Beta Mikrobu Nedir?
Halk arasında “Beta Mikrobu” olarak bilinen ve en sıklıkla bademciklerde hastalık yapan bakteri türü bir mikroptur. Tıbbi adı Beta hemolitik streptokok olan bu mikrop iyi tedavi edilmediğinde kalpte, eklemlerde ve böbrekte kalıcı romatizmal hastalıklar oluşturabilir.
A gurubu streptokokların neden olduğu bademcik iltihapları okul çağı çocuklarında en sık olarak görülür. Genellikle yüksek ateş, genel kırgınlık, halsizlik, vücut ağrıları ve yutkunma zorluğu olur. Bademcikler büyür, kızarır. Üzerinde kirli beyaz-sarı renkli noktacıklar yada bademciğin tüm yüzeyine kaplayan bir tabaka oluşur. Çene altında boyunda lenf bezlerinde şişlik ve dokunulduğunda ağrı olabilir.
Nasıl Bulaşır?
Bu mikrop temel olarak damlacık enfeksiyonu yoluyla yani solunum havasıyla bulaşır. Ev-okul-yatakhaneler gibi çok kişinin bir arada olduğu küçük kalabalık yerlerde bulaşma ihtimali çok artmaktadır. Mikrop vücuda girdikten 2-4 gün içinde hastalık yapar. Kış ve ilkbahar aylarında daha sıktır.
Vücuda Zararları Nelerdir?
Beta hemolitik streptokokun diğer mikroplardan en önemli farkı vücutta bazı doku ve organlarda ciddi hastalıklara yol açabilir olmasıdır. Kalpte-eklemlerde-böbrekte ve ciltte kalıcı hasarlar oluşturabilir. Kalp kapak hastalıkları, eklem romatizması, böbrek yetmezliği gibi çok ciddi tedavi ve ameliyatlar gerektirecek durumlar görülebilir. Bu yan etkiler Beta mikrobun üzerinde çok durulması ve hemen tedavi edilmesi gerektiğinin göstergeleridir.
Nasıl teşhis edilir?
Beta hemolitik streptokoklarda oluşan bademcik iltihaplarında teşhis muayene, kan tetkikleri ve kültür yapılarak konulur. Ancak kültür sonuçları için 2-3 gün beklemek gerekmektedir. Son yıllarda daha yaygın olarak streptokok için hızlı testler geliştirilmiştir. Boğaza pamuk çubuk sürülerek alınan örnekte bu mikrobun varlığı 10 dakikada gösterilebilmektedir. Bu yöntemle tedavinin gecikmeden başlaması başarıda önemli bir avantaj sağlamaktadır.
Bu mikrop bademciklere hiç şikâyet yapmadan da bulunabilir. Kronik bademcik iltihabı dediğimiz durumlarda hastada belirgin hastalık bulgusu yoktur. Ancak mikrobu başkasına bulaştırabilir. Bu nedenle bir kişide Beta hemolitik streptokok enfeksiyonu varsa yakın çevresi de kültür yapılarak araştırılabilir.
Tedavi Nasıl Olur?
Tedavide antibiyotik şarttır. En sıklıkla ağızdan alınan penisilinler önerilir. Bu tür penisilinlerin çoğu 6 saat arayla alınan ilaçlardır. Bu nedenle son zamanlarda düzenli kullanmamaya bağlı olarak tedavi başarısızlıkları artmıştır. Bu yüzden günde tek defa ya da 2 defa olarak alınan yeni ilaçlar daha çok tercih edilmektedir.
Streptokoklardan korunmada ve hastalığın diğer dokulara geçmesini önlemede en önemlisi mikrobun tam olarak ortadan kaldırılmasıdır. Ayrıca 2-3 hafta aralarla uygulanan uzun etkili-koruyucu penisilin iğnelerinin de hastalığın durumuna göre bazen aylarca bazen de yıllarca kullanılması gerekebilmektedir.
Kronik bademcik iltihaplarında Beta hemolitik streptokokun ilaçlarla ortadan tam kaldırılamadığı durumlarda bademcik artık bu mikroba ev sahipliği yapmaktadır. İşte bu durumlarda, sık tekrarlayan hastalıklarda bademcik ameliyatı kaçınılmaz hale gelebilmektedir.
