Wisc-r zeka testi nedir?

  Wisc-r bireylerin zihinsel performanslarını belirlemek amacıyla uygulanan, Türkiye'de standardizasyonu yapılmış ve geçerliliği yasal olarak da onaylanan tek yetenek (zeka) testidir.  Wisc-R zeka testi 6-16 yaş grubuna yönelik uygulanan bir zeka testidir. Bu test bireysel olarak   uygulanan bir testtir. Testin ne kadar süreceği çocuğun yaşına, soruları cevaplama hızına göre değişmekle beraber ortalama  1,5-2 saate yakın sürmektedir. WİSC-R testini yalnızca bu eğitimi Türk Psikologlar Derneğinden almış psikologlar uygulayabilmektedir.

Her alt testin soruları test yönergesine uygun bir şekilde çocuğa yöneltilir ve çocuktan sorulan soruları yanıtlaması istenir.

WISC-R Zeka Testleri, iki ana bölüme ayrılır:

Sözel Zeka Bölümleri

Performans Zeka Bölümleri

  Wisc-r testi, sözel ve performans olmak üzere iki bölümden, her bölümde bir yedek, 5 ana test olmak üzere altı alt testten oluşmaktadır. Bu iki bölüme ait testler bir sözel bir performans olmak üzere sırayla birbiri ardına verilir. Herhangi bir alt testin bozulması durumunda bozulan alt testin bulunduğu bölüme ait yedek test uygulanır. Testin sözel ölçekleri bireyin sözel bellek yeteneklerini ve yeterliliklerini ölçmek amacıyla kullanılır. Testin performans ölçekleri ise kültürel etkilerden ve öğrenim geçmişinden bağımsız daha çok sözel olmayan algısal organizasyon, somut durumlara verilen hızlı tepkileri ve yeterlilikleri ölçmek amacıyla kullanılır. Sonuç olarak testin sözel ve performans alt testlerinden elde edilen puanlar birlikte değerlendirilerek bireyin zekâ düzeyi, zekâsının özellikleri, sözel zekâsı mı performans zekâsı mı daha aktif tespit edilerek aileye, öğretmene gerekli önerilerde bulunulur ve bireye uygun bir eğitim ve öğretim planı oluşturulur. Wisc-r testi sonucunda bireye ait sözel, performans ve genel olmak üzere üç zeka bölümü elde edilir.

Sözel Zeka Grubuna ait alt testler:

Genel Bilgi, Benzerlikler, Aritmetik, Sözcük Dağarcığı, Yargılama, ve ek test olarak Sayı Dizisidir.

1. Genel Bilgi: Kristal zeka diye de adlandırılan genel bilgiyi ölçmede uygulanan bir alt testtir. Çocuğunuzun okuldan, ailesinden, ve kültüründen öğrendiği çevresel bilgileri ölçer. Ayrıca, uzun-süreli bellek (long-term memory) göstergesidir.

2. Benzerlikler: Çocuğunuzun soyut düşünebilme, ve bu düşünceyi doğru ve açık bir şekilde ifade edebilme yeteneğini
ölçer. Bu alt-testte yüksek skor alan çocukların genelde hayal güçleri geniştir ve sosyal bilimler gibi soyut düşünme yeteneğinin gerekli olduğu alanlarda becerikli olabileceklerinin habercisidir.

3. Aritmetik: Bu alt testte, çocuğunuzun aritmetik sorularını çözebilme yeteneği, aynı zamanda kısa-süreli bellek ve çalışan belleğinin kapasitesi ölçülür. Çünkü çocuğunuz, testör tarafından duyduğu soruyu hafızasında tutabilmeli ve işleyebilmelidir. Çocuğunuzun matematik yeteneğinin ve işitsel şekilde problem çözme becerisinin göstergesidir.

4. Sözcük Dağarcığı: Çocuğunuzun sözcüklerin ve kavramların tanımlarını yapabilme ve bunları ifade edebilme yeteneğini ölçen alt testtir. Aynı zamanda uzun-süreli bellek göstergesidir.

5. Yargılama: Muhakeme, mantık yürütme ve duygusal olgunluk seviyesini gösteren alt testtir. Çocuğunuzun sosyal zekasına dair ipuçları verir.

6. Sayı Dizisi: Çocuğunuzun işitsel kısa-süreli belleğini ve çalışma belleğini ölçen alt testtir. Sesli uyaranları algılama, ve zihinsel olarak tekrarlayabilme yeteneğini gösterir.

Performans Zeka Grubuna ait alt testler ise:

Resim Tamamlama, Resim Düzenleme, Küplerle Desen, Parça Birleştirme, Şifre ve ek test olarak Labirentler’dir.

1. Resim Tamamlama: Çocuğunuzun görsel dikkatini ölçmeye yarayan bir alt testir. Çocuğunuzdan bir resimde (objede) eksik olan detayları göstermesi ve söylemesi istenir.

2. Resim Düzenleme: Çocuğunuzun görsel dikkatiyle birlikte, olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurabilme yeteneğini ölçer. Hem kısa-dönemli (short-term memory), hem de çalışan hafızanın (working memory) devreye girdiği bir alt testtir.

3. Küplerle Desen: Bu test, görsel zeka ile ilgili birçok unsuru ölçer. Bu unsurlardan ilki, çocuğun gördüğü deseni, kısa-dönemli hafızasına atabilmesi ve kendi küpleriyle deseni yaparken işleyen hafızasını kullanabilmesidir. Ayrıca bu alt testte ellerle manipulasyon, dolayısıyla görsel algı ile hareketsel koordinasyonun birleştirilebilmesi (örneğin, araba kullanırkenki gibi) son derece önemlidir. Eğer çocuğunuzun küplerle desen alt testtindeki skoru ortalamanın üstü veya çok üstündeyse, çocuğunuzun görsel ve çevresel manipulasyon kabiliyeti oldukça yüksek demektir. Bu da onun gelecekte son derece iyi bir mimar veya mühendis (inşaat, motor, araba) olabileceğinin göstergesidir. Bu çocuklar parçanın çevreyle ilişkisinde son derece kabiliyetlidirler. Eğer ki, çocuğunuzun Sözel alt testteki skorları genel olarak düşük, ancak Küplerle Desen skoru çok yüksekse, bu, çocuğunuzun insanlarla çok iletişim kurmadan obje manipulasyonu aktiviteleri yapmayı sevdiğini gösterir. Ki bugün bilgisayardan arabaya kullandığımız tüm araçlar, bu tarz içedönük mizaca sahip başarılı mühendisler tarafından dizayn edilmekte ve üretilmektedir.

4. Parça Birleştirme: Çocuğunuzun parça bütün ilişkisini kavrayabilme ve görsel-hareketsel koordinasyon yeteneğini ölçer. 

5. Şifre: Şifre testi, çocuğunuzun okulda not alabilme becerisinin çok iyi bir göstergesidir. Bu alt testte çocuğunuzun kalem manipulasyon kabiliyeti, kısa-dönemli hafızasına attığı bilgileri işleyebilme ve hatırlayabilme yeteneği ve konsantrasyon verebilme yeteneği ölçülür. Psikomotor hızı ve görsel-hareketsel koordinasyon da şifre testinin ölçtüğü unsurlardandır.

6. Labirentler: Labirent testi de, şifre testi gibi çocuğunuzun kalem manipulasyon ve görsel-hareketsel koordinasyon kabiliyetlerini ölçtüğü gibi, sorun çözebilme yeteneğini ve yaklaşımını da gösterir.

Uyarılar: WİSC-R testi uzun bir test olduğundan; çocuğun uykusunu almış olması, aç olmaması, hasta olmaması test sonuçlarının daha doğru ve güvenilir olmasını sağlayacaktır. Kaygı, gerilim, endişe ve tehdit algısına neden olabileceğinden çocuğa zeka testine götürüldüğü söylenmemelidir. Çocuk uygulamaya getirilirken “test, zeka testi, sınav” gibi terimler duymamalıdır. Çocuğa “İyi yap, dikkatli yap, iyi dinle” gibi kaygı arttırıcı komutlar verilmemelidir. Çocuğa gerekli olan açıklamalar uygulama öncesinde psikolog tarafından yapılır.

  Wisc-r Zeka Testinin Üstün Yönleri Nelerdir?

Wisc-r zeka testi ülkemizde kullanılan yetenek ve zeka testleri arasında geçerlik ve güvenirliği en yüksek olanıdır.  Alt testlerinde değişik yetenek alanlarından örnekler bulunması, yorum ve puanlama kriterlerinin netliği, sonuçlarının açık, anlaşılır ve tatmin edici olması bu zeka testinin daha fazla tercih edilmesine neden olmaktadır.

Wisc-r zekayı çeşitli boyutlardan oluşan bir genel yetenek olarak kabul etmektedir. Wisc-r zeka testinde her alt test farklı bir yeteneği ölçebilmek amacıyla geliştirilmiştir. Bütün alt testlerde kendini gösteren bir genel zekanın varlığı kabul edildiği için alt testler arasında anlamlı ilişkiler bulunması beklenmektedir. Alt testlerden alınan standart puanlar arasındaki belirgin sapmalar klinik veri niteliği taşır ve deneyimli bir wisc-r uygulayıcısı öğrenme güçlüğü, disleksi gibi olası problem alanlarını bu testin yorumlanması esnasında tespit edebilir.

Üstün yetenekli çocuklara yönelik akademik çalışmalar yürüten tüm kurumlar ve okullar Wisc-r zeka testi sonuçlarına göre değerlendirme yapmaktadırlar.

Wisc-r zeka testi ile çocuğunuzun zihinsel gelişimini bilimsel sonuçlarla takip edebilme imkanına sahip olarak gerekli eğitim desteğini erken yaşlarda verme fırsatı yakalayabilirsiniz.

WISC-R zekâ testi sonuçları ne için kullanılabilir?  

WISC-R zekâ testi bireyin zekâ düzeyini ve özelliklerini, bireyin geliştirmesi gereken ya da üstün olan becerilerini ortaya çıkaran en güvenilir test olduğu için sonuçları okul, hastane gibi devlet kurumları için de oldukça önemlidir. Örneğin test sonuçları üstün zeka olarak ortaya çıkan birey için ilgi alanları ve üstün olan becerileri yönünde bir eğitim planı oluşturulabilir. Tam tersi zekâ düzeyi sınırın altında ve geride olan bireyler içinde geliştirilmesi gereken alanlar tespit edilerek yine özel bir eğitim planı oluşturulabilir. Her iki durum içinde devletin sunduğu ücretsiz özel eğitim imkânlarından yararlanılabilir. Bunların dışında test sonuçları, hiperaktivite, dikkat eksikliği, özel öğrenme güçlüğü gibi durumlarla ilgili olarak da aileyi ve okulu bilgilendirme, yönlendirme imkânı sunmaktadır. WISC-R çocuklar için zeka ölçeği, bir zeka skoru ortaya koymaktan çok; çocuğun zayıf ve güçlü yanlarını ve genel kişilik özelliklerini anlamaya yardımcı bir araçtır.

  Resim tamamlama testi, seçici dikkatin düzeyine ışık tutarken, resim düzenleme ve küplerle desen alt testlerinde dikkatle beraber görsel muhakeme hakkında fikir vermekte, aritmetik ve sayı dizisi ise işitsel dikkatle ilgili veri elde etmeye yaramaktadır. Şifre testi dikkatin odaklanma düzeyi ve ince motor koordinasyon için bilgi verirken aynı zamanda mükemmeliyetçilik, kaygı vs. nedenlerle zamanı iyi kullanamayan çocukları da anlamaya yardımcı olmaktadır. Kendine güvenemeyen, kendini ifade etmekte zorlanan çocuklar testte bazı ipuçları vermekte, bazen de bildiği halde kendini ifade edemeyen; mükemmeliyetçilik nedeniyle hata yapma korkusu taşıyan çocukları gözlemleme şansı vermektedir. Test çocuğun okulda öğrenme sorunlarını neden yaşadığını anlamaya yardımcı olurken, okulda öğrendikleri sıralı bilgiyi akılda tutmada zorlanan çocuklar sayı dizisi, aritmetik, şifre ve genel bilgi testlerinde zorlanabilmektedirler. Yine okuma-yazmada güçlük çeken çocuklar uzamsal(mekânsal) yetenek alanlarında (küplerle desen, parça birleştirme) zorlanabilmekteler. Okulda yerinde duramama,  bekleyememe sorunu yaşayan çocukların test esnasında görsel çalışmalarda dikkatini verebildikleri halde sözel bilgiyi ifade etme kısmında çok sıkıldıkları, önlerinde görsel malzeme yokken testi tamamlama konusunda sıkıntı çektikleri görülebilmektedir. Kendi başına iş yapabilme becerileri zayıf olan, kendi zamanını ve kendi yapacaklarını planlamada hep dış desteğe ihtiyaç duyan çocukların test boyunca harekete geçemedikleri, sürekli onay almaya ihtiyaç duydukları gözlemlenebilir.

   WİSC-R yada başka bir gelişim testi uygulanırken amaç, mutlaka çocuğu daha iyi değerlendirebilmek ve daha çok yardımcı olabilmek olmalıdır. Test sonucu bilinçsiz kişilere teslim edilmemeli, çocuğu etiketlemek için kullanılmamalıdır.