Nedir tükenmişlik? Birden bire hayattan kopmak mı? Ya da uzun süredir peşinizi bırakmayan olumsuz duygular mı?
Tükenmişlik, bazen yavaşça, bazen birdenbire sizi sarar. Başlarda sadece yorgun hissedersiniz, ama bu yorgunluk bir süre sonra fiziksel ve duygusal bir yük haline gelir. Her şey üzerinize gelir, yapmak zorunda olduğunuz işler birikmeye başlar ve bir noktada artık hiçbir şey yapacak gücünüz kalmaz. İş yerinde, okulda veya kişisel yaşamda sürekli bir şeyler vermek zorunda hissetmek, sonunda tükenmişliğe yol açabilir.
Duygusal olarak boşalmış hissedersiniz; kendinizi başkalarına bağlayamaz, çevrenizde olup bitene duyarsızlaşırsınız. Küçük şeyler bile büyük bir stres kaynağına dönüşür, çünkü enerjiniz tükenmiştir. Hatta yaptığınız işin ya da gösterdiğiniz çabanın bir anlamı yokmuş gibi gelir, ne kadar uğraşırsanız uğraşın, bir şey değişmiyormuş gibi hissedersiniz.
Tükenmişliğin en belirgin belirtileri şunlar olabilir:
• Duygusal yorgunluk: Kendinizi tükenmiş ve boş hissetmek.
• Bağlantı kaybı: İnsanlarla, işinizle ya da hobilerinizle bağlantı kurmakta zorluk çekmek.
• İçsel değersizlik hissi: Yapılan çabaların bir anlamı olmadığını hissetmek, kendinizi yetersiz hissetmek.
Tükenmişlik yalnızca bir yorgunluk değildir. Kendimize dair şüpheler de bir tükenmişlik belirtisi olabilir. “Kimim ben?” “Ne yapıyorum?” “Kimler var yanımda?” Gibi birçok soru aslında tükendiğimizi gösterebilir. Peki ne yapmalıyız? Bu soruların cevabını mı aramalıyız yoksa öylece kabul edip devam mı etmeliyiz?
En önce, bu duyguyu kabullenin. Bu duygu şu an için size ait. Bazen sadece bir süreliğine durup, dinlenmek gerekebilir. Sorumluluklarınızın ağır geldiğini ve sizi yorduğunu düşünüyorsanız önce sorumluluklarınızı değerlendirin. Hangileriyle ne kadar baş edebiliyorsunuz? Bu soruya gerçekçi cevaplarınızı bulduktan sonra sorumluluklarınızı sıralayabilirsiniz.
Kendinizi eleştirmeyin. “Ben neden tükeniyorum?” veya “Diğerleri nasıl başa çıkabiliyor?” gibi sorular sadece suçluluk duygusu yaratır. Hepimiz insanız, bazen yorgunluk ve tükenmişlik duygusu kaçınılmazdır. Kendinize şefkat gösterin, bazen dinlenmek, uyumak, veya sadece bir süre sessiz kalmak iyileşmenize yardımcı olabilir.
Size neyin iyi geldiğini bulmaya çalışın. Belki uzun bir yürüyüş yapmak, dışarda saatlerce gezmek ya da sadece bir süre yalnız kalmak iyi gelebilir. Bazı noktalara yeniden başlamaya çalışın.
Bireyler tükenmişlik yaşarken kafasında sürekli dönüp duran düşüncelerle boğuşur. Düşüncelerinizi bir kağıda dökebilir ya da size iyi geleceğini düşündüğünüz bir kişiyle paylaşabilirsiniz. Bu sizi hafifletebilir. Ne düşündüğünüzü dışa vurmak, bir anlamda rahatlamanızı sağlar.
Unutmayın, tükenmiş hissetmek, insan olmanın bir parçasıdır ve bu, her zaman geçebilecek bir durumdur. Kendinize karşı nazik, sabırlı ve anlayışlı olun. Zamanla toparlanacak, yeniden güç bulacaksınız. Ama bu süreçte, kendinizi fazla zorlamayın ve gerektiğinde yardım alın. Kendinize şefkat göstermek, bu yolda en güçlü adımınız olabilir.
