Safra kanalları karaciğerin içinde çok ince kanalcıklar olarak başlar. Bu kanalcıklar birbirleri ile birleştikten sonra tek kanal halinde karaciğerin altındaki safra kesesine bağlanır. Hayati önem taşıyan karaciğerin ürettiği safranın ince bağırsağa akmasını sağlayarak sindirime yardımcı olur. Yapısı ağaç kökleri ve dallarına benzediği için safra yollarına tıp dilinde safra ağacı da denilmektedir.
KARACİĞER YETMEZLİĞİ ORTAYA ÇIKAR MI?
Safra yolu hastalıkları iyi huylu ve kötü huylu hastalıklar olarak ikiye ayrılır. Ayrıca safra yolunun yerine göre karaciğer içi safra yolu hastalıkları ve karaciğer dışı safra yolu hastalıkları olarak da iki başlık altında toplamak mümkündür. İyi huylu safra yolu hastalıkları; doğumsal bazı anomaliler (safra yolları yokluğu, azlığı), yaralanma ve buna bağlı tıkanıklıklar, safra taşlarıdır. Safra yollarının kötü huylu hastalıkları ise safra yolu kanseridir.
DAİMİ KAŞINTILAR SAFRA KANALI TIKANIKLIĞI BELİRTİSİ Mİ?
İyi ya da kötü huylu safra yolu hastalıkları kanal sisteminde meydana gelen tıkanma ve daralmaya bağlı şikayetler ile ortaya çıkmaktadır. Karaciğer içi safra yollarından kaynaklanan tümörler genellikle kanal sisteminin büyük bir kısmı etkilenmediğinden herhangi bir tıkanıklık bulgusu göstermez ve bu nedenle bu tümörlerin özel bir belirtisi yoktur. Bu nedenle genellikle geç tanı konulur. Ancak karaciğerin bir yarısını boşaltan kanaldaki veya ana kanaldaki iyi huylu ve kötü huylu hastalıklar, tıkanıklık bulgusu ile dikkat çeker. Tıkanıklık arttıkça sebepsiz inatçı kaşıntı, sarılık ve hatta üşüme, titremenin ön planda olduğu enfeksiyon bulguları ortaya çıkar. Hastanın şikayetleri ile laboratuvar ve röntgen sonuçları da çok önemlidir. Basit bir ultrasonografi safra yollarındaki genişlemeyi ve bunun yerini belirleyebilir. Tıkayıcı olaylarda MRCP, PTK (dışardan iğne ile karaciğer içi safra yollarına ilaç verilerek film çekilmesi) veya uygun vakalarda ERCP (endoskopik olarak girilip safra yollarına ilaç verilerek film çekilmesi) tanıda gerekli yöntemlerdir.
Safra yolları cerrahisi sadece safra yollarına yapılan ameliyat olarak anlaşılmamalıdır. Ancak karaciğer içinde kalan kısım ile beraberinde karaciğer cerrahisi, alt ucunun pankreasın içinden geçmesi nedeni ile yerine göre pankreas cerrahisi bilgi ve deneyimi de gerektirir. Hastalıklı bölge çıkarılmalı ve safranın bağırsağa tekrar akması sağlanmalıdır. Bu nedenle ince bağırsaktan yeni bir yol hazırlamak ve sağlam safra yolunu sızdırmaz ve safra akışına mani olmayacak şekilde bu bağırsağa dikmek son derece önemlidir. Safra yolları özellikle karaciğere gelen ve hayati önem taşıyan önemli damarlar ile komşu olduğu için bu bölge ameliyatlarında bu damarlara zarar vermemeye çalışmak çok önemlidir. Bu nedenle safra yolları cerrahisi bütün dünyada ayrı bir üst eğitim, bilgi ve deneyim gerektiren bir alan olarak kabul edilir. Safra yolları cerrahisi doğru prensip ve iyi bir teknikle yapılmadığı takdirde hastanın yaşam konforu kalmayacağı gibi olaylar geri dönüşümsüz karaciğer hastalıklarına (siroz) veya ölümcül olabilecek ciddi enfeksiyonlara neden olarak hayati tehlike yaratabilir.
