Dizanteri ishalle birlikte görülen bakteri ve parazitlerin neden olduğu kalın barsak iltahabıdır.
Entamoeba histolytica bir parazit olup, amipli dizanteri olarak tanımlanan tabloyu oluşturur.
Amipli dizanterinin belirtileri nelerdir?
Ateş
Şiddetli karın ağrısı
Karında gurultu
Dışkı sayısında artma ve dışkının sulu oluşu
İshal olarak tanımlanan bu tabloda dışkı kanlı ve mukusludur.
Dışkı sayısı günde 10 veya daha fazla olabilir.
Bazı hastalarda ise tablo daha hafif seyredebilir.
Amipli dizanteride kuluçka süresi ne kadardır?
Genellikle kuluçka süresi 2-4 hafta olup bu süre daha uzun olabilir.
Amip nasıl bulaşır?
Amip sadece insanlarda bulunur ve dışkı ile yayılım gösterir.
Parazit dışkı ile buluşan su ve gıdaların tüketilmesi ile yayılır.
Su kaynaklarının kirli olması
İyi temizlenmemiş hazır gıdaların tüketilmesi ile bulaşım olmaktadır.
Yaşam şartlarının kötü olduğu toplumlarda enfeksiyon ciddi şekilde seyreder.
Amipli dizanteriyi geçiren bireyler bu paraziti bulaştırırlar. Bu hastalarda bulaştırıcılık süresi aylar ve yıllarca sürebilir. Zaman zaman bulaştırıcılık ortadan kalkarsa da alevlenmeler görülebilir.
Amip dizanterinin karıştığı klinik tablolar nelerdir?
Klinik olarak basilli dizanteri ile karışır.
Laboratuvar da ise aynı görünümü veren Entamoeba dispar (E.dispar) ‘la karışabilir. E.dispar hastalığa neden olmaz. Bu vakalarda tedavi gereksinimi yoktur. Hafif seyreden dizanteri vakalarında E.dispar ayırıcı tanıda düşünülmelidir.
Amipli dizanteri de tanı:
Dışkı örneğinde amip kist veya trofozoitlerin saptanması ile tanıya gidilir.
Dışkı örneğinin 30 dakika içinde incelenmesi gerekir. Dışkı örneği bekletilmemelidir.
Sadece dışkı incelemesi ile tanıya gitmek her zaman mümkün değildir. Entamoeba dispar ismini verdiğimiz parazitlerde mikroskopta aynı görünümü verdiği için hastanın amipli dizanteri olup olmadığını ayırt etmek gerekir.
Bu durumda polimeraz zincir reaksiyonu antijen testi yapılarak E. Histolyticanın E.dispardan ayırt edilmesi gerekir.
Bazı hastalarda tanı koymak zor olabilir. Bu durumda çok sayıda dışkı incelemesine ihtiyaç duyulur.
Serum antikor testleri gereken vakalarda yapılabilir.
Amipli Dizanteride tedavi;
Bol sıvı
Diyet
Probiotikler
Anti paraziter ilaçlar olarak özetlenebilir.
Metronidazol ( Flagyl)
10 gün süre ile kullanılır.
Amipli dizanterinin tekrarlama riski mevcuttur. Tedavi 2-3 kür şeklinde planlanabilir.
Amipli Dizanteriden korunma ;
El yıkama önemlidir. Yemek önce ve sonrası tuvalete gitmeden önce ve sonra el yıkamaya dikkat etmelidir.
Tuvaletler sık dezenfekte edilmelidir.
Çiğ meyve ve sebzeler bol sıvı ile dikkatle yıkanmalıdır.
Pişmiş yiyecekler hazırlandıktan sonra bekletilmeden tüketilmeli.
Pastörize edilmemiş ürünler tüketilmemeli.
Çiğ gıdalardan kaçınılmalıdır.
Tedavi sonrası hastanın kontrol dışkı incelemelerin takibi yapılmalıdır.
Özetle;
Hastalar veya hastalığı geçirmiş bireyler dışkıları ile bu parazit bulaştırırlar.
Amipli dizanteri gelişmekte olan ülkelerde önemli bir sorundur.
Bebeklerde ve 5 yaşın altındaki çocuklar da ciddi seyredebilir.
Amipli dizanteri de tanı sorunları vardır. Genellikle tek dışkı örneği yetersiz olabilir. Dışkı örneğin 3-6 kez alınması önerilmektedir.
Genellikle tedaviye yanıt yeterlidir. Tekrarlama riski olabilir.
