Yalan insanları aldatmak için uydurulmuş, gerçeğe uygun olmayan davranış veya sözdür. 5-6 yaşına kadar çocuğun yalan söyleme davranışında endişelenecek bir şey yoktur. Çünkü bu zaman kadar çocuğun içinde bulunduğu gelişim dönemi dikkate alınırsa gerçeklik duygusunun henüz gelişmediği bilinir. Yani çocuk doğru yanlış gibi kavramları zihninde anlamlandıramamıştır. Çocukların hayal dünyaları çok geniştir. Yaşanmamış olayları yaşanmış gibi paylaşabilirler. Buradaki davranışı yalan söyleme davranışı olarak değil; çocukların paylaşmak istedikleri hikayeler olarak görmeliyiz. Fakat altı yaşından sonraki yalan söyleme davranışları dikkate alınmalıdır. Çnkü çocuğun bu davranışı bir oyun ya da hikaye olarak değil çocuğun yalan söyleme davranışının ailesine bir mesajı olduğu kabul edilerek dikkate alınmalıdır. Peki ne oluyor da çocuklar kendilerini ifade ederken yalan söylüyorlar; Mükemmeliyetçi beklenti, Aşırı otoriter ve baskıcı ebeveyn tutumu, Aile büyüklerinin yalan söyleyerek örnek olması, İlgi ve sevgi eksikliğini yalanla dikkat çekerek sağlamaya çalışma, Küçük yaşlarda ahlak bilincinin çocuğa öğretilememiş olması, Çocuğun etrafındaki diğer çocuklarla kıyaslanması, Çocuğun hayatının çok fazla irdelenmesi, Çocuğun yaptığı bir yanlışta aşırı şekilde cezalandırılması gibi sıralamaya devam edebileceğimiz birçok neden çocuğu, ergeni, bireyi yalan söylemeye teşvik edebilir.
NELER YAPILABİLİR? Öncelikle anne babalar çocuklarına iyi örnek olmaya çalışmalıdırlar. Çünkü çocuklar anne babalarını taklit ederler. Çocuklarınızın dürüst ve samimi olmasını istiyorsanız önce siz bu şekilde davranmalısınız. Çocuğun yalan söylemesine imkan tanıyacak davranışlardan uzak durmalıyız. Yaptığı küçük bir hata karşısında çok büyük tepkiler vermeniz kendisini koruyabilmek için yalana sevk edecektir. Yapılan hatalar sonucunda verdiğiniz tepkiler yapıcı ve olumlu olmalıdır. Çocuğunuzun çevresindeki arkadaş gruplarına dikkat etmelisiniz. Eğer çocuğunuz yalan söyleme davranışı arkadaş çevresinden kaynaklanıyorsa ; çocuğunuzu bu ortamdan gerekçelerini anlatarak uzaklaştırmanız doğru bir davranış olacaktır. Çocuklarınızı başka arkadaşlarıyla kıyaslamayın. Yapılması gereken çocuğun kendi kabiliyetlerine göre onu motive etmeniz ve kendi kapasitesini aşan beklentilerinizi ondan talep etmemenizdir. Çocuklarınıza neyin doğru hangi davranış ve hareketlerin yanlış olduğunu, dürüst olmanın insanlar için neden önemli olduğunu açıklayın. Yalan söylediği zamanlarda karşılaşabileceği durumlar hakkında onu bilgilendirin. Çocuğunuz kötü bir davranış yaptı ve bunu sizinle dürüst bir şekilde paylaştı ise onu cezalandırmamalısınız. Eğer cezalandırırsanız bir daha aynı dürüstlüğü göstermeyecektir.
