bilinçli ebeveyn ve sınır koyma

BİLİNÇLİ EBEVEYNLİK NEDİR

 

Çocuğu tanımak: Hangi yaş evrelerinde fiziksel ve psikolojik olarak çocuklar neler yaşar, bu dönemlerde ihtiyaçları nelerdir gibi araştırmalar yapmak, bu konuda kitaplar okumak, gerekirse verilen seminerlere katılmak, çocuğunuzu daha iyi tanımanızı sağlayacak adımları size sunabilir.

 

ÇOCUĞUN DUYGU VE DÜŞÜNCELERİNE MÜDAHALE ETMEDEN ANLAMAK Aile içinde tüm bireylere saygı göstermeli, fikirleri paylaşmalı ve seçim hakkı tanınmalıdır. Bu sayede bunun önemi anlaşılacaktır.

• Esnek olmalı: Her çocuğun yapısı aynı değildir. Dar görüş ve düşünceler ise, her çocuk için geçerli değildir. Farklılığı ve çocukları olduğu gibi kabul etmelisiniz. Bu süreçte değişime açık olun. 
• Etkin dinlemeli: Çocuğun yalnızca kelimelerini değil, bir bütün olarak duygularıyla anlamaya çalışmalısınız. Söylediği ve söylemediği her şeyi duymaya çalışmalısınız. Çocuğunuz karşınızda konuşabilmeli ve size ihtiyacı olduğunda da iyi bir dinleyici olabilmelisiniz.
• Aile içi paylaşımlar: Çocuklarla beraber zaman geçirmeden onları hayata hazırlamanız mümkün değildir. Birbirinize zaman ayırmalısınız. Sevinç, heyecan, üzüntü ve hayatınızı paylaşmalısınız. Tüm bunlar çocuğa aidiyet ve bağlılık duygusunu öğretmektedir. 
• Çocuğun arkadaşlarını tanımalı: Çocukların üç yaşından itibaren arkadaşları onlar için önemli olmaya başlamaktadır. Çocuk hayatı arkadaşlar arasında ve oyun içinde öğrenmektedir. Çocuğun ise bu sosyalliği desteklenmeli ve de paylaşılmalıdır. 
• Çocuğa sorumluluk verin: Çocuğun bağımsızlık kazanabileceği ev işleri veya alışveriş, ödevleri gibi işlerle küçük başarıları veya başarısızlıkları tatmasını sağlayın. Bu sayede yetenekleri gelişecek ve öğreneceklerdir. 
• Çocuğa yuva sıcaklığını hissedebilmeli: Aile de sevgiyi hissederek büyüyen bir çocuk bağlılık ve güven duygusunu yaşamaktadır. Bu nedenle çocuğun sevginin egemen olduğu bir ev ortamına ihtiyacı vardır. 
• Ona model olun: Çocuğunuza söylediğiniz sözlerin yanı sıra sizin davranışlarınıza bakarak öğrendiğini de unutmamalısınız. Siz anne baba olarak öğüt vermekten çok ona rol model olmalısınız. 

 

 

ERGENLİK DÖNEMİNDE

• Ergenlerle iletişim kurarken yargılayıcı, küçümseyici, sorgulayıcı ifadelerden kaçının.
• Başkalarının yanında eleştirmemeye, şikayet etmemeye, utandırmamaya özen gösterin. Düzeltilmesi gereken bir davranışı olduğunu düşünüyorsanız bunu mutlaka başbaşayken konuşun.
• Yaşadığı sorunları anlamaya çalışın, size önemsiz gelen ufak tefek şeylerin onun için ne kadar önemli olabileceğini unutmayın. 
• Yaşıtlarıyla kıyaslamayın. Kıyaslanmak kendisini yetersiz hissetmesine neden olarak özgüven problemlerine yol açacaktır.
• Kişisel alanına ve zaman zaman yalnız kalmak istemesine saygı gösterin. Odasını ve eşyalarını izinsiz karıştırmayın.
• Verdiğiniz sözleri tutun ve planlara sadık kalın. Güvenini kaybederseniz, bir daha kazanmanız zor olacaktır.
• Yaşına ve ihtiyaçlarına uygun kurallar koyun ve sorumluluklar verin. Ancak unutmayın ki aynı yaşta olsalar bile her gencin ritmi farklıdır. Birisinin üstesinden gelebileceği bir sorumluluk, diğerine ağır gelebilir. Çocuğunuzu gözlemleyin ve beklentilerinizi ona göre ayarlayın.
• Bu dönemde flört ilişkileri normal ve sağlıklıdır. Bu konuda yasakçı ve baskıcı olmak sizden daha da uzaklaşmasına, yalan söylemesine ya da zor durumda kaldığında sizden yardım isteyememesine neden olur. Mümkün olduğunca iletişime açık davranın ancak her şeyi anlatmasını da talep etmeyin, mahremiyetine saygı duyun.
• Cinsellikle ilgili konuşmaktan utanmayın ve kaçınmayın. İnternetten ya  da arkadaş ortamından edindiği kulaktan dolma bilgiler yanıltıcı olabilir. Konuyla ilgili doğru kaynaklardan bilgi aldığına emin olun.
• Zaman zaman sınırlarını esneterek yeni şeyler denemesine izin verin, kendini göstermesine olanak sağlayın.

 

Söz dinlemeyen çocuk

 

Empatiyle Yaklaşma: Ergenin duygusal hallerini, hislerini ve düşüncelerini anlamaya çalışmak önemlidir. Bu, onların duygusal olarak desteklendiklerini hissetmelerine yardımcı olabilir.

Açık İletişim: Gençlerle açık bir iletişim kurmak, onların düşüncelerini ve hislerini paylaşmalarını teşvik eder. Sorunlarını, korkularını ve endişelerini dile getirmeleri için güvenli bir alan yaratmak, onların daha anlayışlı olmalarına yardımcı olabilir.

Sınırlar Belirleme: Ergenler, neyin kabul edilebilir olduğunu ve neyin olmadığını bilmek isterler. Ancak, bu sınırların belirlenirken onların da fikirlerinin alınması önemlidir.

Özerkliklerine Saygı Gösterme: Gençlerin bağımsızlık arzularını kabullenmek ve onlara belirli sorumluluklar vermek, özgüvenlerini artırabilir.

Olumlu Davranışları Teşvik Etme: Gençlerin olumlu davranışlarını fark etmek ve onları takdir etmek, bu davranışların tekrarlanmasını teşvik edebilir.

Sorumluluk Almalarını Teşvik Etme: Gençlere, hareketlerinin sonuçlarına katlanmaları gerektiği öğretilmelidir. Hatalarından ders alabilmeleri için onlara rehberlik edilmeli, ancak sonuçlarına katlanmalarına izin verilmelidir.

Güvende Olduklarını Hissettirme: Gençler, fiziksel ve duygusal olarak güvende olduklarını hissetmelidirler. Bu, onların risk almadan bağımsızlık arayışlarını sürdürmelerine yardımcı olabilir.

Rol Model Olma: Ebeveynler olarak, gençlere nasıl davranılması gerektiği konusunda model olunmalıdır. İletişim, saygı ve anlayış gibi değerlerin uygulamada gösterilmesi, gençlerin bu değerleri benimsemelerine yardımcı olabilir.

 

 

 

 

Ergenlik dönemi zorlu olabilir, ancak doğru yaklaşım ve anlayışla bu dönemi daha verimli ve olumlu bir şekilde geçirebilirsiniz. Gençlerin bu dönemde ebeveynlerine ihtiyaçları vardır, ancak aynı zamanda kendi başlarına kararlar alabilme yeteneklerini geliştirmelerine de izin verilmelidir.

Empatiyle Yaklaşma: Ergenin duygusal hallerini, hislerini ve düşüncelerini anlamaya çalışmak önemlidir. Bu, onların duygusal olarak desteklendiklerini hissetmelerine yardımcı olabilir.

Açık İletişim: Gençlerle açık bir iletişim kurmak, onların düşüncelerini ve hislerini paylaşmalarını teşvik eder. Sorunlarını, korkularını ve endişelerini dile getirmeleri için güvenli bir alan yaratmak, onların daha anlayışlı olmalarına yardımcı olabilir.

Sınırlar Belirleme: Ergenler, neyin kabul edilebilir olduğunu ve neyin olmadığını bilmek isterler. Ancak, bu sınırların belirlenirken onların da fikirlerinin alınması önemlidir.

Özerkliklerine Saygı Gösterme: Gençlerin bağımsızlık arzularını kabullenmek ve onlara belirli sorumluluklar vermek, özgüvenlerini artırabilir.

Olumlu Davranışları Teşvik Etme: Gençlerin olumlu davranışlarını fark etmek ve onları takdir etmek, bu davranışların tekrarlanmasını teşvik edebilir.

Sorumluluk Almalarını Teşvik Etme: Gençlere, hareketlerinin sonuçlarına katlanmaları gerektiği öğretilmelidir. Hatalarından ders alabilmeleri için onlara rehberlik edilmeli, ancak sonuçlarına katlanmalarına izin verilmelidir.

Güvende Olduklarını Hissettirme: Gençler, fiziksel ve duygusal olarak güvende olduklarını hissetmelidirler. Bu, onların risk almadan bağımsızlık arayışlarını sürdürmelerine yardımcı olabilir.

Rol Model Olma: Ebeveynler olarak, gençlere nasıl davranılması gerektiği konusunda model olunmalıdır. İletişim, saygı ve anlayış gibi değerlerin uygulamada gösterilmesi, gençlerin bu değerleri benimsemelerine yardımcı olabilir.

Ergenlik dönemi zorlu olabilir, ancak doğru yaklaşım ve anlayışla bu dönemi daha verimli ve olumlu bir şekilde geçirebilirsiniz. Gençlerin bu dönemde ebeveynlerine ihtiyaçları vardır, ancak aynı zamanda kendi başlarına kararlar alabilme yeteneklerini geliştirmelerine de izin verilmelidir.

Çocukluk dönemindeki duygusal gereksinimlerin yeterince karşılanamaması, ilerleyen yaşlarda kişisel şemaların yani kalıpların temelini oluşturabilir ve çeşitli psikolojik sorunlara neden olabilir. Böyle durumlarda uygulanabilen şema terapi; şemaların farkına varmayı, onları değiştirmeyi ve onlarla başa çıkmayı amaçlar. Şema terapi, günümüzde yaygın olarak kullanılan, bütüncül bir psikoterapi tekniğidir. Şema terapi nedir, şema terapi ne işe yarar gibi soruların cevapları ve şema terapi hakkında diğer merak edilenler için yazının devamını okuyabilirsiniz.