Travma Sonrası Stres Bozukluğu ve Cinsel İstismar
Travma, bireyin zihinsel, ruhsal yaşamını etkileyen, günlük yaşamında olumsuz sonuçlar doğuran her türlü olay olarak tanımlanabilir. Travmayı olağan olumsuz yaşantılardan ayıran, kişinin kendisinin veya bir başkasının yaşamına ya da beden bütünlüğüne yönelik tehdit, şiddet ya da ölümle karsı karsıya kalmasıdır. Aynı zamanda kişi travma anında karsı konulamaz bir güç tarafından çaresiz bırakıldığını hisseder. Travmatik yaşantılar arasında deprem, sel gibi doğal felaketler, savaşlar, cinsel ya da fiziksel istismar, ihmaller, işkence görme, trafik kazaları, yasamı tehdit eden bir hastalığın tanısının konması, ölmüşbir kişinin vücudu veya vücut parçasını görme gibi zorlayıcı ve kişinin basa çıkma yeteneğini asan olaylar sayılabilir.(1)
Travma sonrası stres bozukluğu, aşırı strese yol açan bir olaydan sonra görülen yoğun, uzamış ve bazen de gecikmiş belirtiler grubunu tanımlayan tanı kategorisidir.(2)
Travmatik yaşantı, kişinin psikolojik iyilik halini, sosyal güvenliğini tehdit eder. Kendini engellenmiş hisseden kişi, yetersizlik ve çaresizlik duyguları yaşar, artan gerginlik ve kaygıyla birlikte kişi umutsuz bir hale gelir. TSSB hem doğa olaylarından hem de insandan kaynaklanan travmatik olaylar sonrasında ortaya çıkabilir.(3)
Tipik travmatik yaşantılar organ kaybı, beklenmedik ölümler, savaş, tecavüz, şiddete maruz kalmak, istismar, doğal afetler, göç etme, boşanma gibi durumlardır. İnsan eliyle yaratılan travmaların örneğin şiddetin etkileri, diğer travmatik yaşantıların sebep olduğu bozukluktan daha sert ve yıkıcı olmaktadır. Kişiler arası ilişkilerde önemli olan güven duyma ve kendini güvende hissetme gibi duyguları sekteye uğratabilir .(4)
Cinsel istismar sonucunda meydana gelen travma sonrası stres bozukluğu çocuğun belki yıllarca bu yükle yaşaması halinde ölümcül olabilmektedir. Çocuğun yaşadığı travmanın ağırlığını kaldırabilmesi çocuğu doğru yönlendirmekle doğru orantılıdır.
Kaynakça;
1-İseri E. Cinsel istismar. Çetin FÇ, Pehlivantürk B, Ünal F, Uslu R, İseri E, Türkbay T, Coskun A, Miral S, Motavallı N, editörler. Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Temel Kitabı. 1.Baskı, Ankara, Hekimler Yayın Birliği. 2008; 470-77.
2- Amerikan Psikiyatri Birliği (Çeviri: E. Köroğlu) (2000). DSM-IV tanı ölçütleri başvuru el kitabı, yeniden gözden geçirilmiş baskı. Ankara: Hekimler Yayın Birliği. 3-Ehlers, A. (1999). Posttraumatische Belastungsstörung Hogrefe: Göttingen.
4- Woods, J.S. (2000). Prevalance and patterns of posttraumatic stress disorder ın abused and posabused women. Issues in Mental Health Nursing, 21, 309-324.
Uzm. Psikolog
Fatma EFE
