Sabırsızlıkla beklenilen genç kız olma evresi, annelerin çocuklarına rol model olmaları gereken bir evredir.Ergenlik döneminde kızlar güzellik ve bakımına, anneler ise onun kişilik ve psikolojisine yoğunlaşırlar.Bu arada kadın olma yolunda ilerlediği ve bu konudaki olası ihtiyaçları unutulur.Düne kadar pembe minnie amblemli elbiseler giyen kızımız hızlı bir değişime girer.Bu dönem kendi tarzlarını bulma konusunda yolculuğa başladıkları bir dönemdir.
Ergenlik evreleri:
Yaklaşık 11-13 yaşlarında memeler gelişmeye başlayacak.Çok hassas ve ağrılı olacaklar.Bazen asimetrik büyüme ile başlayabilirler.Memelerin büyümeye başlamasından kısa süre sonra cinsel bölgede ve bir süre sonra da koltuk altı bölgesinde kıllanma başlar. Memelerin büyümeye başlamasıyla boy büyümesi de hızlanır, bu hızlı büyüme bir yıl kadar sürer.Boy uzamasının hızlandığı evrenin sonuna doğru adet görmeye başlarlar.
İlk sütyenini artık almanın zamanı gelmiştir.Penye, memeye basmayan ince süngerle desteklenmiş bir sütyen ilk sütyeni olabilir.
Kadınların yarısının yanlış sütyen seçtiği bilinir.Uygun sütyen memeyi tamamen sarmalı, aşırı basınç göstermemeli,orta dikişi meme ucundan geçmeli,memeyi tam alttan memeye basmadan kavramalı.Sütyeni çıkardığınızda memenizde sütyen izi pek olmamalı.
Genç kızın boyu ve kilosu çok hızlı değişmektedir ve vücutta orantısız büyüme sakarlığa neden olabilmektedir. Genç kızın ses tonu, vücut hatları değişir. Bazen bu değişim istediği gibi olmayabilir. Kilosunu takıntı haline getirebilir ve bu yeme bozukluğuna ve adet görmemeye neden olabilir. Yine bu konuda da değerlendirmemiz iyi olacaktır.
Erken ergenlik:
Ergenliğin 8 yaşından önce ortaya çıkmasına 'erken ergenlik' denir.Bazen önemli nedenler varken ,bazen de yalnızca hormon salınımında zamanlama hatası vardır.Erken ergenlikte çocuğun kemik yaşı hızlı ilerler, kemiklerdeki büyüme merkezleri kapanır. Bu da büyümenin erken durmasına ve boy kısalığına yol açar. Bu çocuklar hem altta yatan neden hem de tedavi açısından değerlendirilmelidir.
Merakla beklenen regl:
Genç kız olmanın kanıtı “regl”, değişikliklerin en belirginidir. Meme gelişiminden yaklaşık 2 yıl sonra olur.Özellikle erken yaşta regl olan çocuk için bu travma etkisi yaratabilir. Çünkü çocuk bir dönemi bitirmeden diğer döneme psikolojik ve duygusal olarak hazır olmadan giriyordur. Ayıca ilk regl olduğu zaman “kan” görmekten korkup endişe edebilirler. Başlangıçta ergenin menstrüasyon döngüsü düzenli değilse, endişelenmemesi söylenmelidir.Bu düzensizlik 1 yıl, hatta 2 yıl sürebilir. Daha sonra da zaman zaman düzensizlik olabilir. Adet düzensizlikleri seyahat, ev değiştirme,hastalık,aşırı spor,stress durumunda da artabilir.Adet kanamaları 9-16 yaşları arasında başlar. Spor yapan kızlar, ergenlik döneminde hastalık geçiren kızlar,çok zayıf olanlar ve gelişmenin başladığı dönemlerde kilo veren kızlarda da adet gecikebilir. 16 yaşına kadar adet görmeye başlamadıysa değerlendirmemiz iyi olur. Nadiren kızlık zarının tamamen kapalı olduğu ve iç genital organların gelişmediği durumlar olabilir.
Adet dönemi için kayıt tutma
İlk etapta çok düzenli olmayabilir ve bazen bizim müdahalemizi gerektirir.Bunun için miktar, zaman, pet sayısını işaretleyeceği bir takvimi olabilir.Bunun için internet ortamından indirebilecekleri çok güzel programlar var.Bunları kullanabilirler.
Adetin başlama belirtileri
Bazen adet öncesi yorgun,neşesiz olabilirler.Kramplar birkaç gün önceden başlayabilir.Bu evrelerde hafif ağrı kesiciler vererek okula gönderilebilir. Ağrı kesiciler adetten birkaç gün önce başlanmalıdır.Kanama miktarını azaltabilir ve bu durumun herhangi bir zararı yoktur.Karın bölgesine sıcak su torbalarının yerleştirilmesi de ağrıyı hafifletir.Adet öncesi gerginlik birçok genç kızın karşılaştığı bir durumdur.Bu günlerde kafein tüketimi, aşırı tuz tüketimi, su tutucu gıdalardan uzak durulması,uyku düzenine dikkat edilmesi, bazı sakinleştirici çayların denenmesi uygun olabilir.
Ped kullanma
Olabildiğince emici petler satın almak gerekir.Bu petler kanamanın şiddetine göre sık değiştirilmeli, nasıl kullanılacağı öğretilmeli.Kanama bittikten sonra hafifçe tekrar kanamanın başlayabileceği söylenmeli.
Okuldaki bazı kazalar onlar için etkileyici olabiliyor.Kantinlerinde pet satışı olması önerilebilir.Okula giderken yanına yedek kıyafetler alabilir.
Kanama az olsa da bir pet 6 saatten uzun kullanılmamalı.Ayrıca petlerin sosyal yaşama ve aile yaşantısına rahatsızlık vermeyecek şekilde uzaklaştırılması öğretilmelidir.
Kanama miktarı
Kullandığı petlerin sayısı kanamanın çok olduğunu düşündürtebilir ve ürkebilirler. Aslında tüm adet boyunca gelen sıvı miktarı yaklaşık 120 ml dir ve bunun az bir kısmı kandır.Bir adet döneminde 10' dan fazla tamamen kirletilen pet olursa 'yoğun kanama' olarak düşünülür.Ergenlerde de düzensiz yumurtlamadan kaynaklı yoğun, pıhtılı kanamalar olabilir.Çocuğumuz miktarın azaltılması konusunda ilaçla desteklenebilir.
Kanın niteliği, rengi
Adet kanamasının rengi adet günüyle alakalı biraz farklı renklerde olabilir.Adet kanamasının rengi bazen kahverengiye dönük olabilir.
Vücut temizliği
Erken yaşlarda temizlik ve hijyen alışkanlığı kazanmak ileriye taşınabilecek bir karakter kazandırır. Vücutta çok terleme başladığı için koltuk altı kıllanması ile beraber çok koku olur. Saçlarının ve derisinin daha yağlı olduğunu farkedebilir.Özel şampuanlar ve ürünler gerekebilir.Sık duş alma öğretilmelidir.Adet kanaması esnasında duş alabilirler, son günlerinde denize girebilirler.Tuvalet temizliklerinin dışkıyı olabildiğince cinsel bölgeden uzaklaştırarak olması gerektiği öğretilmeli.Klozet kullanımında sıçrayan sular hijyenini bozabilir, bu konuda da dikkat etmesi söylenebilir.
Temizlik konusunda genital hijyen ürünlerinin pH uyumlu ve zararlı maddeler içermeyenleri tercih edilebilir.Okula genital temizlik mendillerinden ve tek kullanımlık klozet örtülerinden götürülebilir.
Külotlarının olabildiğince temiz ve kuru tutulması gerekmektedir.Külotlarının özellikle ağ kısmının ütülenmesi iyi olur.
Sivilceler
Bu sorun hormonal problemlerden kaynaklanabilir.Aşırı düzeydeyse ilaç tedavileri ile desteklenebilir.Genç kızlar sivilcelerinden kurtulmak için her önerilene inanırlar ve kendileri sağlıksız ürünleri satın alabilirler. Yağdan ve siyah noktalardan arındırıcı eczanelerde satılan dermatolojik ürünler kullanılabilir. Arındırıcı maskeler yapılabilir.
İstenmeyen Tüyler
Genç kızların dış görünüşlerinde önem verdikleri ve çözüm bulmaları gereken diğer konu istenmeyen tüylerdir. Bu öz güvenlerini de etkiler. Yöntem olarak ağda çok can yakıcı olur ve yaşları çok küçük olduğu için onların canını yakmak istemezsiniz.Jilet tüyleri sertleştirebilir, tüy dökücü kremler de allerji, yanma, ciltte hassasiyet yaratabilir.Aslında laser epilasyon rahatlıkla uygulanabilecek bir yöntemdir. Verilen ışınlar yumurtalıklarına ve doğurganlığına zarar vermez. Önerilmemesinin nedeni kıllanmanın tamamlanmamış olması ve laser sonrası yeni tüylerin çıkacak olmasıdır.Eğer yeniden az da olsa çıkacak olan kıllar konusunda (laser seans sayısı artacaktır) sorun hissetmiyorsanız yaptırabilirsiniz.
Cinsel hayat başlamadan HPV aşısı:
Korunabildiğimiz birkaç kanser türünden biridir rahim ağzı kanseri.Cinsel hayatları başlamadan HPV aşısı yapılabilir.Bu konuda kızlarımızı değerlendirmemiz iyi olur.
Genç Kızlar Cinsel Sağlık Konusunda Bilinçlendirilmeliler!
Erken yaşta cinsel hayata başlamanın sıkıntıları anlatılmalı.Cinsel yolla geçen hastalıklar, olası gebelik durumu, yaşanabilecek pişmanlıklar dile getirilmeli.
Aslında hepimizin ortak ifadesi ' herşeyi çok iyi biliyorlar'.Fakat sanal dünyadan edindikleri bilgi kimi zaman gereksiz ve ağır olabiliyor.Bunların yaratacağı yanlış öğretilerin de önüne geçmek gerekiyor. Ama bu yazıyı yazarken yaptığım küçük çaplı bir araştırmada gördüğüm kadarıyla, 'abla' edasıyla gayet hoş bilgilerin verildiği siteler de var.
TEOG baskısı altında ders yoğunluklarının ve meşguliyetlerinin arttığı bu çalkantılı evreleri, kontrol ve huzurla geçirebilmemiz dileğiyle sağlıcakla kalın...
