OKB, kişinin zihnine bir anda gelen zorlayıcı takıntılı düşünce, imge ve fikirlerin olduğu sonrasında bu sıkıntılı düşünce ve imgeleri yok etmek için ortaya çıkan kompulsiyon adı verilen yineleyici eylem ve düşüncelerden oluşur.
Obsesif kompulsif bozukluk nadir bir hastalık sanılmasına rağmen son yıllarda görülme sıklığı giderek artmaktadır.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Kaç Yaşında Başlar
Obsesif kompulsif bozukluk genellikle çocukluk yıllarında başlamasına rağmen kişinin bunu bir hastalık olduğunu farketmesi 20’li yaşlarda olur. Uzun yıllar yaşamış olduğu takıntılı düşüncülerin bir kişilik özelliği olduğunu düşünüp tedavi olma arayışına girmeyebilir. Ancak takıntılar kişinin hayatını ciddi anlamda etkilemeye başladıktan sonra tedavi için başvurular başlar.
En Sık Görülen Obsesyon ve Kompulsiyonlar
Buluşma, Kirlenme Obsesyonu - Temizlik Kompulsiyonları
Kişi vücudunun, ellerinin kirlendiğini, mikrop ya da virüs kapabileceğini ve bu mikrobu başkalarına da bulaştıracağını düşünür bu yüzden sık sık uzun süreli ellerini yıkamaya başlar. Bazen o kadar sık ellerini yıkamaya başlar ki kişi saatlerini lavaboda geçirir ve elleri tahriş olur. Dışarda giydiği kıyafetleri eve gelir gelmez çıkarma ihtiyacı duyar. Bazen ailenin diğer üyelerinide ellerini yıkaması ve kıyafetlerini değiştirmesi için zorlar. Evi detaylı bir şekilde tekrar tekrar temizler.
Bazen dışardaki kuşlardan ya da hayvanlardan virüs ya da mikrop bulaşacağını düşünür ve bu düşünceleri gidermenin tek yolunun detaylı temizlik yapmaktan geçtiğini düşünür. Ancak ne kadar temizlik yapsa da bir süre sonra yeniden kirlendiğine ya da mikrop bulaştığına dair düşünceler oluşur ve tekrar el yıkama, temizlik yapma ihtiyacı doğar.
Kuşku Obsesyonu ve Kontrol Kompulsiyonu.
Kişi kapı, ocak, gazın açık kalmış olacağını düşünür ve tekrar tekrar kontrol eder. Ancak her kontrol sonrasında yeniden zihninde ya açık kaldıysa düşüncesi oluşur ve yeniden kontrol eder. Kişi zihnine gelen kuşkular nedeniyle evden çıkmakta zorlanır.
Başkalarına ya zarar verirsem istemeden onları incitirsem şeklinde kuşku obsesyonları oluşabilir. Acaba çocuğuma zarar verir miyim şeklinde oluşan zorlayıcı obsesyonlar kişinin evdeki tüm keskin aletleri saklar ya da evden atar ancak bu davranışlarda kişiyi rahatlatmaz ve olumsuz düşünceler ,kuşkular yeniden oluşur.
Cinsel içerikli obsesyonlar
Kişinin zihninden kendini rahatsız eden cinsel içerikli düşünceler saatlerce geçer bu düşünceler nedeniyle kendini suçlar. İstemediği ya da kendine yakıştıramadığı cinsel eylemler zihnini devamlı meşgul eder. Acab kontrolümü kaybedip yakın arkadaşlarıma ya da akrabalarıma karşı bir cinsel eylemde bulunur muyum? şeklinde kaygı dolu düşünceler kişinin toplumdan uzaklaşmasına neden olur.
Dini İçerikli Obsesyonlar
Dini ibadetlerini yaptıkları sırada akıllarına olmayacak düşünce v eylemler gelir. Örneğin namaz kılarken bir anda istemeden gelen küfürlü düşünceler kişinin ibadetini huzurlu bir şekilde yapmasına engel olur ya da bu düşünceler nedeniyle namazının bozulduğunu düşünüp namazı yarıda bırakabilir.
Simetri (Düzen) Kompulsiyonları
Kişinin tüm yaşamına simetri takıntıları egemen olmaya başlar. Masanın dağınıklığı nedeniyle huzursuz olur ve çalışmaz. Tüm kişisel eşyalarını belli bir düzen içinde tutar. Düzensizlik kişinin huzursuz olmasına neden olur. Örneğin kalemlerinin aynı hizada durmasına, yamuk duran eşyalar olduğunda düzeltme ihtiyacı duyar.
Dokunma Kompulsiyonları
Bazen kişiler iç huzursuzluğunu, sıkıntısını bazı özel eşyalara dokunarak bastırmaya çalışırlar. Kişi eğer bu özel eşyaya dokunmadan evden çıkarsa kendisinin ya da sevdiklerinin başına bir felaket geleceğinden endişelenir eğer eşyaya dokunmadan evden çıktıysa geri dönüp bu eşyaya dokunma ihtiyacı doğar bazen tekrar tekrar bu eşyaya dokunur.
Sayma Kompulsiyonları
Kişi bazen çocukluk yıllarından kalma bir alışkanlık olarak gördüğü bir sayıya kadar saymadan işlerini yaptığında bu işin olumsuz gideceğini düşünür. Örneğin sınavlara girerken soru çözmeye bu sayıya kadar sayarak başlar. Örneğin 3 kez aynı kelimeyi tekrar etmezse başına bir felaket geleceğinden endişelenir.
Biriktirme Kompulsiyonları
Kişi ilerde ya lazım olursa şeklindeki düşünceler nedeniyle eşyaları biriktirmeye başlar. Bazen çöp poşetleri, cam kavanozlar olabilireceği gibi, giyinmediği kıyafetler ve eşyalarla evini doldurur.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri Nelerdir ?
Obsesif Kompulsif Bozukluk genetik aktarımın olduğu beyinde serotonin vb hormonların işlevlerinde bozukluk olması nedeniyle oluşan bir beyin hastalığıdır.
OKB Tedavisi
Tedavide zihne gelen olumsuz düşünce ve imgelerin yok edilmesi için ilaç tedavisi ve/veya psikoterapi uygulanmaktadır. OKB tedavisinin en az 2 yıl sürdürülmesi gerekir. Tedavinin ilk haftalarında ciddi bir düzelme beklenmese de 2-4 hafta arasında düzelme başlar. Tedavi sürecinde olumsuz düşünce ve imgelerden kurtulan zihin tekrarlama davranışlarının yapılmasını engeller ve kişi yaşamış olduğu huzursuzluktan kurtulur.
