Travmatik bir olay yaşayan kişilerde travma sonrası stres bozukluğu ya da akut stres bozukluğu gözlemlenebilmektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu
Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), kaygı düzeyinin artması, yaşanılan travmayla ilişkili uyaranlardan kaçınma veya bu travma sebebiyle her an tetikte olma gibi belirtileri kapsayan ciddi bir stresöre karşı aşırı tepkileri içerir.
Bu travmalar ciddi bir ölümle karşılaşma, ağır yaralanma ya da cinsel saldırıya uğrama durumlarından biri veya daha fazlasıyla karşılaşıldığında meydana gelebildiği gibi bu durumların başkalarının başına geldiğine tanıklık etme, bir yakının başına geldiğini öğrenme gibi durumlarda da ortaya çıkabilir.
Zor uykuya dalma, olayı çağrıştıran kabuslar görme ve sinirlilik hali en sık görünen belirtilerdir. Birey olayı çağrıştıran durumlardan rahatsızlık duymasının yanında buna bağlı olarak fizyolojik tepkiler vermeye de başlayabilir. Birey, olayı anımsatan durum ve uyaranlardan kaçınabilir, saldırgan veya kayıtsız davranışlar sergileyebilir, aşırı tetikte olabilir. Bazı durumlarda ise bireyde kendine zarar verici davranışlar gözlemlenebilir.
Bazı bireyler olay sonucunda kendisini ya da bir başkasını suçlayabilir, diğer insanlardan uzaklaşmaya başlar ve olumlu duygularını hissetmekte güçlük çeker.
Akut Stres Bozukluğu
Akut stres bozukluğu, belirtileri açısından travma sonrası stres bozukluğu ile çok benzerlik gösterir. Bu iki durum belirti süreleri açısından birbirlerinden ayrılmaktadır. Akut stres bozukluğu belirtileri yaşanan travmanın ardından 3 gün ile 1 aylık süre içinde gözlemlenmelidir.
En sık rastlanan belirti bireylerin olayları yeniden oluyormuş gibi hissetmesine bağlı verdiği tepkilerdir. Ayrıca bu durumda birey olayları çağrıştıran uyaranlar sebebiyle ruhsal sıkıntılar da yaşayabilir.
Uyum Bozukluğu
Üzüntü, uyku problemleri, umutsuzluk, sosyal aktivitelerden kendini soyutlama uyum bozukluğunun başlıca belirtileridir. Bunun yanında bireyde kaygı ve iştah kaybı ya da çok fazla yeme de oldukça sık gözlemlenir. Belirtileri açısından anksiyete ve depresyon ile benzerlik göstermektedir.
Uyum bozukluğu bireyin bir kayıp durumuna veya stresli bir duruma karşı verdiği, bireyi işlevsel olarak negatif yönde etkileyen duygusal bir tepkidir. Genellikle iş kaybı, ilişkilerdeki problemler, ekonomik problemler, taşınma veya göç, yeni bir okula veya işe başlamak uyum bozukluğuna sebep olan stresörlerdir.
Böyle bir durumda stresli olaya verilen tepki kişinin hayatını olumsuz yönde etkiler ve genellikle bu tepki beklenenden çok daha fazla ve abartılıdır.
Tedavi:
Travma ve yarattığı duygu ve düşünceler, her kişiye özeldir. Bu nedenle yukarıdaki belirtileri yaşadığınızı düşünüyorsanız psikoterapi desteği almak oldukça faydalı olur.
