Aileyle Çalışmak: Travma, Cinsellik ve Kabul Arasında Dengeyi Kurmak
1. Ailelerin İlk Tepkileri ve Travma
Çocuğun yaşadığı taciz açıklandığında aileler sıklıkla şok, öfke, suçluluk veya inkâr gibi yoğun duygular yaşar. Terapist bu tepkileri yargılamadan karşılamalı, aileye duygusal rehberlik sunmalı ve çocuğu merkeze alan bir tutum geliştirmeleri konusunda destek olmalıdır.
2. Cinsellik ve Mahremiyet Konularında Eğitim
Birçok ebeveyn cinsellik ve mahremiyet konusunda bilgi eksikliği yaşar ya da konuşmaktan kaçınır. Bu konuların tabu olmaktan çıkması için ailelere açık, sade ve yaşa uygun bilgiler verilmeli; çocukla iletişimlerinde bu bilgileri kullanmaları teşvik edilmelidir.
3. Ailenin Utanç Döngüsünden Çıkması
Travma sonrası bazı aileler çocuğu değil, toplumu ya da çevreyi esas alan kaygılar geliştirir. ‘Kimse duymasın’, ‘Adımız lekelenmesin’ gibi yaklaşımlar çocuğun suçluluk duygusunu artırır. Terapist, ailenin kendi utanç duygularıyla yüzleşmesine yardımcı olmalı ve çocuğun duygusal güvenliğini öncelemeleri gerektiğini vurgulamalıdır.
4. Kabul Edici ve Güçlendirici Ebeveynlik
Aile çocuğun başına gelenleri onun suçu olarak görmemeli, ona ‘yanındayız, seninle gurur duyuyoruz, başına gelen seni eksik yapmaz’ mesajını vermelidir. Terapist bu dili aileyle birlikte yapılandırmalı, aile içi iletişimi desteklemelidir.
5. Sınırları Destekleyen Ev İçi Tutumlar
Çocuğun sınır koyma becerisini geliştirmesi için ev ortamında ona seçim yapma hakkı tanınmalı, 'hayır' deme hakkı saygıyla karşılanmalı ve bedenine dair kararları kendisinin vermesi desteklenmelidir.
6. Ebeveynlere Grup ya da Bireysel Psikoeğitim
Travma sonrası ebeveynlere yönelik psiko-eğitimler, hem bilgisel hem de duygusal destek açısından önemlidir. Terapist, ebeveynlere yönelik atölyeler, bilgilendirme oturumları ya da bireysel görüşmeler planlayarak çocukla daha sağlıklı bir ilişki kurmalarına yardımcı olabilir.
Travma yaşamış çocuklarla çalışırken aileyi dışarda bırakmak, terapötik etkinliği azaltır. Aileyle açık, şefkatli ve yönlendirici bir işbirliği kurmak; çocuğun iyileşmesinde güçlü bir temel oluşturur. Terapist, yalnızca çocukla değil, aynı zamanda ebeveynin duygusal süreçleriyle de çalışarak, bütünsel bir onarım süreci inşa etmelidir.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
