PKOS NEDİR?
Polikistik over sendromu (PKOS) üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen endokrin metabolik bozukluk hastalıklarından biridir. Kronik yumurtlama bozukluğu ve androjen hormonların artışıyla karakterizedir. Kıllanma (hirsutism) ve adet döngüsü düzensizlikleri de yine PKOS ile birlikte görülebilmektedir. Başta infertilite olmak üzere insülin direnci ve tip 2 diyabet gibi hastalıklarla da doğrudan ilişkilidir. ESHRE / ASRM (İnsan Üremesi ve Embriyolojisi Avrupa Topluluğu / Amerika Üreme Tıbbi Derneği) kriterlerine göre her 100 kadından yaklaşık 15-20’sine PKOS teşhisi konmaktadır.
PKOS-HASTALIK İLİŞKİSİ
PKOS’u olan bireylerde hipertansiyon, dislipidemi, glikoz intoleransı, diyabet gibi hastalıklar gelişmektedir. Etkileri hastaların hayatı boyunca sürebilmekte ve yaşam kalitesini düşürebilmektedir.
-İnsülin direnci prevalansı %50-75 aralığında değişmekle beraber bu bireylerde diyabet başlangıç yaşı sağlıklı bireylere göre 10 yaş daha erkendir.
-PKOS tanısı alan kadınların vücut yağ yüzdesi değerlendirmesine göre obezite görülebilmektedir. Genellikle de abdominal obezite olarak görülür ve PKOS’lu kadınların yaklaşık %50’sini etkilemektedir. İnsülin direnci ve abdominal obezite PKOS’ta metabolik sendrom gelişme riskini arttırmaktadır.
-Ruhsal hastalıkların(depresyon, kaygı bozukluğu, bipolar bozukluk ve tıkanırcasına yeme bozukluğu) PKOS hastası kadınlarda daha sık görüldüğü tespit edilmiştir.
PKOS TEDAVİ SÜRECİ
Polikistik over sendromlu bireylerde birincil tedavi yaklaşımı tıbbi beslenme tedavisi ve düzenli egzersiz içeren yaşam tarzı müdahalesidir. Bu nedenle, tıbbi beslenme tedavisi yaklaşımlarının vücut ağırlığı kaybını hedefleyici olması gerekmektedir. Tıbbi beslenme tedavisi olarak; basit karbonhidrat kaynakları(şeker, beyaz un gibi) tüketiminin sınırlandırılması, düşük glisemik indeksli besinlerin(bakliyatlar, sebzeler, tam tahıllı ürünler gibi) tüketilmesi, doymuş ve trans yağ alımının azaltılması ile birlikte D vitamini, krom, inositol ve omega-3 yağ asitlerinden zengin yeterli ve dengeli bir beslenme önerilmektedir.
Günlük alınan enerji karbonhidrat, protein ve yağ açısından dengeli olmalıdır. Son olarak polikistik over sendromunda vücut ağırlığı kaybı ve kaybedilen ağırlığın korunması zorlaşmaktadır. Bu nedenle tıbbi beslenme tedavisinde diyete uyumun değerlendirilmesi önemlidir.
https://dergipark.org.tr/tr/pub/sdusbed/issue/64440/854552
https://jag.journalagent.com/turkhijyen/pdfs/THDBD_73_1_81_88.pdf
