Çok sık görülen yaralanmalar
Acil hastaların yaklaşık % 10
Sık görülen spor yaralanmalarından
Genç populasyonda daha sık
Yaralanma esnasında ayağın pozisyonuna göre farklı tipleri mevcut. En sık olan ayak bileğinin içe doğru dönmesi sonucu, dış yan bağların yaralanmasına bağlı, tekrarlayan burkulmaların olduğu inversiyon( içe dönme) yaralanmalarıdır. Burkulmanın şiddetine göre, bağlar önden arkaya doğru hasar görmektedir.
En sık yakınmalar olarak
Özellikle koşma yada zıplama esnasında gelişen travma
Travma esnasında hissedilen ses veya kopma duygusu
Travma sonrasında hemen gelişen şişlik ve ağrı
Yük vermede hissedilen zorluk
Daha önce geçirilmiş burkulmalar ifade edilir
Ağrıya rağmen yürüyebilen hastalarda lateral ligament lezyonu, ayağının üzerine hiç basamayan hastalarda kırık ya da eklemin çıkığını düşünmeli, bunların ayrımı için mutlaka bir ortopediste başvurulmalıdır.
Ayrıca muayenede burkulma ile birlikte olan problemlerde değerlendirilmelidir. Bu amaçla ayak bileğin üstünde dize kadar olan bölge ve ayak muayene edilmelidir.
Kondral kırıklar
Osteokondral kırıklar
Sinir yaralanmaları ( yüzeyel peroneal sinir)
Peroneal ve posterior tibial tendon yaralanmaları
Sindesmoz-subtalar gibi diğer bağ yar.
Jones kırığı
Muayenede Ayak bilek burkulmalarına yol açan anatomik faktörler iyi değerlendirilmelidir.
Akut( yeni) burkulmalarda konservatif tedavi (Fonksiyonel tedavi):
Muayene ile ilave problemi olmayan hastalarda fonksiyonel tedavi uygulanmalıdır.
RICE( rest,immobilization, cold,elevation)( istirahat, buz tatbiki , kompresif bandaj, yüksekte tutmalı)
Direkt buz teması olmamalı
İlk 48 saat şart
Elastik bandaj
NSAİD
Ağrı ve şişlik azalmaya başlayınca;
Aircast- softcast vs ile yük verme
2. haftadan sonra ayak bilek çevresindeki fleksör- extansör-evertör ve invertör kasları güçlendirme
Propriosepsiyon( derin duyu eğitimi) eğitimi başlanmalıdır.
Hasta sporcu ve bağın yapıştığı kemikten büyük bir parça kopartarak ayrılması söz konusu ise cerrahi tedavi yapılabilir.
Tekrarlayan ayak bileği burkulmaları
Ayak bilek burkulmalarının %10-60 ( 40) kronik hale gelir.
Sık burkulma
lokal hassasiyet minimal
Engebeli yüzeylerde koşmada zorlanma
Ani yön değiştirmede zorluk
Sıçradıktan sonra yere inişte güvensizlik
Ayak bilekte boşalma hissi
Tekrarlayan ağrı, şişlik
Güçsüzlük
Talar tilt tesi karşı tarafa göre 5 dereceden fazla bir fark varsa. (13-15 derece üstü) bağlarda bir sorun vardır ve konservatif tedaviye yanıt vermiyorsa ameliyat edilmelidir.
Tekrarlayan ayak bile instabilitelerinde ayak bileği ekleminde, vücudun ve eklemin pozisyon hissini algılayan sinir uçlarında tembellik oluşmaktadır. Sinir uçlarındaki bu tembellik nedeniyle burkulmayı engelleyen kaslar devreye girememektedir. Egzersiz ile bu sinir uçlarının normal çalışması sağlanarak burkulma önlenmeye çalışılır. Bu tedavi etkili olmuyorsa ameliyat ile tedavi çözümlerine geçilmelidir.
Kas güçlendirme egzersizleri
Peronealler
Ön ve arka grup kaslar
İntrensek kalar
Proprioseptif egzersizler
Uygun program ile 6-12 haftada normale dönüş mümkün
