Öfke kontrol sorunu kadınlarda da görülmekle beraber daha çok erkeklerde karşımıza çıkan bir sorundur. Öfke kontrol sorunu olan kişi ortada anlamlı bir neden yokken durduk yere öfke patlaması yaşar ya da bir neden olsa bile belirli bir miktarda sinirlenmek yerine abartılı bir öfke duygusu yaşar. Bu kişilerin olumsuzluklara karşı tolerans eşikleri düşüktür. Mükemmeliyetçi bir yapıları vardır. Bu kişilerde meli-malı türü cümlelere çokça rastlanır. Her şey onların istedikleri gibi olmalıdır ve hata yapılmamalıdır. İstedikleri bir an önce olmalıdır. Söyledikleri dinlenmeli, tam olarak anlaşılmalı ve onaylanmalıdır.
Öfke kontrol sorunu olan kişiler kendileri gibi düşünmeyen kişilere karşı yoğun bir öfke yaşayabilirler. Kendileri gibi düşünmeyen insanları aptal olarak değerlendirirler ve bu insanlara tahammül gösteremezler. Öfke sorunu olan kimseler haksızlığa uğradıklarında diğer insanlara kıyasla abartılı bir öfke yaşarlar.
Olumsuzluklara karşı tolerans eşikleri düşük olan bu kişilerin analizleri yapıldığında karşımıza özellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerinde yaşanmış olan bazı travmatik durumlar çıkar. Bu kişilerin ebeveynleri ile, özellikle de aynı cinsiyetten ebeveynleri ile çocukluk ve ergenlik dönemlerinde sorunlu ve çatışmalı ilişkileri olduğunu görürüz. Bu çatışmalı ilişkiler kişinin duygu kontrolü becerisini yeterince geliştirememesine yol açar.
Öfke kontrol sorunu yaşayan kişilerin bazılarında çocukluklarında aşırı sert, otoriter ve cezalandırıcı baba figürünün hakim olduğu dikkat çekmektedir. Çocuk sert baba figürü ile ya çatışılır ya da korkudan siner. Her iki durumda da sert ve otoriter ebeveyne karşı öfke duygusu birikir ve bu birikmiş öfke duygusu ilerideki yaşantısında kişide olumsuzluklarla karşılaştığında alevlenir ve öfke patlamaları ile sonuçlanır. Diğer bir deyişle kişide çocukluk ve ergenlik dönemlerinde birikmiş olan öfke duygusu bugüne transfer olur ve en ufak bir olumsuzluk ve hayal kırıklığında dahi kişinin abartılı bir öfke duygusu yaşamasına neden olur.
EMDR yöntemi ile öfke çalışması yapmak özel bir çalışma protokolü gerektirmektedir. EMDR ile kişide öfke fazlalığı yani birikmiş öfke ile ilgili olan travmalar çalışılır ve kişi öfke duygusuna duyarsızlaştırılır. Bu çalışma ile öfke fazlalığı düşen ve tolerans eşiği yükselen kişiler yaşadıkları olumsuzluklara ve hayal kırıklıklarına diğer insanlarda olduğu gibi makul bir seviyede tepki verebilir hale gelirler.
EMDR çalışmasında bazı psikoterapi yöntemlerinde yapıldığı gibi kişiye öfkesini nasıl kontrol edeceği öğretilmez, çünkü buna gerek kalmaz. EMDR psikoterapisinde hedef kişinin abartılı bir şekilde öfkelenememesini sağlamaktır. Yani kişinin öfkesiyle nasıl baş edeceğini öğrenmesi yerine nihai hedef olan öfke duygusuna duyarsızlaşması sağlanır ve böylece kişi otomatik bir şekilde ve kendiliğinden gereksiz yere öfkelenememeye başlar.
Ercüment Doğan, Ph.D.
Klinik Psikolog
