Hafta hafta gebelik; 12. hafta

Hamileliğiniz: 12. hafta

Bebeğiniz nasıl gelişiyor:

Bebeğiniz bu hafta ( baş- popo mesafesine göre) yaklaşık beş altı santimetre   (yaklaşık bir  limon büyüklüğünde) ve ağırlığı neredeyse 14 gramdır. Bebeğinizin parmakları kısa süre içinde açılıp kapanmaya başlayacak, ayak parmakları kıvrılacak, göz kasları yumulacak ve ağzı emme hareketi yapacaktır. Aslında, karnınıza dokunursanız, bebeğiniz cevap olarak kıpırdayacaktır fakat siz bunu henüz hissedemezsiniz. Artık barsakları göbek kordonunun yan tarafından, karnın  içine doğru geri döner. Böbrekleri, idrar torbasına idrar salgılamaya başlayacaktır. Bu arada, sinir hücreleri hızla çoğalmakta ve bebeğinizin beyni hızla şekillenmektedir. Yüzü artık daha çok  insan yüzüne benzer: Gözleri, başının önünden yanlara doğru kaymış ve kulakları, gereken yere yerleşmiştir.

Sizin hayatınız nasıl değişiyor:

Rahminiz artık pelvis ( leğen kemiği ) içinde bir organ olmaktan çıkıp , büyüyerek , alt karnınızda hissedilebilen bir organ haline gelmiştir. Artık siz de  belinizin kalınlaştığını ve bol ve daha az kısıtlayıcı giysiler içinde daha rahat ettiğinizi  fark etmişsinizdir.

Göğüs kemiğinizin altından gırtlağınızın altına uzanan bir yanma hissi şeklinde kendini gösteren mide yanmasını (reflü adı da verilir) hissetmeye başlayabilirsiniz. Kadınların çoğu, ilk kez hamilelik sırasında mide yanması yaşarken, önceden mide yanmasıyla karşılaşanlar durumun daha kötüye gittiğini düşünebilir. Hamilelik sırasında, plasenta, yemek borusuyla mideyi ayıran kapağı gevşeten " progesteron" hormonu üretir. Mide asidi, özellikle uzanırken, yemek borusuna geri sızabildiği için rahatsızlık verici yanma hissine yol açar. Birçok kadın için bu sorun, büyümekte olan rahmin mideye baskı yaptığı ileri hamilelik safhalarına kadar başlamaz .

 İkili test- üçlü (dörtlü test) yaptırmalı mıyım ? Amniosentez hangi durumda gerekli?

Doktorunuz size muhtemelen  11-14. gebelik haftaları arasında ikili tarama testinden bahsedecek ve yaptırmanızı önerecektir. Bazen de 16-19. gebelik haftaları arasında  yapılan üçlü ( son zamanlarda üçlü teste eklenen bir madde ile adı dörtlü test olmuştur) teste yönlendirebilir. Aslında tüm bu testler aynı amaca hizmet eden tarama testleridir ve şunu taramaya yararlar: Bebeğinizde başta Down Sendromu olmak üzere kromozom bozukluğu olma ihtimali ( riski) nedir? Başka bir deyişle tüm bu tarama testleri ( ikili- üçlü- dörtlü)kesin bir tanı testi değil, bebeğinizde kromozomal bozukluk ola olasılığının düşük mü yüksek mi olduğunu belirtir. Sonuçları hiçbir zaman  kesin var veya yok olarak yorumlanamaz.

İkili testte  gebeliğinizin 11-14. haftaları arası,bebeğinizin  ultrasonografiyle “Ense saydamlığı” denen boynunun arkasındaki sıvı tabakası ölçülecek ( Bkz Şekil-1) ve aynı gün sizden alınacak kanda bakılacak iki hormon değeriyle bu ölçümden elde edilen sonuç kombine edilerek Down Sendromu ve diğer benzer kromozomal hastalıklar  için bir olasılık hesaplanacaktır. Bu değer sınır değerin altında ise “yüksek risk”, üstünde ise “düşük risk “olarak sonucunuz size bildirilecektir.

Üçlü ( Dörtlü) test: Gebeliğinizin 16-19. haftaları arası ultrasonografiyle bebeğinizin baş ölçümü yapılıp aynı gün sizden alınan kanda üç veya dört hormonal değere bakılması esasına dayanır. Sonuç yine size olasılık olarak bildirilecektir, sözgelimi “ Bebeğinizde Down Sendromu olma olasılığı 1:1000 ( Binde bir )” gibi..

Amniosentez 16. ve 20. haftalar arasında yapılan, girişimsel bir tanı testidir. Gelişmekte olan bebeğinizde  Down Sendromu gibi kromozomsal bozuklukların tespit edilmesinde yüzde 99’dan fazla doğruluk sağlar. Ayrıca, kistik fibroz, orak hücre anemisi, Tay-Sachs hastalığı ve nöral tüp defektleri gibi başka yüzlerce genetik bozukluğu da belirleyebilir . Amniyosentezin girişimsel  bir işlem   olması ve az da olsa(200 ile 300 de bir) düşük yapabilme riski taşıması sebebiyle, bunun rutin değil,  genetik ve kromozosal sorunlara yönelik artmış riski  olan kadınlara uygulanması gerekir. Yani tarama testlerinde yüksek risk bulunmuş olan,veya ultrasonografiyle bebekte şüpheli bulgular saptanmış olan  doğurduğunda 35 yaşın üzerinde olacak olan , yakın ailesinde veya önceki gebeliklerinde  kromozom hastalıklı birey bulunma/doğurma öyküsü olan bayanlar..

Amniosentez  prosedürü nasıldır?

Amniosentez işlemi yaklaşık 30 dakika süren  (sıvıyı çekmek genellikle 30 saniyeden az sürer) ;doktorunuzun ultrason yaparak  , iğne giriş  yeri için bebekten ve plasentadan uzak, güvenli bir mesafede belirledikten sonra , sürekli ultrason rehberliği altında, az miktarda amniyotik sıvı almak için karnınızdan rahim duvarınızın içine uzun, ince, delikli bir iğne sokmasıdır. ( Bkz. Şekil 2)Bu prosedür sırasında biraz kramp, sıkışma veya baskı hissedebilirsiniz. Genellikle iyi tolere edlir ve duruma göre değişmekle beraber 3ile 7 gün içinde tamamen eski aktivitelere dönülebilir. Tecrübeli ellerde düşük oranı 300 de bir olarak rapor edilir.

Bu testi yaptırıp yaptırmamaya nasıl karar verebilirim?

 Kadın hastalıkları ve doğum uzmanları  bütün gebe hastalarına  ilk ve ikinci trimester ( 11-14 ve 16-20. hafta ) tarama ve teşhis testlerini  sunmalıdır. Hekiminiz ya da genetik danışmanınız, sizin için mevcut yaklaşımların avantajlarını ve dezavantajlarını tartışmalıdır. Fakat eninde sonunda test yaptırıp yaptırmamak kişisel bir karardır.

Birçok kadın,öncelikle  tarama testlerini ( ikili- üçlü- dörtlü testler) seçer ve bunların  sonuçlarına  dayalı olarak düşük ya da yüksek riske  sahip olduklarını öğrenir. Yüksek risk taşıyan hastalara tanısal  testler ( Koryon villüs biyopsisi= CVS veya amniosentez ) önerilir Bazı durumlarda ise öncelikle tarama testini yapmayıp direk tanısal testlerin de uygulandığı olur  (Kromozomsal bir sorun ya da taramayla tespit edilemeyen bir durum yönünde büyük risk taşıyan , ileri yaşta( 35 den büyük) olan  – veya bebeklerinin durumu hakkında mümkün olduğu kadar bilgi sahibi olmak isteyen anne adayları )Bazı kadınlar ise hiçbir  tarama ya da tanısal test yaptırmayı istemeyebilir.