ÇOCUĞUM ÜSTÜN YETENEKLİ Mİ
Üstün yetenek doğuştan getirilen bir özelliktir ve bu yeteneğe sahip olan çocuklar yaşamlarının erken dönemlerinden itibaren bazı ayırt edici özelliklere sahiptirler.
Bir çocuğun üstün yetenekli olup olmadığının belirlenmesi, ona sunulacak çevresel faktörlerin ve eğitim olanaklarının belirlenmesi ve düzenlenmesi için önem taşımaktadır. Çünkü var olan üstün yetenekler işlenmediği ve geliştirilmediği taktirde sıradanlaşır, özelliğini kaybedebilir.
Okul öncesi dönem özelliklerini ele aldığımızda, çocukların bazı davranışlarından, ilgi ve eğilimlerinden yola çıkarak üstün yetenekli olup olmadıkları ile ilgili bir fikre sahip olmak mümkün olabilmektedir.
Okul öncesi dönemde çocuklarda görülebilen ve üstün yeteneğin habercisi olabilecek özellikler şunlardır:
Erken çocukluk döneminde dil gelişiminin hızlı bir gelişim gösterir. Pek çok üstün yetenekli çocuk ilk doğum gününde cümle kurarak konuşabilir
Üstün yetenekli çocuklar diğer çocukların ilgi duymadığı konulara, oyuncaklara ilgi duyarlar
Çok fazla soru sorarlar ve sorularının geçiştirilmesinden hoşlanmaz, tatmin edici cevaplar beklerler
Günlük yaşam içinde yaşıtlarının fark edemediği ayrıntıları yakalarlar
Uzak ya da yakın geçmişle ilgili yetişkinlerin bile hatırlamakta zorluk yaşayabileceği detayları ve olayları hatırlarlar
Dikkat süreleri uzundur. Özellikle yapmaktan keyif aldıkları ve başarı ile yapabildikleri konularda çalışmaktan çok hoşlanırlar
Nesne, olay ve durumlar arasındaki ilişkileri fark etme ve anlama becerileri gelişmiştir
Muhakeme yetenekleri iyi düzeydedir, sebep sonuç ilişkilerinin kurabilirler
Soyut düşünmeyi gerektiren kavramları yaşıtlarına oranla daha iyi anlamlandırırlar
Resim, müzik, dans gibi güzel sanatların her hangi bir dalında yetenekleri vardır.
İlgi duydukları ve yoğunlaştıkları konular sık sık değişebilir. Bir süre dinazorlar ile ilgilenirken bir süre sonra arabalar ile ilgilenmeye başlayabilirler
Kolay öğrenirler, çabuk kavrarlar
Meraklıdırlar, sürekli araştırmak ve öğrenmek isterler
Yaşıtlarına göre kelime hazineleri, kullandıkları kelimelerin özellikleri ve çeşitliliği fazladır.
Hafızaları kuvvetlidir, ezber yetenekleri iyidir.
Matematiksel işlemleri zihinden yapabilirler
Genelleme yetenekleri iyidir. Bir konu ile ilgili bilgilerini yeri gelince başka bir konu için kullanabilirler
Genellikle okul öncesi dönemde kendi kendilerine okuma yazmayı öğrenirler
Yaşıtlarının pek ilgilenmediği siyaset, bilim vb konulara ilgi duyarlar
Kendileri için yüksek hedefler belirlerler ve bu hedeflere ulaşmak için çaba gösterirler
Bir çocuğun üstün yetenekli olarak ifade edilebilmesi için bu özelliklerden bir çoğunu taşıyor olması gerekir; ancak tüm bu özellikleri sergilemesi beklenmez. Çünkü çocuklarla ilgili her konuda olduğu gibi bu konuda da bireysel farklılıklar önemlidir. Her üstün yetenekli çocuk aynı alanlara ilgi duyma ya da aynı alanda üstün özellikler sergilemez.
ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLARIN SOSYAL DUYGUSAL ÖZELLİKLERİ
Üstün yetenekli çocukların kendi dünyalarında yaşadıkları en zor durumlardan biri farklı olmak ya da başkaları tarafından farklı olarak algılanmaktır. Çünkü üstün yetenekli çocuklar sahip oldukları özelliklerin çok az insanda var olduğunu düşündükleri için, kendilerini normalleştiremez, normal gibi göremezler. Bu nedenle kendilerini yalnız hissederler.
Üstün yetenekli çocukların sosyal duygusal gelişimlerine göz attığımızda şu özellikleri görebiliriz.
Bağımsız olmayı tercih ederler
Sosyal ortamlarda insiyatif sahibi olduklarını düşünürler
Arkadaşları arasında popülerdirler
Sosyal ortamlarda doğal süreç içerisinde kendiliklerinden liderlik üstlenirler
İkna kabiliyetleri oldukça iyidir
Otoriteden hoşlanmazlar, keyfi alınmış kararları kabul etmekte zorluk yaşarlar
Yetişkinler ya da öğretmenleri onları her şeyi en ince ayrıntısına kadar açıklamak durumunda kalır, bunu talep ederler
Espriden hoşlanırlar, mizah duyguları gelişmiştir
Arkadaşları tarafından sosyal olarak kabul görmediklerini düşünürler
Hayal dünyaları ve betimleme yetenekleri gelişmiştir
Yaşıtları ile değil de kendilerinden büyükler ile bir arada olmaktan hoşlanırlar
Düşüncelerini kabul ettirmek için inatçı ve ısrarcı davranırlar
Haksızlığa tahammülleri yoktur. Başkalarının da kendilerinin de haklarını savunurlar
Empati kurma becerileri akranlarına kıyasla daha gelişmiştir.
Genelde sabırsız ve kaygılıdırlar
Hayal kırıklığı yaşadıklarında bunu en üst düzeyde yaşarlar, etkilenme şekilleri ve süreleri fazladır
Kendileri için sosyal anlamda rol model bulmakta zorlanırlar
Resim çizme yetenekleri genelde iyidir
Yaptıkları her işi en iyi şekilde yapmaya çalışırlar
Duygu durumları inişli çıkışlı olabilir. Kısa bir zaman aralığı içinde ağlayıp, bir süre sonra hiçbirşey olmamış gibi mutlu olabilirler
