Ayrılık Sonrası Çocuğun Duygusal Dengesi
### Ayrılığın Çocuk Üzerindeki Etkileri
Çocukların yaşadığı etkiler, yaşlarına ve gelişim düzeylerine göre farklılık gösterir:
- **0–3 yaş:** Güvenlik duygusu sarsılır, ağlama ve uyku sorunları görülebilir.
- **3–6 yaş:** Kendini suçlama, anne-baba ayrılığını “kötü çocuk” olma ile ilişkilendirme.
- **7–12 yaş:** Yoğun öfke, içe kapanma, okul sorunları, sadakat çatışmaları.
- **Ergenlik dönemi:** Otoriteye karşı gelme, kimlik karmaşası, riskli davranışlar.
Ancak bu etkilerin düzeyi, ebeveynlerin ayrılık sürecini nasıl yönettiğiyle doğrudan ilişkilidir.
### Duygusal Dengenin Korunmasında Ebeveyn Rolü
1. **Çocuğu taraf seçmeye zorlamamak**
Çocuk, her iki ebeveyni de sevmeye devam etmek ister. Taraf seçmeye zorlanmak, onun kimliğini ve güvenliğini zedeler.
2. **Açık ve yaşa uygun bilgilendirme**
Ayrılığın çocuğa açıklanması, yaşına uygun, dürüst ama duygusal olarak destekleyici bir dille yapılmalıdır. “Biz artık birlikte yaşamayacağız ama seni hâlâ çok seviyoruz” gibi ifadeler önemlidir.
3. **Rutinleri korumak**
Uyku saatleri, okul düzeni, alışkanlıklar gibi rutinlerin korunması çocuğa istikrar hissi verir.
4. **Ebeveyn çatışmalarını çocuğa yansıtmamak**
Tartışmaların çocuğun yanında yapılması, onun kaygı seviyesini artırır. Ayrı olsalar da ebeveynlerin iş birliği içinde olması çocuğun güvenini artırır.
5. **Duygulara alan açmak**
Çocuk üzgün, öfkeli, korkmuş ya da şaşkın olabilir. Bu duyguları bastırmak yerine onunla birlikte bu duyguların konuşulması sağlanmalıdır.
### Psikolojik Destek Gerekliliği
Bazı durumlarda çocuğun yaşadığı ayrılık deneyimi, duygusal dengesini aşırı şekilde bozabilir:
- Uyku ya da yeme bozuklukları
- Aşırı içe kapanma ya da saldırganlık
- Okula gitmek istememe
- Tekrarlayan kabuslar
- Fiziksel şikâyetler (karın ağrısı, baş ağrısı)
Bu tür durumlarda mutlaka bir çocuk psikoloğundan destek alınmalıdır. Erken müdahale, uzun vadeli psikolojik sorunların önüne geçer.
### Ortak Ebeveynlik Modeli
Ayrılık sonrası sağlıklı bir ortak ebeveynlik süreci kurulması çocuğun yararınadır. Bu modelde:
- Çocuğun merkezde olduğu kararlar alınır,
- Ebeveynler düzenli iletişimde olur,
- Ortak kurallar ve sınırlar belirlenir,
- Her iki ebeveyn de aktif rol alır.
### Sonuç
Ayrılık sonrası çocuğun duygusal dengesi, ebeveynlerin birlikte ya da ayrı yaşamasından çok, nasıl ebeveynlik yaptıklarıyla ilgilidir. Sevgi, güven, istikrar ve açık iletişim çocuğun psikolojik sağlığını koruyan temel sütunlardır. Ebeveynlerin birlikte çalışması, çocuk için “bozulmuş” değil, dönüşen bir aile ortamı sunar.
---
Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
