Göz tembelliği ( Ambliyopi ) nedir?
Ambliyopi, halk arasında göz tembelliği olarak da bilinen göz hastalığı. Küçük yaşlarda ortaya çıkan, gözün bir tanesinin net görememesinden kaynaklanan bir hastalıktır. Günümüzde 55 yaşa kadar tedavisi mümkündür.
Görme duyumuz gözümüz ve beynimizdeki görme merkezinin ortak çalışmasına bağlıdır. Gözümüze gelen ışınlar gözümüzün arka kısmındaki sinir tabakasını (retina) uyarır ve bu uyarılar görme siniri (optik sinir) yoluyla beynimizdeki görme merkezine iletilir. Göz tembelliği, göz görevini tam olarak yapsa dahi, beyindeki görme merkezi gelişmemiş olduğundan o gözle tam görmenin gerçekleşemediği duruma verilen addır. Diğer bir deyişle, tembel göz tamamen normal olup, görevini tam olarak yerine getirebilse dahi beyin diğer gözden gelen görüntüyü tercih etmekte, tembel gözden gelen sinirsel uyarıları dikkate almamaktadır.
Göz tembelliği hangi sıklıkta görülür?
Göz tembelliği çocuklarda rastlanan görme azlığının en sık nedenidir. Bu bozukluk her 100 çocuğun 2 ya da 3’ünde görülür. Erken çocukluk yaşlarında tedavi edilmediği takdirde göz tembelliği kalıcı hale gelir ve sonraki yaşlarda tedavisi hiçbir şekilde mümkün olmaz.
Hangi bozukluklar göz tembelliğine neden olur?
Beyindeki görme merkezinin görevi her iki gözden gelen sinir iletilerini yorumlayarak kişinin görmesini sağlamaktır. Bu merkezin gelişimi doğumdan önce başlar ve 6-8 yaşlarına kadar devam eder. Bu yaşa kadar herhangi bir gözden sağlıklı iletiler alamayan merkez, o gözden gelen bulanık görüntüyü görmezden gelir ve diğer gözden gelen net görüntüyü tercih eder. Bu şekilde, kişi iki gözünü kullanamasa da, cisimlerin net görüntülerini elde etmiş olur. 6-8 yaşlarına kadar bir gözden gelen görüntüleri ihmal eden beyin, bu yaştan sonra hep diğer gözü tercih edecektir.
Göz tembelliği bir gözün beyindeki görme merkezine net görüntü sunamadığı her durumda meydana gelebilir. Göz tembelliğinin en sık nedenlerinden biri şaşılık, diğer deyişle göz kaymasıdır. İçe veya dışa kayan bir gözde cisimlerin görüntüsü gözün sinir tabakasının doğru bölgesine düşmeyeceğinden bulanık olacaktır. Bir gözün ileri derecede hipermetrop, miyop ya da astigmat olması da göz tembelliğinin sık nedenleri arasındadır. Doğuştan katarakt ve göz kapağı düşüklüğü de göz tembelliğine neden olabilir.
Görme tembelliği nasıl tedavi edilir?
Göz tembelliğinin tedavisi ancak erken yaşlarda mümkündür. 6-8 yaşlarından önce uygulanan tedaviler büyük ölçüde başarılı olmaktadır. 10 yaşından sonra uygulanan tedavilerin başarılı şansı düşüktür. Göz tembelliği tedavisinin temel mantığı çocuğun az gören gözünü daha çok kullanmasını sağlamaktır. Bunun için ilk yapılacak şey o gözde az görmeye neden olan bozukluğu düzeltmektir. Yani kayan bir gözün kayması düzeltilmeli, göz bozukluğu olan göze gözlük başlanmalıdır. Daha sonra, çocuğun tembel gözünü daha çok kullanmasını sağlamak için iyi gören gözden gelen görüntüler geçici olarak bozulur. Bu iki şekillerde yapılabilir:
1. İlaçla – Atropin adı verilen bir damlanın sağlam göze damlatılması o gözün görmesini geçici olarak bozar. Göz doktorunun önereceği süre içinde sağlam göze her gün bir damla atropin damlatılır. Böylece beyindeki görme merkezinin tembel gözden gelen görüntüyü tercih etmesi sağlanır. Dolayısıyla beyinde, tembel gözün görüntüsünün ulaştığı bölge de gelişmiş olur.
2. Göz kapama bandı ile – Sağlam göz ışık geçirmeyen, yapışkan bir bant ile kapatılır. Bu şekilde beyne yalnızca tembel gözden uyarı gitmiş olur. Bu tedavi doktorun önerisine göre birkaç hafta ya da ay boyunca her gün aksatılmadan en az 4-6 saat boyunca uygulanmalıdır.
Erişkinlerdeki göz tembelliği tedavi edilebilir mi?
Şimdiye kadar tedavi edilemez olarak kabul edilen yetişkin ambliyopi (tembel göz) tedavisinde NeuroVision™ Tedavisi klinik olarak kanıtlanmıştır. NeuroVision™, bilgisayar ve kişiye özel program kullanılarak yapılan çalışmalar ile görmeyi direk beyine öğreterek, görme keskinliği artışı sağlayan bir teknolojidir. Bu uygulamadaki görsel uyarmalar direk beyindeki görme merkezini uyarır ve bunun sonucunda “Kontrast Duyarlılığı, Görme Keskinliği ve Kalitesi” artar.
