4-Şubat Dünya Kanser Günü, kişi ve kurumları kanser konusunda biliçlendirerek insanların kanser hakkındaki farkındalığını artırmaya, kanseri önleme, algılama, erken tanı ve tedavisini yaygınlaştırmayı amaçlayan bir küresel etkinliktir.
Kanser Nedir?
Kanser, vücudun temel yapı taşı olan hücrelerin mutasyona uğrayarak kontrolsüz büyümesidir. Bu anormal hücreler çevre dokulara da zarar vererek onları işgal edip vücudun diğer bölgelerine de yayılabilirler. Kanserin ilk oluştuğu organın dışına çıkıp başka organlara sıçramasına da metastaz denir.
Farklı Kanser Türleri Nelerdir?
Birçok farklı kanser tipi vardır ve genellikle birincil kanserli organ veya hücre tipiyle adlandırılırlar. Örneğin, mesane kanseri mesanede başlar, prostat kanseri prostatta başlar, akciğer kanseri ise akciğerde başlar. Farklı kanser türleri birkaç geniş kategoriye ayrılabilir:
Karsinom: Ciltte başlayan doku veya iç organları örten dokularda başlayan kanserlerdir. Örneğin, melanoma...
Sarkom: Kemik, yağ, kas, kan damarı veya diğer destekleyici veya bağ dokusunda başlayan kanserlerdir. Örneğin, osteosarkom...
Lösemi: Kemik iliği gibi kan hücreleri oluşturan dokulardan başlayan kanserlerdir. -Örneğin, akut miyeloid lösemi...
Lenfoma ve Miyelom: Bağışıklık sisteminin hücrelerinde başlayan kanserlerdir. Örneğin, Hodgkin lenfoma ve multipl miyelom...
Merkezi sinir sistemi kanseri: beyinde veya omurilikte başlayan kanserlerdir. Örneğin glioma
Kanserden Nasıl Korunurum?
Kanserler bir gecede gelişmezler. Belli faktörlerin de etkisiyle zaman içinde gelişip yayılırlar. Kansere karşı vücudunuzu koruyan gıdalar ve diğer yaşam tarzı değişilklikleri kanser riskinizi önemli ölçüde azaltabilir. Birçok kişi kansere yakalanmanın tamamen genlere, kadere veya şanssızlığa bağlı olduğuna inanır, oysa bilimsel araştırmalar, kanser riskinin gerçekte genlerle birlikte, çevre ve yaşam biçimimizle de ilgili olduğunu göstermiştir. Genlerimizi değiştiremesek de yaşam tarzımızda yapacağımız bazı değişikliklerle kanser riskimizi önemli ölçüde azaltabiliriz.
İşte size, kanserden korunmak için yapmanız gereken basit ama yaşamınızda fark yaratacak 5 ipucu:
Sigarayı Bırakın: Sigaranın akciğer, ağız, boğaz, gırtlak gibi kanserlerle doğrudan ilişkili olduğu artık kanıtlanmıştır. Sigara kullanmaktan kaçınmak ya da içiyorsanız bırakma kararı almak en önemli sağlık kararlarından biridir.
Sağlıklı Beslenin: Kanser riskini azaltmanıza yardımcı olacak en önemli günlük alışkanlıklardan biri de beslenmedir. Sağlıklı bir beslenme alışkanlığı için dikkat etmeniz gerekenler:
Bol sebze ve meyve tüketin
Aşırı kilo almaktan kaçının
Alkol kullanımını azaltın
İşlenmiş gıdalardan uzak durun. Doğal beslenmeye yönelin
Düzenli Egzersiz Yapın: Vücut sağlığında fiziksel aktivite çok önemli bir yer tutar. Düzenli olarak egzersiz yapmak, kilonuzu kontrol etmenize yardımcı olmanın yanısıra meme kanseri, kolon kanseri gibi kanser risklerini de azaltır.
Kendinizi Güneşten Koruyun: Cilt kanseri en yaygın ancak en önlenebilir kanser türlerinden biridir. Güneş ışınlarının en güçlü olduğu saatlerde güneş altında kalmayarak, açık havada mümkün olduğu kadar gölgede kalarak gerekli durumlarda ise gözlük, şapka ve koruyucu krem gibi önlemler alarak bu hastalıktan korunabilirsiniz.
Düzenli Olarak Kontrol Ve Taramalarınızı Yaptırın: Kanserle mücadelede yaşam tarzınızı düzenlemek ne kadar önemliyse, kanserin varlığını erken algılama, erken tanı koyma ve erken tedavi de o kadar önemlidir. Cilt, kolon, serviks ve göğüs gibi kanser türleri için düzenli aralıklarla yapılan kendi kendine muayene ve taramalar kanser tedavisinde çok büyük önem taşır ve erken teşhis şansını önemli ölçüde arttırır. Ayrıca doktorunuzun içinde bulunduğunuz risk grubuna göre önereceği belli aralıklarla yapılan test ve tarama işlemleri de erken teşhis için son derece önemlidir.
Kanser İçin Risk Faktörleri Nelerdir?
Kanser için risk faktörü, kişide kanser gelişme şansını arttıran faktörlerdir. Yaşam tarzı ya da çevresel risk faktörleri gibi bazı risk faktörleri değiştirilebilir, ancak aile öyküsü ve kalıtsal faktörler değiştirilemez. Bunun yanında, bir veya daha fazla risk faktörüne sahip olmak, bir kişide kanser gelişeceği anlamına gelmez. Bazı kişilerde, bir çok risk faktörüne sahip olmakla birlikte hiç kanser gelişmeyip, risk faktörü olmayan bir kişide de kanser gelişebilir. Çoğu kanserin nedenleri de henüz tam olarak anlaşılamamıştır. Bununla birlikte, kişileri kanser açısından daha fazla risk altına sokan ve dikkat edilmesi gereken en bilinen bazı faktörler ise şunlardır.
Sigara içmek
Belirli gıdaların yüksek miktarda alınması (işlenmiş et ve yağ oranı yüksek gıdalar gibi)
Aşırı kilo ve obezite
Fiziksel hareketsizlik
UV ışını
Enfeksiyonlar - örneğin bazı insan papilloma virüsü (HPV) enfeksiyonu (servikal ve diğer kanserlerle ilişkilendirilebilir ) kronik hepatit B veya C enfeksiyonu (karaciğer kanseri ile ilişkilendirilebilir)
Kimyasallar, tozlar ve endüstriyel süreçler de dahil olmak üzere bazı maddelere meslek olarak maruz kalma
Aile geçmişi ve genetik yatkınlık - bir kişiyi kansere yatkın hale getirebilen bazı genler, ebeveynden çocuğa geçebilir
