Kuyruk sokumu ağrısı (poçik kemiği ağrısı- koksydnia-koksigoydnia) neden olur? nasıl tedavi edilir?

Kuyruk sokumu ağrısı (Poçik kemiği ağrısı- Koksydnia-Koksigoydnia) neden olur? Nasıl tedavi edilir?

Doç. Dr. Sezai Leventoğlu

Gazi Üniversitesi Tıp fakültesi Genel Cerrahi AD Öğretim üyesi-Ankara

Kuyruk sokumunda ağrı sık görülen ağrılı ve rahatsız bir durum olup kolaylıkla teşhis edilebilir. Bazen destek tedavisi ile haftalar ya da aylar boyunca sorunsuz gidebilir. Uzamış şikayetlere bağlı agresif tanısal testlere ya da girişimlere gerek duyulmamaktadır. Pek çok yayın bu konuda tek tük vaka olarak bildirilmektedir. 

Koksiks dediğimiz kuyruk sokumu kemiğinin ya direkt düşme-travmaya bağlı ya da normal doğum esnasında incinmesine bağlı ağrı ortaya çıkmaktadır. Özellikle oturma pozisyonuna bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. Yani sandalyede uzun sureli oturma ya da kaykılarak oturma da bu ağrının sebepleri arasında yer almaktadır.

Genel popülasyonda görülme sıklığı maalesef bildirilmemiştir. Sıklıkla aile hekimleri yılda bir veya iki kez böyle vaka ile karşı karşıya kalmıştır. Koksik yani kuyruk sokumu ağrısı adölasan ve yetişkinlerde sıklıkla görülmektedir. Travma ve vajinal doğum nedeni ile kadınlarda 5 kat daha fazla görülmektedir. Obesite yani şişmanlık ve de oturma pozisyonu değişkenlik gösteren bireylerde daha sık görülür.

Nedenleri incelendiğinde en çok suçlanan yanlış oturma pozisyonuna bağlı kuyruk sokumu kemiğine dışardan travma uygulanması sonucu ezilme, çıkık, kırılma oluşmasıdır. Bunun sonucunda burada inflamasyon ve çevre kaslarda spazm (kasılma) meydana gelmektedir.

Diğer nedenler incelendiğinde

·      Tekrarlayan küçük travmalar- kötü pozisyonlarda sert ve uygun olmayan yüzeyli yerlere uzun süreli oturma ki sıklıkla uçak ve araba yolculuklarında, yanı sıra ders çalışmak ya da bilgisayar başında uzun süreli oturarak vakit geçirmek, uzun süreli bisiklet binmek gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır. Bu küçük travmalar inflamasyonu ve kas spazmını şiddetlendirmektedir.

·      Vajinal yoldan doğum- doğum kanalından arka tarafa uygulanan basınç nedeni ile oluşabilmektedir.

·      Dejeneratif eklem hastalıkları-

·      Somatizasyon (yansıtma)-Depresyon, aile, iş ve gündelik yaşamdaki stresin bu bölgeye yansıtılması

Sık görülmeyen nedenler arasında retrorektal kitle yani makat ile kuyruk sokumu arasındaki kitlelerde (kordoma, dermoid kist, tailgut kist gibi) ya da buradaki eklemlerde kalsiyum kristallerinin birikmesi sonucunda ortaya çıkan kuyruk sokumu ağrısı sayılabilir. 

Ağrı ve hassasiyet kuyruk sokumuna loklizedir. Özellikle uzun süreli oturma, yaslanarak-kaykılarak oturma sonucu kuyruk kemiğinde ağrı şikayeti olacaktır. Dışkılama ve seksüel ilişki sırasında sıklıkla ağrı duymaktadır. Bazen bu ağrılar prostat ya da pelvik iltihabi hastalığı taklit etmektedir.

Tanı rektal muayene ile konulmaktadır. Rektal muayenede kuyruk sokumu kemiği işaret ve başparmak arasında kavranarak harekete ettirildiğinde ağrının veya hassasiyetin varlığı araştırılır. Sıklıkla bu eklem hareketlidir, 13 derecelik normal bir açısı mevcuttur. İnflamasyon yoksa ağrı ve hassasiyet olmamaktadır.

Akut travmaya bağlı ortaya çıkan ağrılarda bu bölgeye buz torbası uygulanması, antiinflamatuar ilaç kullanılması sıklıkla yeterli olmaktadır. Haftalar ve aylar içinde ağrı azalarak kaybolmaktadır.

Kronik kuyruk sokumu ağrılarında hastalar sıklıkla algoloji merkezlerine, ortopedistlere, fizik tedavi uzmanına hatta beyin cerrahisi uzmanlarına başvurarak sorunlarını çözmeye yönelik yardım istemektedir. Ancak bu konu özellikli bir durum olup sıklıkla kolorektal cerrahi uzmanları tarafından irdelenip tedavi edilebilmektedir.

Radyolojik görüntüleme yöntemleri özellikle otururken ve ayakta lateral yan grafide kuyruk sokumu kemiğinin derecesi özellikle oturur pozisyonda 25 dereceden fazla olması anlamlıdır.

Lokal injeksiyonlar- lokal anestetik, steroid ve dekstrozdan oluşan kokteyl injeksiyonlarından hastalar fayda görmektedir. 35 vakalık serimizde hastalarımızın bu bölgesine uyguladığımız injeksiyon sayesinde %80-85 oranında yanıt almaktayız.

Manipulasyon,Masaj- rektal yoldan kuyruk sokumu kemiği eklemine yapılan masajlar sayesinde bu bölgedeki spazmda azalma tespit edilmiştir.

Kuyruk sokumu kemiğinin çıkarılması-Koksigektomi- Kuyruk sokumu kemiğinin çıkarılması en son çare olup ancak önerilmemektedir. Çeşitli serilerde başarı oranı %37-65 oranında bildirilmiştir.