Doğum kontrolünde haptan sonra en etkili ikinci yöntem bunlardır. Oldukça ucuzdur. Çiftlerin daha önceden herhangi bir hazırlık yapmasını gerektirmez.
Gebelik oluşması için koşullardan biri, rahim içinin bu gebeliği destekleyecek yapıda olmasıdır. Rahim içinin bir başka kiracı tarafından doldurulması gebeliği önleyecektir. Bu mantıktan yola çıkarak spiral (Rahim içi araç=RIA) geliştirilmiştir. Rahim içi korunma araçları çeşitli ölçü ve biçimlerde, genellikle plastikten yapılmış, ufak, helezon veya ilmik biçiminde araçlardır. Döllenmeyi önlemek için rahim içine yerleştirilirler. Mutlaka bir doktor tarafından yerleştirilmelidir. Bu araçlar ince bir plastik tüp içinde bulunurlar. Bu tüp kolayca rahim boynundan geçirilerek yerleştirilir. Sonra tüp geri çıkarılır. İçindeki spiral dölyatağında doğru şeklini alır ve yerleşir. Plastik elemanın etrafına bakır tel sarılıdır. Bazı spirallerde ise bakır yerine hormon eklenmiştir (progesteron). Ayrıca plastik elemanın alt ucunda iki adet iplik bulunur. Bu ipler spiralin kontrolünde ve çıkarılmasında kullanılır.
Rahim içine yerleştirildiği andan itibaren RİA, burada yabancı bir madde olarak algılanır ve bölgede bir reaksiyon oluşturur. Bu reaksiyon rahim içine ulaşan spermlerin etkisiz hale gelmesini sağlar ve gebelik önlenir.
RİA´ lar takılır takılmaz korumaya başlar ve çıkarıldıkları andan itibaren koruyuculukları biter. Koruyuculuk süresi değişkendir. Bu süre genellikle 5-10 yıl arasında olmakla birlikte, etkinliği arttırmak için ve koruyuculuğu garanti altına almak için spirallerin 5 yılda bir değiştirilmesi uygundur.
Koruyuculuk oranı oldukça yüksektir; ancak %100 değildir. Kullanan 100 kadından bir yılda biri gebe kalır.
İlk doktor görüşmesinde dikkatli bir sorgulama ve jinekolojik muayene yapılır. Smear (rahim ağzından sürüntü örneği) alınır. RİA kullanılmasına engel teşkil edecek bir durum yoksa takılacak gün belirlenir.
Takılmasının daha kolay olması nedeniyle adet kanamasının son günleri tercih edilir. Genellikle ağrı vermeyen bir işlemdir. Çok ağrı duyulursa doktor işlemden önce bölgeye az miktarda lokal anestezi uygulayabilir.
Spiral düşükten, kürtajdan, ya da doğumdan hemen sonra uygulanabileceği gibi, sezaryen esnasında da uygulanabilir.
Geçirilmekte olan veya geçirilmiş olan üreme organları enfeksiyonları,
Geçirilmiş dış gebelik,
Çok sayıda cinsel eşe sahip olunması,
Vücut direncini düşüren durumlar,
Kalp kapak hastalığı olan hastalara da RİA takılmaz.
En büyük dezavantajları enfeksiyonlara yatkınlık yaratmalarıdır. Ancak uygun kişilere takıldıklarında enfeksiyona nadiren neden olurlar.
RİA takılması esnasında;
Rahim delinmesi,
Vazovagal reaksiyon (işlem esnasında bayılma hissi) gibi riskler her zaman mevcuttur.
Uzun dönemde ise ciddi enfeksiyonlara neden olduklarında kısırlık, abse vb durumlara neden olabilirler.
Ancak dikkatli uygulamalarda ve kadının tehlike belirtilerinde hemen doktora başvurması durumunda bunlar nadiren görülür.
Progesteron içeren modeller kanama miktarını azaltır ve bu özelliklerinden faydalanmak amacıyla da uygulanırlar. Bunun aksine bakırlı RİA´lar hemen tüm kadınlarda kanama miktarını artırırlar. Adet döneminin daha ağrılı geçmesine neden olabilirler. Bu durumda ağrı kesici ve antienflamatuar (iltihap giderici) özelliğe sahip ilaçlarla tedavi faydalı olabilir. Sürekli lekelenme, aşırı adet kanaması ve aşırı kramp tarzında ağrılarda ise doktora en kısa sürede başvurmak gerekir.
Uygulandıktan bir ay sonra kontrol gerekir. Bu kontrol normalse yıllık kontrol muayeneleri yeterlidir. Beş yıl sonunda spiral aynı kontrol seansında çıkarılıp bir yenisiyle değiştirilebilir. Doktor muayenesinde enfeksiyon saptanırsa, hafifse RIA çıkarılmadan uygun tedavi verilir ve tedavi bitiminde yapılan kontrolde enfeksiyon bitmişse RIA yerinde bırakılır. Enfeksiyon ağırsa hastane koşullarında tedavi etmek gerekebilir. Bu durumda antibiyotik tedavisi başladıktan sonra RIA çıkarılır.
RIA kullanırken gebelik oluşursa bunun dış gebelik olma ihtimali normale kıyasla fazladır. Adet gecikmesi durumunda hemen dış gebelik olasılığı araştırılmalıdır. Muayenede rahim içi gebelik saptanırsa ve gebeliği devam ettirmek isterseniz spiral ciddi enfeksiyon riskine karşı çıkarılmalıdır.
