Uzm. Dr. Abdulkadir YıldırımEnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
İyi günler... Size anüs kanseri, Human Papilloma Virus (HPV), Anal Smear hakkında kısaca bilgi vermek istiyorum. İnşallah kafanızdaki sorulara bir cevap bulabilirsiniz. Sağlıklı günler... Anüs kanseri, sindirim kanalının dışarı açılan kısmı olan anüsün kanseridir. Anüs kanserinin sıklığı son 20 yıldır batılı ülkelerde artmaktadır. Orta yaşlılarda daha sıktır. Kadınlarda erkeklere oranla 1.5 ila 5 kat daha sık gözlenir. Bu oran toplumdan topluma değişir. Anüs kanseri heteroseksüel kişilerde (karşı cinsle cinsel yaşamı olanlar) 8/*** *** ** sıklığında iken, eşcinsellerde 350/*** *** ** sıklığındadır. Yani 44 kat daha fazladır. Bu oran, PAP smear testinin bulunmasından önce rahim ağzı kanserinin sıklığı (400/*** *** **) ile yaklaşık aynı düzeydedir. Anüs kanseri erken evrede hastada hiçbir rahatsızlık oluşturmaz. Bu nedenle de saptanması güçtür. Kanser büyüyüp ilerlediği zaman ise; anüsten kanama, ağrı ve kitle en sık bulgulardır. Ancak, bu aşamada genellikle kanser yayılmış ve başarılı bir cerrahi tedavi şansı yitirilmiş olur. Anüs kanserine neden olan faktörler; rahim ağzı kanserine de neden olan ve anüs ve çevresinde siğiller yapan Human Papillomavirus (HPV) adlı bir virus enfeksiyonu, anüs yoluyla cinsel ilişki (hem kadın, hem de erkeklerde), çok eşlilik, sigara, AIDS hastalığı ve benzeri nedenlerle bağışıklık sisteminin baskılanması, kadınlarda genital sistemde siğil, rahim ağzında HPV enfeksiyonu, displazi ve kanser oluşması ve Crohn Hastalığı en önemli risk faktörleridir. Prezervatif kullanımı anüste HPV bulaşmasını önlemek için yeterli değildir. HPV geçişi, penisin anüs civarına teması, parmaklar veya seks aletleri ile de olabilir. Mutlaka anüse giriş gerekmez. Bu nedenle de, anüs yoluyla cinsel ilişkiye girmese bile, rahim ağzında HPV veya siğil olan kadınlar daha yüksek anüs kanseri riski taşırlar. Anüs kanseri henüz oluşmadan, kanser öncüsü hastalık aşamasında veya kanserin yeni oluştuğu erken aşamada saptanırsa cerrahi tedavi uygulanır. Bu aşamayı geçmiş ve yayılmış olan kanserlerde ise ışın tedavisi yapılır. Kanser öncüsü hastalık aşamasında ve kanserin yeni oluştuğu erken dönemde saptanan hastalarda tedavi çok başarılıdır. Ancak, gecikmiş olgularda tedavinin başarısı düşük ve yaşam süresi kısadır. Erken anüs kanseri ve kanser öncüsü hastalıkları genellikle kolonoskopi ile saptanamaz. Çünkü, kolonoskop, dar ve kaygan olan anüs kanalından hızla kayarak daha geniş ve uzun olan rektuma geçer. Anüsü iyi görmek için; oynar başlıklı endoskopu geri çekerek muayene veya rijit anoskop kullanmak gerekir. Anüs kanseri ve kanser öncüsü hastalıklarının erken tanısı “Anal Smear” ile konabilir. Yüksek risk faktörlü hastalarda anal smear etkili ve kabul edilmiş bir tarama yöntemidir. Eşcinsellerde, anüs yoluyla cinsel ilişkiye giren kadınlarda, anüs ve çevresinde siğil saptanan kadın ve erkeklerde, cinsel organlarda ve çevresinde siğil saptanan kadınlarda ve rahim ağzı smear ve biopsilerinde HPV, displazi veya kanser saptanan kadınlarda yılda bir defa Anal Smear yapılmalıdır. Anal Smear’in amacı; anüs kanserine neden olabilecek olan hücresel değişiklikleri saptamak ve gerekli önlemleri alarak, kanser gelişmesini önlemektir. Nasıl ki, rahim ağzı smear testi, rahim ağzı kanserinin gelişmesini %95 oranında azaltmış ise, Anal Smear testinin de, anüs kanserin gelişmesini önlediği bildirilmektedir. Ayrıca, Anal Smear’de mantar, uçuk virüsü vb mikrobik hastalıkların tanısı da konabilir. Anal Smear, ucunda nemlendirilmiş bir pamuk sarılı çubuk veya endoservikal fırça ile alınır. Smear çubuğu anüse 3-4 cm sokulur ve en az 360 derece döndürülerek ve tüm yüzeylere sürülerek geri çekilir. Elde edilen materyal, tek bir düzgün hareket ile bir lamın yüzeyine düzgün ve ince bir şekilde yayılır. Smear, alınır alınmaz, saniyeler içinde, %95’lik etil alkol içeren bir kap içine konarak tespit edilmelidir. Aksi halde hücreler havada kuruyarak bozulur ve değerlendirme için yetersiz hale gelir. Sprey, vb. tespit araçları, hücrelerde bozulmaya neden olacağından ve homojen tespit oluşturmayacağından tercih edilmemelidir. Anal Smear materyali patoloji laboratuarında boyanarak, Anal Smear konusunda deneyimli bir Patoloji Uzmanı tarafından incelenmeli ve rapor edilmelidir. Anal Smear’de kanser öncüsü hastalıklara ait hücreler saptanırsa derhal “yüksek rezolüsyonlu anoskop” eşliğinde “anüs biopsisi” yapmak gerekir. Biopsi sonucuna göre gerekli cerrahi tedavi yapılarak kanserin gelişmesi önlenir. Böylece, hastanın yaşamı kurtarılmış olur.
13 Haziran 2007