Ergenlerde Özgüven Sorunları: "Kendimi Yeterli Hissetmiyorum" Psikolojisi

Ergenlik döneminde özgüven, en kırılgan alanlardan biridir. Birçok ergen içten içe “Yeterince iyi miyim?”, “Başkaları benden daha mı başarılı?” gibi sorularla mücadele eder. Bu düşünceler zamanla “kendimi yeterli hissetmiyorum” duygusuna dönüşebilir.

Özgüven, yalnızca başarıyla ilgili değildir; kişinin kendini değerli ve kabul edilebilir hissetmesiyle ilgilidir. Ergenlikte beden değişimleri, akademik beklentiler ve sosyal ilişkiler bu algıyı doğrudan etkiler. Ergen, hem kendini tanımaya çalışır hem de çevreden gelen geri bildirimlerle şekillenir.

Aile tutumları özgüven gelişiminde kritik rol oynar. Sürekli eleştirilen, başkalarıyla kıyaslanan ya da başarı odaklı büyütülen ergenler, kendi değerlerini performansa bağlar. “Başarılıysam değerliyim” inancı yerleştiğinde, en küçük başarısızlık özgüveni sarsar.

Okul ortamı da bu süreci besleyebilir. Akademik baskı, sınavlar ve notlar ergenin kendini tanımlama biçimi haline geldiğinde, özgüven dalgalı bir yapıya bürünür. Başarının olduğu günler kendini iyi hisseden ergen, zorlandığı dönemlerde değersiz hissedebilir.

Sosyal ilişkiler ve arkadaş grupları da özgüveni etkiler. Kabul görme isteği ergenlikte çok yüksektir. Dışlanma, alay edilme ya da görmezden gelinme, özgüven üzerinde derin izler bırakabilir. Ergen bu deneyimleri kişisel bir eksiklik olarak yorumlayabilir.

Sosyal medya, özgüven sorunlarını daha da görünür hale getirir. Filtrelenmiş hayatlar, ideal beden algıları ve sürekli başarı hikâyeleri ergenin kendini yetersiz hissetmesine neden olur. Gerçek ile sunulan arasındaki fark, çoğu zaman fark edilmez.

Özgüven sorunu yaşayan ergenler genellikle içe kapanır, kendini ifade etmekten çekinir ya da aşırı mükemmeliyetçi davranabilir. Bazıları ise tam tersine aşırı iddialı görünerek içsel yetersizlik duygusunu telafi etmeye çalışır.

Bu noktada önemli olan, ergenin kendini yalnızca sonuçlar üzerinden değil; çaba, duygu ve niyet üzerinden de değerlendirmeyi öğrenmesidir. Özgüven, hatasız olmakla değil; hata yapabilmeye rağmen değerli hissetmekle gelişir.

Destekleyici bir aile ortamı, yargılanmadan dinlenmek ve kabul görmek özgüveni güçlendirir. Gerektiğinde profesyonel destek almak, ergenin kendini daha gerçekçi ve şefkatli bir gözle değerlendirmesine yardımcı olur.