OTOLOG ADİPOZ DOKU KAYNAKLI KÖK HÜCRE KONSANTRASYONUN (ADSCc) PEYRONIE HASTALIĞI VE EREKSİYON BOZUKLUKLARININ TEDAVİSİNDE KULLANIMI
Kök hücreler teorik olarak vücudun pek çok bölgesinden ve dokulardan elde edilebilmektedir. Yağ dokusunun da özellikle mezenşimal kök hücrelerden zengin bir doku olduğu bilinir ve bu hücrelerin elde edilmesi görece diğer bölgelere kıyasla daha kolaydır. Mezenşimal kök hücreler hem kendini yenileyebilen hem de birden fazla hücre formuna farklılaşabilen pluripotent yetişkin tip kök hücre formasyonlarıdır. Günümüzde organik ve şiddetli ereksiyon bozukluklarının tedavisinde halen deneysel olarak kabul edilse de yağ dokusu kökenli kök hücrelerden de faydalanılmaktadır. Yapılan bilimsel çalışmalar bu noktada yine umut vericidir. Özellikle dejeneratif ve nöropatik nedenlere bağlı olarak gelişmiş ereksiyon bozukluklarında yağ kökenli kök hücreler, kemik iliği kökenli kök hücrelere göre daha işlevsel olabilir. Peyronie hastalığı ve diyabete bağlı olarak gelişen kavernozal düz kas dejenerasyonlarının tamirinde yine yağ kökenli kök hücrelerin daha etkin onarım sağlayabileceği öne sürülmektedir.
Günümüzde gerçek kök hücre tedavileri için oldukça gelişmiş resmi onaylı kök hücre laboratuvarlarına ve izin için de uzun süren etik yasal süreçlere ihtiyaç duyulur. Bu sebeple pratikte kullanımı kanser çalışmaları gibi özel durumlar haricinde pek mümkün olamamaktadır. Üstelik enkübe edilen ve çoğaltılan kök hücrelerin insana naklinin güvenliği konusunda da tıbbi kaygılar oldukça fazladır. Bu nedenlerle günümüzde kök hücre tedavilerinin daha indirekt yoldan ve de hızlı biçimde hücresel konsantrasyonlar şeklinde anlık olarak hazırlanması ve uygulanması tercih edilmektedir. Aynen kemik iliği aspirasyon konsantrasyon (BMAC) yönteminde olduğu gibi, yağ dokusu önce aspire edilir. Alınan yağ enzimatik ya da mekanik yolla önce parçalanır, sonra da bir takım işlem ve filtrasyonlardan geçirilerek nihayetinde yağ hücrelerinden, proteinlerden ve diğer doku elemanlarından arındırılır. Sonuçta mezenşimal kök hücreden zengin hücresel konsantrat elde edilir. Bu işleme otolog adipoz doku kaynaklı kök hücre konsantrasyonu (ADSCc) veya adipoz kaynaklı doku stromal vasküler fraksiyon (SVF) adı verilmektedir.
İşlem lokal anestezi altında ve tamamen ofis şartlarında gerçekleştirilmektedir. Öncelikle göbek çevresinde geniş bir alan lokal anestezi (enjeksiyon) ile uyuşturulur. Sonrasında tek bir noktadan girişle ve ince bir kanül yardımıyla yağ dokuları klasik liposuction yöntemi ile aspire edilir. Aspire edilen yağ dokuları patentli bir teknoloji olan GCell (otolog doku ayrıştırma ünitesi) cihazında önce 20 dakika süre ile mekanik olarak parçalanır ve 50 mikronluk ilk filtrasyona tabi tutulur. Bu işlem sonrasında dipte kalan sıvı içerik bir cam tüpe alınır. Devamında 90 derecelik bir santrifüj cihazı (MedCGF) yardımı ile kalan yağın ve kök hücreden zengin hücresel süspansiyonun birbirinden tamamen ayrıştırılması sağlanır. Bu işlem sonunda da yine dipte kalan hücresel süspansiyon yeniden başka bir enjektöre aktarılır ve devamında 41 mikronluk süzgeçten yani çok ince filtrasyon işleminden son kez mekanik olarak geçirilir. Böylelikle süspansiyon tüm yağ hücrelerinden ve proteinlerden arındırılmış olur. Son olarak UV ışını yardımı ile yine G-Cell cihazında fotoaktivasyon işlemi gerçekleştirerek kök hücrelerin biyoaktif hale gelmesi sağlanır. Ve en sonunda mezenşimal kök hücrelerden zengin ancak yağ hücresi barındırmayan saf bir hücresel kokteyl elde edilmiş olur. 5-6 ml’lik bu sıvı süspansiyon hemen aynı seansta penisin sağ ve sol kavernozal dokuları içine enjekte edilir ve hastanın penisi 15 dakika kadar klempe halde bırakılır. İşlem toplamda tüm hazırlık ve enjeksiyon aşamaları dahil olmak üzere yaklaşık bir saat kadar sürer ve yatış veya istirahat gerektirmez. Liposuction bölgesinde oluşabilecek küçük morluklar dışında ise hastada bir yan etki gerçekleşmesi beklenmez.
Yöntemin Avantajları:
*Tamamen ofis şartlarında lokal anestezi altında gerçekleştirilir ve prosedür anestezisi gerektirmez.
*İşlem tüm hazırlık ve uygulama aşamalarıyla birlikte toplamda 1 saat kadar sürer.
*Yapılan kök hücre toplama işlemi gerçek bir kök hücre tedavisi değildir. Kök hücre tedavilerinde laboratuvar ortamında invitro olarak kök höcreler izole edilir ve enkübe edilerek (kuluçka) çoğaltılır. Kök hücre tedavilerinin hem etik hem de tıbbi açıdan ileriye dönük bazı sakıncaları söz konusu olabilmektedir. Oysa bizim elde etmeyi amaçladığımız şey yağdan elde edilmiş mezenşimal kök hücrece zengin otolog bir üründür. Bu çok daha pratik ve güvenli bir yoldur.
* Yağ hücrelerinden arındırılmış sıvı bir konsantrasyonun içeriğinde mezenşimal kök hücreleri yanında M2 makrofajlar, perisitler, T lenfositler, preadipozitler, endotelial progenitör hücreler de yer almaktadır. Bu hücrelerin de doku iyileşmesinde (restorasyon) ekstra görev aldıkları bilinmektedir.
*Kök hücreler otolog yani kişinin kendi dokusundan elde edilen saflaştırılmış birer ürün oldukları için tedavi sırasında veya sonrasında kişide alerjik bir reaksiyon ve hücre reddinin gelişmesi söz konusu değildir. Elbette ki elde edilen ürün başka bir kişi üzerinde kesinlikle uygulanamaz.
*İşlem ve tedavi sonrası hasta günlük yaşamına kaldığı yerden devam edebilir.
*İşlemin yan etki profili minimaldir.
*Tedavinin etkisi genellikle 3-6 hafta sonrasında çıkmaya başlar ancak maksimum etkinlik için 2-3 ay kadar beklenmesi gerekebilir.
*Fayda durumuna göre ise 6-12 ay sonra aynı işlem istenirse yine tekrarlanabilir.
Kimlere yapılabilir?
Öncelikle tedavinin henüz deneysel kapsamda olduğunu yeniden belirtmekte fayda vardır. Her türden rejenaratif tıp uygulamalarında olduğu gibi henüz klasik tedavi protokolleri içinde yer almaz. Ancak yağ dokusu aspirasyon ve kontrantrasyon (ADSCc) işleminin minimal invaziv olması ve yapılan klinik bazı çalışmalarda faydalarının gösterilmeye başlanmış olması oldukça umut vericidir. Bu sebeple orta ve şiddetli düzeydeki ereksiyon bozuklukları (özellikle de nöropatik, dejeneratif, venöz kaçak nedenli) ve peyronie hastalığı tekniğin ürolojideki potansiyel kullanım alanları olarak gösterilebilir. Enjeksiyonlar ereksiyon bozukluğunda intrakavernozal yani penis içine, peyronie hastalığında ise plak içine olacak şekilde yapılmaktadır. Günümüzde gerçek kök hücre tedavileri için oldukça gelişmiş resmi onaylı kök hücre laboratuvarlarına ve izin için de uzun süren etik yasal süreçlere ihtiyaç duyulur. Bu sebeple pratikte kullanımı pek mümkün değildir. Üstelik enkübe edilen ve çoğaltılan kök hücrelerin insana naklinin güvenliği konusunda da tıbbi kaygılar oldukça fazladır. Bu nedenlerle günümüzde kök hücre tedavilerinin daha indirekt yoldan ve de hızlı biçimde hücresel konsantrasyonlar şeklinde anlık olarak hazırlanması ve uygulanması klinikler tarafından tercih edilmektedir.
KAYNAKLAR:
Nora M Haney -The Use of Stromal Vascular Fraction in the Treatment of Male Sexual Dysfunction: A Review of Preclinical and Clinical Studies Sex Med Rev 2019 Apr;7(2):313-320.
Mikkel Fode - Feasibility of minimally invasive, same-day injection of autologous adipose-derived stem cells in the treatment of erectile dysfunction - Scandinavian Journal of Urology Volume 57, 2023 - Issue 1-6
Han Zheng - Effect of cells self-aggregation in the treatment of neurogenic erectile dysfunction with traditional single cell suspension of adipose derived stem cells- Urology Vol 158 December 2021
Jiancheng Zhai - Adipose Derived Mesenchymal Stem Cells-Derived Mitochondria Transplantation Ameliorated Erectile Dysfunction Induced by Cavernous Nerve Injury - World J Mens Health 2024 Jan;42(1):188-201.
Marlene Louise Quaade - Adipose-Derived Stem Cells from Type 2 Diabetic Rats Retain Positive Effects in a Rat Model of Erectile Dysfunction Int J Mol Sci 2022 Feb 1;23(3
