Adrenal (Böbreküstü) Bezler Ne İşe Yarar? Cerrahi Gerektiren Durumlar Nelerdir?
Adrenal (Böbreküstü) bezler, böbreklerin tepesinde yerleşmiş, altın sarısı renkte ve üçgen prizma şeklinde yapılardır. Normal boyutları 3x5x1cm kadar, ağırlıkları da 4-6 gram civarındadır. Bu bezlerde, korteks denen bir dış tabaka ve medulla adı verilen bir iç tabaka vardır.
Korteks tabakasında, kortizol ve aldosteron, medulla tabakasında ise epinefrin ve norepinefrin hormonları salgılanır. Adrenal bezlerin, bazı cinsiyet hormonlarını da salgıladığı bilinmektedir.
Böbreküstü Bezlere Neden ve Ne Zaman Cerrahi Gerekir?
Böbreküstü bezlerin cerrahi olarak çıkartılması işlemi, Adrenalektomi olarak adlandırılır. Bu işlem, hormon yapımını kontrol edilemez; derecede arttığında ya da bezlerde, kanser olma ihtimali olan kitle varlığında uygulanır.
Adrenalektomi Gerektiren Durumlar
Hormon yapımının aşırı derecede arttığı 3 durum, adrenalektomiyi gerektirir:
Cushing Sendromu: Adrenal korteks tabakasında artmış steroid (kortizol) yapımı söz konusudur.
Conn Sendromu: Korteks tabakasında artmış aldosteron yapımı söz konusudur. Bu durum hiperaldosteronizm olarak adlandırılır. Klinik olarak ciddi hipertansiyona ve kan potasyum düzeyinde düşmeye neden olur.
Feokromositoma: Medulla tabakasından fazla miktarda adrenalin salgılanması söz konusudur. Bu hastalarda yüksek tansiyon, aşırı terleme, titreme ve huzursuzluk görülür.
Bazen de adrenal bezdeki bir kitle, başka bir nedenle yapılan ultrason veya tomografi sırasında tesadüfen saptanır. Bu tümörler aşırı hormon yapımına neden olmasa da, boyutları ya da yapısal özellikleri, onların da cerrahi olarak çıkartılmasını gerektirir. Adrenal kanser, çok nadir görülmekle birlikte; cerrahi tedavi, bu hastalığın tek şansıdır. Bazı hastalarda bu tümör, vücudun başka bir yerindeki kanserin adrenal beze yayılmış formu da olabilir.
Adrenal Cerrahisi Nasıl Yapılır?
Adrenal bezlerin cerrahi olarak çıkartılmasında çeşitli yöntemler vardır. Tümörün boyutu, hastanın kilosu, boyu, genel durumu, geçirmiş olduğu cerrahiler ve cerrahın deneyimine göre hastaya uygun yönteme karar verilir.
Adrenal cerrahisinde robotik, açık ve laparoskopik yöntemler kullanılabilir. Açık yöntemde, daha büyük bir kesi yapılırken; robotik ve laparoskopik yöntemde, birkaç adet küçük delik oluşturulur. Robotik cerrahi ve laparoskopik yöntem, daha çok küçük tümörler için uygun olup, hastanede daha az yatmaya olanak sağlayan, daha az ağrılı bir yöntemdir. Açık yöntem ise daha büyük çaplı bir operasyon olup, özellikle kötü huylu tümör varlığında uygulanması daha uygun olan yöntemdir.
