Uykuda Nefes Durması Hastalığı -( Sleep Apne Sendromu ) Temel Bilgiler
Uyku sırasında yaklaşık 10 saniye kadar insanın nefesinin durması olayına uyku apnesi denir. Yine halk arasında çok bilinmese de burada söylenmesi gereken bir durum da; uyku sırasında kandaki oksijen yoğunluğunun düşerek, solunum şiddetinde belli oranda azalmanın 10 saniye üzerinde olması da hipopne olarak sınıflandırılır.
Apne sırasında solunumun tamamen durması yoğun bir oksijenizasyonda düşmeye neden olur ama hipopne sırasında olan düşmenin az olması ve hastanın halen nefes alması nedeniyle tanısı daha zor konulabilmektedir.
Niye olur ?
Çeşitlerine göre sebepleri de farklı olan uyku apnesinde en temel ayrım; obstrüktif ( tıkayıcı tipte) ve santral ( merkezi tipte ) uyku apne sendromlarının olmasıdır.
Tıkayıcı tipte olanı en yaygın apne tipi olup uyku sırasında solunum yolunun geçici tıkanmalarından kaynaklanır. Bunda yapısal faktörler, kilo, yaş, sigara-alkol –ilaç kullanımı , birlikte olan hastalıklar etken olabilir.
Merkezi tipte apnedeyse solunum yollarında tıkanma olmaz ama solunum yollarına ve ilgili kaslara giden solunum kontrol merkezindeki sinyallerde kesilmeler yaşanmaktadır.
Kimlerde risk daha fazladır ?
40 yaş üzeri, obeslik, erkek cins, boyun çevresinin geniş olması, büyük bademcikler ve dilin olması, yumuşak damağın sarkık olması, küçük çene yapısı, mideden yutağa kaçağı olanlar ( gastroözefagial reflü ), aile öyküsü olanlar, burunda yapısal bozukluğu olanlar daha fazla risk altındadır.
Ne gibi rahatsızlıklara neden olabilir ?
Felç, kalp krizi, yüksek tansiyon, şeker yükselmesi, başağrısı, konsantrasyon bozukluklarına ve çoğu hastada yorgun yatıp yorgun kalkmaya neden olabilir.
Belirtileri nelerdir ?
Horlama, boğaz ağrıları, nefes daralmasıyla ani uyanmalar, sabah başağrıları, gün içerisinde uyku hali ve yorgunluk, duygu durumunda değişmeler, unutkanlık, azalmış cinsel istek görülebilir.
Tanısı Nasıl Konur ?
Uyku apnesi şüphelenilen durumlarda hastaların bir gece uyku laboratuarında veya evlerinde polisomnografi denilen cihazlarla incelenmeleri gerekir.
Standart uygulamada hastanın beyin dalgaları, göz hareketleri, çene ve bacak kası takibi, horlama takibi için mikrofon, kalp grafisi, solunum hareketleri ve kan oksijen düzeyinin izlendiği bir cihaz kullanılır.
Uyku dönemi sonrasında ayrıntılı bir inceleme sonrasında uyku apnesi olup olmadığı konusunda ve varsa şiddetinin düzeyinin tesbitinde bir noktaya ulaşılır.
Tedavi seçenekleri nelerdir ?
Tüm rahatsızlıklarda olduğu gibi yine önce korunma yollarına başvurmak ; kilo vermek, sırtüstü yatma alışkanlığından vazgeçmek, sigara -alkol-uyku yapan ilaçlar varsa bırakmak, solunumyolunu daraltan faktörlerin cerrahi olarak düzeltilmesi ( burun cerrahisi, yumuşak damak cerrahisi, çene cerrahisi gibi ) belirgin fayda verecektir.
Tüm koruma önlemlerine rağmen şikayeti devam eden hastalarda uyku sırasında solunumyolunu açık tutan basınçlı hava veren özel cihazlar ( CPAP, BiPAP gibi ) kullanılır. İlaveten üst solunumyolunu açık tutmak için ağız içi araçlar kullanılabileceği gibi cerrahi olarak yerleştirilerek solunumu durduğunda yeniden başlatmayı tetikleyen ileri teknoloji cihazlar da vardır.
Sağlıklı uykular