Diz Protezi Ameliyatı: Hastalar İçin Kapsamlı Bilgilendirme

Giriş

Diz eklemi, günlük yaşamda en çok kullanılan eklemlerden biridir. Yürümek, merdiven çıkmak, oturup kalkmak gibi basit hareketlerin bile sağlıklı bir diz yapısına ihtiyacı vardır. Ancak yaşlanma, kireçlenme (osteoartrit), romatizmal hastalıklar veya geçmişte geçirilen travmalar diz ekleminde ciddi hasara yol açabilir. Bu durum, şiddetli ağrıya, hareket kısıtlılığına ve yaşam kalitesinde belirgin düşüşe sebep olur. İlaç ve fizik tedavi yöntemleri fayda etmediğinde ise en etkili çözüm diz protezi ameliyatıdır.

Diz Protezi Nedir?

Diz protezi, hasar görmüş eklem yüzeylerinin cerrahi olarak çıkarılıp yerine yapay parçaların yerleştirilmesidir. Protezler, genellikle titanyum ve özel alaşımlar gibi biyouyumlu malzemelerden yapılır. Amaç, ağrıyı azaltmak ve hastanın hareket kabiliyetini geri kazandırmaktır. Günümüzde uygulanan modern teknikler sayesinde diz protezi ameliyatları oldukça güvenli hale gelmiştir.

Kimlere Diz Protezi Önerilir?

Diz protezi ameliyatı her hastaya uygulanmaz. Öncelikle ilaç, enjeksiyon ve fizik tedavi yöntemleri denenir. Aşağıdaki durumlarda diz protezi gündeme gelir:

• İleri derecede diz kireçlenmesi (osteoartrit veya romatoid artrit)

• Günlük yaşamı kısıtlayacak şiddette ağrı

• Merdiven çıkma, yürüme gibi basit aktivitelerde zorluk

• Dinlenme sırasında bile devam eden diz ağrısı

• Röntgen veya MR’da ciddi eklem hasarının görülmesi

Ameliyat Öncesi Hazırlık

Diz protezi öncesi süreç en az ameliyat kadar önemlidir.

• Muayene ve tetkikler: Röntgen, MR, kan tahlilleri yapılır.

• Genel sağlık değerlendirmesi: Kalp-damar, akciğer ve metabolik hastalıklar incelenir.

• Ameliyat öncesi egzersizler: Uyluk ve kalça kaslarının güçlendirilmesi, iyileşmeyi hızlandırır.

• Kan sulandırıcı ilaçların düzenlenmesi: Pıhtı riskine karşı önemlidir.

Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Ameliyat, genellikle spinal (belden uyuşturma) veya genel anestezi ile yapılır. Ortalama 1 saat sürer.

• Hasarlı eklem yüzeyleri cerrahi olarak çıkarılır.

• Özel kesiler ve ölçümlerle diz eklemi yeni proteze uygun hale getirilir.

• Biyouyumlu metal ve polietilen parçalar ekleme yerleştirilir.

• Ameliyat sonrası dren ve bandaj uygulanır.

Ameliyat Sonrası Süreç ve Rehabilitasyon

• Hastalar genellikle aynı gün veya ertesi gün içinde yürümeye başlar.

• Fizik tedavi ve düzenli egzersiz iyileşmenin temelini oluşturur.

• 2-3 hafta içinde baston desteği azaltılır.

• Ortalama 2–3 ayda günlük yaşam aktiviteleri rahatça yapılabilir.

• Doktor önerisi olmadan ağır spor veya çömelme hareketleri yapılmamalıdır.

Diz Protezi Ameliyatının Riskleri

Her cerrahi işlemde olduğu gibi diz protezinin de bazı riskleri vardır.

• Enfeksiyon

• Damar içinde pıhtı oluşması (tromboz)

• Protez gevşemesi veya çıkması

• Nadir sinir-damar yaralanmaları

Bu riskler modern teknikler ve koruyucu tedbirlerle en aza indirilmektedir.

Diz Protezi Ne Kadar Dayanır?

Günümüzde kullanılan protezler oldukça dayanıklıdır. Hastaların büyük kısmında protezler 15–20 yıl ve daha uzun süre sorunsuz kullanılabilir. Kilo kontrolü, düzenli egzersiz ve aşırı zorlayıcı aktivitelerden kaçınmak protezin ömrünü uzatır.

Sık Sorulan Sorular

Ameliyat ne kadar sürer?
Yaklaşık 1-1.5 saat.

Ameliyat sonrası ağrı olur mu?
İlk günlerde ağrı olabilir, ancak modern ağrı kontrol yöntemleriyle bu durum yönetilir.

Spor yapılabilir mi?
Yüzme, yürüyüş ve bisiklet gibi düşük tempolu sporlar yapılabilir. Ancak koşu, futbol gibi temaslı sporlardan kaçınılmalıdır.

Merdiven çıkabilir miyim?
Evet. Fizik tedavi sonrası hastaların çoğu rahatlıkla merdiven çıkabilir.

Sonuç

Diz protezi ameliyatı, ileri eklem kireçlenmesi nedeniyle yaşam kalitesi düşmüş hastalar için oldukça etkili bir tedavi yöntemidir. Doğru hasta seçimi, başarılı cerrahi uygulama ve düzenli rehabilitasyon ile diz protezi sonrası ağrısız ve aktif bir yaşama kavuşmak mümkündür.