Kronik pelvik ağrı (KPA), 6 aydan uzun süre devam eden nonsiklik pelvik ağrıdır. Bu tanıma dismenore dahil olmayıp ağrılı cinsel ilişki dahildir. Jinekoloji polikliniklerine başvuranların ortalama %10’unu, laparoskopi endi-kasyonlarının üçte birini ve histerektomi endikasyonlarının %12-16’sını oluşturur.
Birçok olguda ağrının nedeni bulunamadığı için tatminkar bir tedavi yapılamaz. Bu durum hastada, ailesinde ve doktorunda stress oluşturur, hastanın iş ve aile yaşantısında problemlere neden olur. Çoğu zaman pelvik enfeksiyon tanısı ile gereksiz antibiyotik tedavileri verilir.
Kronik pelvik ağrının sebepleri arasında jinekolojik bazı nedenler olabileceği gibi, ürolojik yani idrar yolları ile ilgili, barsaklarla ilgili, kas-iskelet sistemi ile ilgili ve nörolojik sebepler de olabilir. Kronik pelvik ağrıya 18-50 yaş arası kadınlarda %14-25 oranında rastlanır.
Kronik pelvik ağrı hem şikayetlerin çeşitliliğinden dolayı hem de nedenleri çok çeşitli olabilmesinden dolayı tanısı zor bir durumdur. Tanıda hastanın detaylı öyküsü ve muayenesi dışında enfeksiyonu araştırmak için yapılan kan ve idrar tahlilleri, ultrason ve bazen karın içerisini gözlemek amacıyla laparoskopi gerekebilmektedir.
Kronik pelvik ağrıda birden çok unsur birlikte olabilir. Kronik pelvik ağrıya neden olan en sık hastalıklar endometriozis, ağrılı mesane sendromu, yapışıklıklar, irritabıl barsak sendromu ve kas iskelet sorunlarıdır. Aynı olguda jinekolojik sebeplerin yanında idrar torbası ve barsak problemleri birlikte olabilir.
Kronik pelvik ağrının jinekolojik nedenleri:
- Endometriozis
- Adezyonlar (Karın içi yapışıklıklar)
- Myomlar
- Over (yumurtalık) kistleri
- Adenomyozis
- Pelvik konjesyon sendromu
- Vestibulit
- Kronik PID
Kronik pelvik ağrının gastrointestinal nedenleri:
- İrritabl barsak sendromu
- Kronik appendisit
- İnflamatuar barsak hastalıkları
- Divertikülozis
- Divertikülit
- Meckel divertikülü
- Herni (fıtık)
Kronik pelvik ağrının ürolojik nedenleri:
- Anormal mesane fonksiyonu (Detrusor instabilitesi)
- Üretral sendrom (Kronik üretrit)
- İnterstisyel sistit
Kronik pelvik ağrının psikolojik nedenleri:
- Depresyon
- Somatizasyon
- Psikoseksüel bozukluk
Kronik pelvik ağrının kas-iskelet sistemi ile ilgili nedenleri:
- Sinir basısı (nörit )
- Fasiit
- Skolyoz
- Diskopati
- Spondilolistezis
- Osteitis pubis
Tedavi
Kronik pelvik ağrının çok çeşitli sebepleri olabilmektedir, bu tür kesin bir sebep saptanabilmişse o sebebe yönelik tedavi verilir. Yapılan tahlillerde hiç bir sebep saptanamadığı durumlarda ampirik olarak ağrı kesici (NSAI ilaçlar)ve bazen doğum kontrol hapları (oral kontraseptifler) verilebilmektedir.
Ağrının sebebi olarak endometriozis düşünülmüşse veya laparoskopi ile tanı konmuşsa GnRH ilaç tedavisi verilebilmektedir.
Psikolojik sebepler düşünülüyorsa anksiyolitikler, antidepressan ilaçlar kullanılabilmektedir.
Akupunktur tedavisinin de bazı hastalarda tedavide başarılı olabildiği bildirilmiştir.
Tanı
Kronik pelvik ağrının tanısında amaç altta yatan etkeni ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla muayeneden laparoskopiye kadar pekçok tanısal girişimde bulunulur. Kan tetkikleri enfeksiyonu gösterme açısından yardımcı olabilir. Tanıda kulanılan yöntemler:
Muayene: Enfeksiyon bulgularının saptanması, pelvis boşluğunu dolduran kitlelerin tespit edilmesi ve hassas alanların belirlenmesi açısından önemlidir.
Görüntüleme yöntemleri: Ultrason, karın rontgen filmi, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans karın boşluğu içindeki anormal oluşumları saptamak için önemlidir.
Kan ve idrar tetkikleri: İdrar yolu enfeksiyonlarını ve kasık ağrısına yol açabilen bazı kan hastalıklarını tespit için kullanılır.
Kültür: Cinsel yolla bulaşabilen hastalıkların tespiti için vajinal ve servikal kültürler alınabilir.
Laparoskopi: Endometriozis ya da pelvik konjesyon gibi hastalıkların saptanması açısından kronik kasık ağrısında son çare olarak laparoskopi yapılabilir.
