Ovulasyon indüksiyonu (Oİ) yani yumurtlama tedavisi, yumurtlamanın ilaçla uyarılmasıdır. Yani bazı yumurta geliştirici ilaçlar kullanılarak yumurtalıklardan 1 veya daha fazla sağlıklı ve olgun yumurta geliştirilmesi ve böylece gebelik şansının artırılması esasına dayanır. Özellikte düzenli yumurtlaması olmayan infertil kadınlarda kullanılır.
Kimlere yumurtlama tedavisi uygulanır?
Normalde kadınlarda her ay düzenli yumurtlama olur. Böyle kadınlar genelde düzenli adet görürler ve gebe kalma şansları yüksektir. Bazı kadınlarda ise düzenli yumurtlama olmaz. Adetleri de genelde düzensizdir. Beraberinde hormonal bazı bozukluklar da olabilir. Örneğin polikistik over hastalığı gibi. Bazen de kadının adeti düzenli bile olsa yumurtlama olmayabilir yada yumurtlama zamanı çok değişken olabilir. Böyle hastalarda düzenli ve uygun zamanda yumurtlamanın sağlanması hastanın sağlıklı kadınlar gibi gebelik şansını artırır. Bu nedenle yumurtlaması hiç olmayan, düzensiz yada seyrek olan ama yumurtalık rezervi iyi olan kadınlarda bu tedavi uygulanır. Bazen yumurta olgunlaşma ve çatlama anormalliği olan kadınlarda da bu tedavi uygulanabilir. Yumurtlama sorunu olan bir kadının bu tedaviyi alabilmesi için başka bir probleminin olmaması, tüplerinin açık olması ve eşinin sperm testinin normal olması gerekir.
Yumurtlama tedavisi nasıl yapılır?
Yumurtlatma tedavisi sağlıklı yumurta üretebilme kapasitesi olan yumurtalık rezervi iyi olan, tüpleri açık hastalarda uygulanır. Bu kadınlarda başka üreme probleminin olmaması, eşlerinin sperm test sonuçlarının normal gerekir.
Yumurta geliştirme için kullanılan pek çok ilaç vardır. Bunlardan hangisinin kullanılacağına hastanın yumurtalık rezervine, test sonuçlarına, daha önceki aldığı tedavilere göre karar verilir. En sık kullanılanlar:
• Klomifen sitrat: hap şeklindedir. Genelde adetin 3-5. Günü başlanıp 5 gün kullanılır. Yumurta ilaç bittikten yaklaşık 1 hf sonra olgunlaşıp çatlar, bazen de çatlatma iğnesi kullanılarak çatlatılır.
• Aromataz inhibitörleri: hap şeklindedir. Genelde adetin 3. Günü başlanıp 5 gün kullanılır. Yumurta ilaç bittikten yaklaşık 1 hf sonra olgunlaşıp çatlar, bazen de çatlatma iğnesi kullanılarak çatlatılır.
• Gonadotropinler: iğne şeklindedirler. Adetin 2-3. Günü başlanıp yumurta olgunlaşana kadar kullanılırlar. Yumurta olgunlaştığında çatlatma iğnesi kullanılarak yumurtlama sağlanır.
• Bazen metformin, bromokriptin, prednol, doğum kontrol hapları vb gibi bazı yardımcı ilaçlar tedavi öncesi veya tedavi esnasında kullanılarak yumurta geliştirici ilaçların etkinliği artırılır.
Yumurtlama tedavisi başarı oranları nasıldır?
Tedavinin başarısı kadının yaşına, yumurtalık rezervine, kullanılan ilaca ve başka fertilite sorunu olup olmamasına göre değişir. Genç, yumurtalık rezervi iyi ve başka sorunu olmayan hastalarda tedaviyle % 90 yumurtlama sağlanmaktadır. Gebelik oranları ise her tedavi ayı için % 3-15 civarındadır.
Yumurtlama tedavisinin riskleri nelerdir?
Yumurtlatma tedavisi genelde basit, ağrısız, düşük riskli bir işlemdir. En sık görülen sorunlar birden fazla yumurta gelişmesine bağlı oluşan risklerdir. Bunlar:
• Çoğul gebelik
• Düşük riski
• Erken doğum, düşük doğum ağırlığı
• Dış gebelik
• OHSS: Aynı anda pek çok yumurtanın çatlatmasına bağlı olarak gelişen yumurtalıklarda büyüme ve şişme, karında su toplaması, karın ağrısı, bulantı, kusma, kilo alımına neden olan genelde hafif seyreden ancak bazen hastanede yatırılarak tedavi gerektiren bir durumdur.
• İnfertiliteye neden olan durumdan kaynaklanan, uzun süre ve yüksek dozda ilaç kullanımına bağlı bazı kanser risklerinde artma
• Tedaviye bağlı stres, bazı psikolojik sorunlar
