STRES NE İŞE YARAR ?
"Stres" kelimesi belki de modern yaşamdaki en tanımlayıcı ve önemli kelimelerden biridir. Stres, bir. organizmanın hayatta kalmasını, yemek yemesini, üremesini ve diğer işlevlerini zorlaştıran herhangi bir duruma karşı verdiği fizyolojik veya psikolojik tepkiler için kullanılan bir terimdir. Her ne kadar tüm canlıların çevrelerindeki değişikliklere uyum sağlamaları temel mekanizma olsa da, bir yandan da kaygı verici ya da rahatsız edici durumları iyiye çevirmemizi sağlayan tepki mekanizmalarını da içeren bir tanım veriyor bize. Dolayısıyla bir durumun "stres" olarak adlandırılabilmesi için, organizmanın varlığını veya işleyişini bir şekilde tehdit eden veya engelleyen bir duruma maruz kalması gerekir.
Tüm canlıların, hayatta kalma fonksiyonlarındaki aksaklıklara veya eksikliklere tepki verecek bir mekanizmaya sahip olması gerekir. Böyle bir sistem olmadan canlı bir organizma kendini koruyamaz ve değişen koşullara uyum sağlayamaz. Açlıktan sıcaklığa, yalnızlıktan kanımızdaki tuz eksikliğine kadar aklımıza gelebilecek her rutin ve anormal durum ve değişiklik, stres tepkilerini tetikleyebilecek uyaranlardır. Ancak bu şekilde bunlara karşı önlem alabilir ve sağlıklı yaşamımıza devam edebiliriz. Bu nedenle doğal stres ve vücudumuzun strese verdiği tepkiler hayatta kalmanın temelidir.
Beynimizin bir "hareket kontrol sistemi" vardır. Bu sistem, stresli durumlarda stres faktörünü en aza indirebilecek bazı hareket veya aktivitelerin aktive edilmesine yardımcı olur. Bu işlevler, vücutta stresli bir duruma karşı hareket tepkisi oluşturmaktan, bazı hormon ve enzimlerin salgılanmasına kadar sayısız farklı türde reaksiyonun çeşitli kombinasyonlarından oluşur.
Stres ve ağrı/acı hissi; Deneyime ve duygulara dikkat çekerek zihnin ayık olmasını ve ana odaklanmasını sağlar. Bu sayede canlı, stresli sorunu çözmek için daha yüksek çözünürlüklü bir duyusal algılama sürecine geçer. Dikkatin uyanık olması, zihnin belirli bir soruna çözüm bulmaya çalışması ve sorunlara çözüm üretilebilmesi için farklı düzeylerde stres tepkilerinin oluşması gerekir. Stres sinyali yoksa hayvanlar tamamen sakindir. İnsanlarda bu, stres veya endişe olmadan zihnin dolaşmasına neden olabilir. Düşüncelerimiz geçmişle gelecek arasında gidip gelir ama stresli zamanlarda ana odaklanırız. Duyuları ve algıları çok hassas hale gelir. Enerjisini ve zamanını önündeki sorunu çözmek için harcar. Bu nedenle kontrollü ve fonksiyonel stres zihnimizin çalışması için gereklidir. Öte yandan kaygı ve stresi olmayan bir kişi geçmiş ile gelecek arasında yolculuk yaparak stres yaratabildiğinden, gerçek stresler veya stresli iş durumları onu manevi arzuların gerçekleşmesine yönlendirebilecek temel itici güçlerdir. Özetle stres ve kaygı, kontrollü ve işlevsel bir şekilde kullanıldığında bizi motive eden bir güç olarak tanımlanabilir. Böylesine stresli bir durumda sağlıklı düşünebilmemiz ve akıl yürütebilmemiz için stres seviyemizi en aza indirmek her zaman olumlu sonuçlar doğuracaktır. Bunu başaramadığımız durumlarda bir uzmandan profesyonel destek almak süreçte oldukça faydalıdır.
