Kabul ve kararlılık terapisi 3. Dalga psikoterapiler kapsamında adlandırılmaktadır . Kabul ve farkındalık temelli yöntemleri kanıta dayalı bir şekilde uygulayan bilişsel-davranışçı terapiler arasında yer verilen psikoterapi yöntemidir. Bireylerin içsel deneyim ve yaşantılarını fark etmesi. Psikolojik esnekliği kazandırarak bu farkına vardığı deneyimleri düzenleyebilme becerisini oluşturmasını hedefler. Bireylerin davranışlarını, düşüncelerini ve duygularını bastırmadan, kaçınmadan sağlıklı bir şekilde ortaya koyabilmesini hedefler.
Kabul ve Kararlılık Terapisinde 6 Temel Terapötik Süreç;
Kabul: Kabul edilmeyen içsel yaşantılardan kaçınmak yerine net bir biçimde onların kabul edilmesidir. Bu kabulleniş değerler ile uyumlu bir biçimde kabullenme sürecidir. Bireyin düşüncelerine, duygularına, yaşantılarına ve hatıralarına alan açmayı hedefler.
Bilişsel Ayrışma: Bireylerin bilişleri üzerindeki ve gerçek arasındaki ayrımları görebilmesi ve fark edebilmesidir. Bireyin duygu, düşünce ve hatıraları kendileri ve çevrelerine ilişkin gerçekler olarak değerlendirmeyip, onları içsel olarak fark edebilmesini sağlar. Burada hedeflenen amaç olumsuz düşünce ve duyguları yok saymak değildir. Yalnızca bu düşünceler ile kendisi arasına gerçeklik bağını oluşturan bir mesafe koymasını sağlamaktır.
An’a Odaklanma: Bireyler geçmişte yaşadıkları olayları nasıl değiştirmek mümkün olabilir gibi zihnin anda kalmasını engelleyen duygu ve düşünceler içerisinde sürüklenir. Sadece geçmişte değil aynı zamanda gelecek üzerindeki düşünceler içerisinde kaybolarak anda varolan duyumlarına odaklanmasını zorlaştırabilir. Bireylerin anda varolan düşünce ve duygularına dikkatini yönlendirmesi, olumlu veya olumsuz tüm bedensel duyumların fark edilmesi akabinde geçmiş ve geleceğin zorlayıcı baskısından uzaklaşarak şimdiye odaklanabilmeyi sağlamaktadır.
Bağlamsal Benlik: Benlik bütünlüğünü deneyimlemek ve benliğin sürekliliğini fark etmek olarak tanımlanan saf bir farkındalıktır. Buradaki amaç içsel veya psikolojik duyumları, dış dünyada süregelen yaşantıları bütüncül bir açısından fark etmesini sağlar.
Değerler: Bireylerin hayatına anlam katmakta olan değerleri (Hayatta neleri deneyimlemek istediği, neyi temsil ettiği, nasıl biri olmak istediği, nasıl bir davranış sergilemek istediği) gibi kalıpları fark etmek ve belirlemek danışanın keşif sürecine çıkmasını sağlamaktır.
Kararlılık: Değerler üzerinde odaklana bilme yetisini deneyimlemek elbette çok kıymetlidir fakat danışanın daha anlamlı ve zengin bir yaşamı olmasını tek başına doğrudan sağlamaz. Bu noktada davranış geliştirebilme, harekete geçebilmek yani netlik kazandırılan zihinsel süreçlerin, gerçekleştirebilme olasılığını arttırmayı sağlar.
ONUR CANSIZ
