20 yaş üstü kadınların %15’inde, 65 yaş üstü kadınların ise %50’sinde görülebilen istemsiz
idrar kaçırma,yaşam kalitesini önemli ölçüde düşüren sağlık problemlerinden biri olarak
tanımlanıyor. Bu durum, menopoz, obezite, depresyon, sigara kullanımı, çok sayıda normal
doğum yapmış olmak gibi faktörlerle de gelişebiliyor. Bununla birlikte de depresyon,
anksiyete, toplumdan soyutlanma, iş gücü kaybı, tekrarlayan genital mantar,selülit gibi
yumuşak doku enfeksiyonları, cinsel fonksiyon bozukluğu gibi sorunlar ortaya çıkabiliyor.
Memorial Hizmet Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Doç. Dr. Emel
Kurtoğlu Özdeş, kadınlarda istemsiz idrar kaçırmanın kişiye özel tedavilerle ortadan
kaldırılabileceğini belirterek, konu ile ilgili önemli önerilerde bulundu.
İdrar kaçırma her kadında farklı nedenlerden kaynaklanıyor
Stres tipi idrar kaçırma:50 yaş altı kadınlarda daha sık görülen stres tipi idrar
kaçırma; öksürme, hapşırma, gülme ve ıkınmagibi durumlarda istemsiz bir şekilde
ortaya çıkabilir.
Sıkışma tipi idrar kaçırma: İleri yaş kadınlarda daha fazla görülen bir idrar kaçırma
tipidir. İdrara çok sıkışık hissetme ve acil idrar yapma isteği ile birlikte görülen bu tip
idrar kaçırmaları mesane anormallikleri veya nörolojik hastalıklar sebep olabilir.
Taşma tipi idrar kaçırma: Mesane kaslarının yeterince çalışmadığı veya mesane
çıkışını daraltan tümör yada taş varlığı gibi durumlarda görülen bir idrar kaçırma
tipidir.
Fonksiyonel idrar kaçırma:Romatizmal hastalıklar yada felç gibi hareket kısıtlılığı
olan hastalarda görülen bir idrar kaçırma tipidir. Harekete geçerek tuvalete gitmeyi
engelleyen düşünce ve bilinç bozukluğu (bunama, merkezi sinir sistemi hastalıkları
vb) gibi hastalıklar neden olabilir.
Sürekli idrar kaçırma: Mesane veya alt üreme sistemi ameliyatlarına ya da kanser
tedavisi sırasında uygulanan radyasyon tedavisine bağlı ortaya çıkan mesane ve
vajen arasındaki anormal açıklıklardan (fistül) sürekli idrar gelebilir.
Sistematik hastalıklara bağlı idrar kaçırma: Mesane kaslarının düzenli kasılmasını
etkileyebilen merkezi sinir sistemi hastalıkları(Parkinson hastalığı, omurilik
yaralanmaları, kafa içi basınç artışı gibi), idrar yollarını mekanik olarak etkileyen veya
yapısını bozan komşu organ kanserleri, yapısal bozukluklar (fazladan
üreter,üretraldivertikül) veya diyabetesmellitus gibi sistemik hastalıklara bağlı idrar
kaçırmadır.
Geçici tip idrar kaçırma:İdrar yolu enfeksiyonları, çeşitli ilaçların kullanımı (bazı
hipertansiyon, alerji, depresyon ve psikoz ilaçları, östrojen içeren
ilaçlar,sakinleştiriciler, ve kas gevşeticiler), fazla alkol, kafein tüketimi gibi durumlara
bağlı geçici idrar kaçırma olabilir.
Karışık tip idrar kaçırma:Karışık tip idrar kaçırma ise hem stres hem de sıkışma
tipleri ile birlikte görülür.
Depresyon ve fazla kilolarınız idrar kaçırmanıza neden olabilir
İstemsiz idrar kaçırmalar çoğu zaman genetik faktörler, menopoz, ileri yaş, çok sayıda normal
doğum, üreme organlarındaki sarkıklıklar, vajinal operasyonlar ve vajinal radyasyondan
kaynaklanabilir. Fazla kilolar, depresyon, sigara, alkol ve fazla kafein tüketimi de önemli
etkenlerdendir.İstemsiz idrar kaçırmaların aniden başlaması,kanamalı olması veya hastada
karın ağrısı şikayetineneden olması durumunda hiç vakit kaybetmeden alanında uzman bir
doktora görünmek gerekir.
İstemsiz idrar kaçırmalarınızdan 6 haftada kurtulabilirsiniz
İdrar kaçırmadan kişiye özgü planlanan tedavi yöntemleri ile kurtulmak mümkün
olabilmektedir. Hastanın idrar kaçırmanedeni ve tipi belirlendikten sonra uygun tedavi yöntemi
belirlenir. Öncelikle hastanın yaşam şeklini değiştirmesi, alkol, sigaradan ve kafein gibi
içeceklerden uzak durması, fazla kilolarından kurtulması, stres ve depresyon gibi olumsuz
durumlardan kurtulması gerekir. Daha sonra ise hasta düzenli olarak pelvik taban kasları
egzersizleri (Kegelvb) yaparak stres tipi idrar kaçırmadan kurtulabilir. Sıkışma tipi idrar
kaçırma tedavisi için mesane eğitimi en etkili yöntemdir. Hem stres hem de sıkışma tipi idrar
kaçırması olan menopoz dönemindeki kadınlarda bu yöntemlere topikal vajinal östrojen
eklenmesinin de faydalı olacağı düşünülmektedir.Tüm bu önlemler en az 6 hafta
uygulanmakta, fayda görülmediği takdirde de medikal veya cerrahi yöntemlere geçilmektedir.
Bazı idrar kaçırma tiplerine cerrahi işlem gerekebilir
Daha hızlı ve etkili tedavi gerekliliği olanveya anatomik olarak müdahale gerektiren (organ
sarkması, tümör vb) gibi durumlarda cerrahi seçenekler gündeme gelmektedir. Ancak
cerrahinin hangi hastalara uygulanacağı özellikle idrar kaçırma tipine bağlıdır. Örneğin stres
tipi kaçırmalar cerrahiden daha fazla fayda görürken, sıkışma veya karışık tip idrar
kaçırmalarda aynı başarı elde edilemeyebilir, hatta sıkıntı daha da şiddetlenebilir. Problemin
kaynağı olabilecek sistemik hastalıklar (santral sinir sitemi hastalıkları, felç, kanser,
romatizma, bunama vb) veya kullanılan ilaçlar değerlendirilmeli ve mümkünse
düzenlenmelidir. Özellikle taşma tipi, fonksiyonel tip, sürekli veya geçici tip idrar kaçırmada bu
problemlerin düzeltilmeye çalışılması oldukça önemlidir. Yine gebelik ve bilişsel bozukluk
durumlarında (Alzheimer hastalığı, bunama vb) özel olarak hasta değerlendirilmeli ve buna
göre tedavi düzenlenmelidir.İdrar kaçırmanın hayatı olumsuz etkilemesine ve sizi toplumsal
hayattan soyutlamasına engel olmak için bir an önce bu konuda tecrübeli bir uzman hekime
başvurmak önemlidir.
