Anne sağlığında doğum öncesi bakım?
ÖNCELİKLE SAĞLIK: KİŞİNİN YALNIZ BEDENEN DEĞİL,RUHEN DE TAM İYİLİK HALİ OLARAK TANIMLANIR.ANNE SAĞLIĞINDAN ÖNCE KADIN SAĞLIĞININ DEĞERLENDİRİLMESİ GEREKLİDİR.
BU BAĞLAMDA KADIN SAĞLIĞI NELERİ KAPSAR?
• ANNE VE ÇOCUK SAĞLIĞI TOPLUMDA ÖNEMLİ BİR ROL OYNAR
• DÜNYADA HER YIL 500.000 ANNE ÖLÜMÜ GERÇEKLEŞMEKTEDİR. KADIN SAĞLIĞINI İYİLEŞTİRİCİ ÇALIŞMALARLA BUNUN ÖNÜNE GEÇİLEBİLİR.ÇÜNKÜ ANCAK SAĞLIKLI ANNELERDEN SAĞLIKLI ÇOCUKLAR DOĞAR…
• ANNE SAĞLIĞI İLE DİREKT İLİŞKİLİ OLAN BEBEK ÖLÜM HIZI GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELERDE 74/1000 DİR.(GELİŞMİŞ ÜLKELERDE 13/1000)
• GEBELİK PLANLAYAN ÜREME DÖNEMİNDEKİ KADINLARA ,"DOĞUM ÖNCESİ BAKIM" UYGULANMASI SON DERECE ÖNEMLİDİR. BUNUN ÖNEMİ İLK OLARAK 20. YÜZYILDA ANLAŞILMAYA BAŞLANMIŞTIR.DOĞUM ÖNCESİ BAKIM YAPILMAYAN ANNELER VE BEBEKLERİNDE HASTALIK VE ÖLÜM HIZLARI ÇOK DAHA YÜKSEK BULUNMUŞTUR. DOĞUM ÖNCESİ BAKIMDA AMAÇ; ANNE ADAYLARINA AİLE PLANLAMASI,GEBELİK,DOĞUM VE DOĞUM SONU DÖNEMLERİNİN SAĞLIKLI GEÇMESİNE YÖNELİK GEREKLİ SAĞLIK BAKIMININ VE BİLGİSİNİN VERİLMESİDİR. BU AMAÇLA ÜLKEMİZDE ANA ÇOCUK SAĞLIĞI VE AİLE PLANLAMASI MERKEZLERİ KURULMUŞTUR.(AÇS-AP)
• DOĞUM ÖNCESİ BAKIM ALMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER: ARTMIŞ DOĞUM SAYISI,ANNENİN SOSYOEKONOMİK DÜZEYİ,EĞİTİM DÜZEYİ(azaldıkça doğum hızı artmaktadır),SAĞLIK MERKEZİNE YAKINLIĞI,SOSYAL GÜVENCESİNİN OLUP OLMAMASI,TOPLUMSAL BİLİNÇ(çevre baskısı veya desteği,aile büyüklerinin yaklaşımları VS.)
• BİR KADIN VE BİR AİLE ,İSTEDİĞİ ZAMAN VE İSTEDİĞİ SAYIDA ÇOCUK SAHİBİ OLABİLMELİDİR.BU NEDENLE İDEAL OLAN ,GEBELİĞİN İSTENMEDİĞİ DURUMLARDA KİŞİYE UYGUN AİLE PLANLAMASI YÖNTEMİNİN SEÇİLMESİDİR. BÜTÜN BUNLARA RAĞMEN İSTENMEYEN BİR GEBELİK ELDE EDİLMİŞSE DE ÜLKEMİZDE İSTENMEYEN GEBELİKLER 10 HAFTAYA KADAR YASAL OLARAK TAHLİYE EDİLEBİLMEKTEDİR. HER BİREYİN SAĞLIK HİZMETLERİNDEN TAM VE EKSİKSİZ OLARAK FAYDALANMA HAKKI VARDIR. KADIN SAĞLIĞI ÇALIŞMALARI VE DOĞUM ÖNCESİ BAKIMI UYGULANMAMASI ANNE VE BEBEK ÖLÜMLERİNİ BELİRGİN ARTTIRMAKTADIR. EN SIK ANNE ÖLÜM NEDENLERİNE GÖZ ATACAK OLURSAK;
ANNE ÖLÜMÜ NEDENLERİ
• UTERİN KANAMA(%33)
• PREEKLAMPSİ(PİH): % 20(GEBELİKTE ORTAYA ÇIKAN HİPERTANSİYON,ÖDEM,KARACİĞER FONKSİYON BOZUKLUKLARI İLE SEYREDEN CİDDİ BİR ÖNGÖRÜLEBİLEN HASTALIKTIR)
• POSTPARTUM ENFEKSİYONLAR:%14
• EN SIK 3 SEBEP BUNLAR OLUP TÜMÜ ÖNLENEBİLİR VE ÖNGÖRÜLEBİLİR SEBEPLERDİR. BUNLARA YOL AÇAN NEDENLER İSE: MULTİPARİTE(4 VE ÜZERİ)+20 YAŞ ÖNCESİ VE 35 YAŞ SONRASI GEBELİKLER+SIK GEBE KALMA+MALNÜTRİSYON(ANEMİ)+YETERSİZ ANTENATAL VE POSTPARTUM BAKIM+ SOSYAL NEDENLER(SAĞLIK GÜVENCESİ YOKLUĞU VS)
• 2005 YILI VERİLERİNE GÖRE ANNE ÖLÜM HIZI(AÖH) 100.000 CANLI DOĞUMDA 28,5 OLARAK İFADE EDİLMİŞTİR.(YUNANİSTAN:10,İSRAİL:7,İSVİÇREDE:6
• HEKİM: KADIN SAĞLIĞI İLE İLGİLİ TÜM SORUNLARI İNCELER.BU SAĞLIK İNCELEMESİ GENEL ANLAMDA KADININ DOĞUMU İLE ÖLÜMÜ ARASINDAKİ TÜM DÖNEMİ KAPSAMALIDIR.(KADIN SAĞLIĞI HİZMETLERİ)
• 15-45 YAŞ ARASI DÖNEM “REPRODÜKTİF DÖNEM”OLUP BUNDAN ÖNCESİ ADOLESAN DÖNEM; SONRASI İSE PERİMENOPOZAL DÖNEMDİR.HER DÖNEMİN KENDİNE HAS PROBLEMLERİ VE ÖZELLİKLERİ VARDIR.
ÖRN:İNFERTİL BİR HASTAYA,GEBEYE,MENOPOZ HASTASINA YAKLAŞIMLAR FARKLI VE ÖZELLİKLİDİR.
GENEL OLARAK DOĞUM ÖNCESİ BAKIMDA HEDEFLER;
• RİSKLİ DURUMLARIN ERKEN TANI VE TEDAVİSİNİ SAĞLAMAK
• GEBELİK PLANLAYAN AİLEYE YARDIMCI OLMAK
• BİREYLERE DOĞRU SAĞLIK ALIŞKANLIĞI KAZANDIRMADA ÖNDERLİK ETMEK(KENDİSİ SİGARA İÇEN BİR SAĞLIKÇI NE DERECE BU KONUDA ETKİLİ OLABİLİR Kİ??)
• HIZLA DEĞİŞEN BİLGİ VE TEKNOLOJİYE UYUM SAĞLAMAK İÇİN ÇABA GÖSTERMEK
• YAKLAŞIMLARIN TÜMÜNÜN HASTALIK DEĞİL HASTA ODAKLI OLMASI SON DERECE ÖNEMLİDİR. HASTA İLE İŞBİRLİĞİ ŞARTTIR. HEKİM ;HASTALARINI BİYOLOJİK,SOSYAL VE PSİKOLOJİK YÖNLERİYLE BÜTÜN OLARAK DEĞERLENDİREBİLMELİDİR.