Felç Tedavisinde Yeni Yöntemler
Tek taraflı beyin felçleri diğer adıyla inme (hemipleji) beyne giden damarların tıkanması yada kanaması sonucunda sinir hücrelerinin ölümüyle sonuçlanan ve sık rastlanılan bir hastalıkdır. Felç ilk geliştiğinde öncelikle bunun beyin damar tıkanıklığına mı yoksa kanamaya mı bağlı olduğu MR ve BT gibi görüntüleme yöntemleriyle hemen tespit edilir ve buna göre tedavi uygulanır. Ne kadar erken ve iyi tedavi edilirse edilsin bu tip beyin damar olaylarında sinir hücrelerinin ölümüne bağlı olarak hafif yada ağır tek taraflı felçler gelişebilmektedir. Bu nedenle inmeye bağlı tek taraflı felçler tüm dünyada ve ülkemizde en önemli sakatlık nedenlerinden biridir.
Tek taraflı beyin felçlerinin tedavisi için kullanılabilecek yeni yöntemler üzerine yoğun araştırmalar devam etmektedir. Bunların bir kısmı direk beynin kendisine yönelik uygulamalardır. Bir kısım tedaviler ise felçli kol ve bacaklara uygulanan rehabilitasyon yaklaşımlarıdır. Direk olarak beyne yapılan tedaviler içinde en umut vaad eden tedavi transkraniyal manyetik stimulasyon-TMS (beyin manyetik uyarımı) tedavisidir.
TMS tedavisi beynin hareket kontrolü ile ilgili alanlarının manyetik bir koil yardımı ile uyarılması esasına dayanır. Bu yöntemde hasta beyin bölümü yada sağlam beyin bölümü belli frekansda uyarılarak tedavi gerçekleştirilir. Araştırmalar felcin iyleşme döneminde sağlam beyin yarısının hasta beyin yarısını baskıladığını ve bu nedenle zayıf olan beyin yarısının kol ve bacakta hareketi ortaya çıkaramadığını göstermiştir.TMS tedavisinde düşük frekanslı uyarım ile beyni baskılamak yada yüksek frekanslı akım ile beyni aktive etmek mümkün olmaktadır. Bu prensipten hareketle sağlam tarafı düşük frekans uyarımla baskılamak yada hasta tarafı yüksek frekansla uyararak hasta tarafın iyileşmesi hızlandırılır. Bu sayede ilgili felçli vücut bölümünde hareket çıkması sağlanabilir. Genel olarak sağlam tarafı baskılamak daha çok tericih edilen TMS yöntemidir. TMS tedavisi en az 10 seans olarak yapılır ve her tedavide yaklaşık 1000-12000 uyarı verilir. Bu sayede özellikle felçli elde hareketin çok daha kolay ortaya çıkması sağlanmaktadır.
TMS tedavisi felçli hastalarda sıkça görülen ve afazi olarak bilinen konuşma bozukluklarında da son derece etkilidir. Sağlam taraf konuşma merkezine yapılan tedavi ile bu hastaların akıcı olmayan konuşması akıcı hale gelmekde, nesnelerin isimlendirilmesi kolaylaşmaktadır. Bu tedavi konuşma terapisi ile kombine edildiğinde sonuçlar çok daha başarılı olmaktadır . TMS tedavisi ile felçli hastalar konuşmalarını çok daha kolay geri kazanabilmektedir.
TMS tedavi ile yine belli beyin bölümleri uyarılarak felçli hastalarda sıkça görülen ve rehabilitasyon sürecini önemli ölçüde engelleyen inatçı depresyon ve inkar sendromları (neglect) başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir.
TMS şu an tıpta en çok araştırma yapılan konuların başında gelmekte olup felçli hastalar için umut vaad edici bir tedavi olmuştur. Yakın gelecekte diğer beyin hastalıklarında da kullanıma girmesi çok muhtemeldir.
