Kolonoskopi (alt GIS) nedir?
Cerrahın rektum(Kalın barsağın anüse açıldığı son 12-15cm`lik kısmı) ve kalınbarsağın lümenini(iç kısmını) incelemesine imkan sağlayan bir yöntemdir. Yumuşak ve kıvrılabilir, ucunda video kamera olan tüp/hortumla anüsten nazikçe girilerek rektum ve tüm kalın barsak incelenir.
Kolonoskopi (alt GIS) neden yapılır?
Kolonoskopi sıklıkla şu nedenlerden dolayı yapılır;
- Rutin kanser taraması
- Bilinen polipi olan hastalar veya polipektomi için
- Cerrahi öncesi ve/veya sonrasında
- Makattan kanama ve/veya değişen barsak alışkanlığının araştırılması için
- Bilinen kalın barsağın inflamatuar hastalıklarının (Ülseratif kolit, crohn) takibi ve değişimin araştırılması için
Gerekli hazırlıklar nelerdir?
Rektum ve kalın barsak gaita ve artıklarından tam olarak temizlenmelidir. Barsak hazırlığı özel temizleyici solüsyonlar veya birkaç gün alınan temizleyici sıvılardan, laksatif ve lavmandan ibarettir. Cerrahınız veya yardımcısı size bunun egitimini verecektir. Cerrahınızın önerilerini dikkatle uygulayın. Eğer tam bir temizlik sağlanamazsa kolonoskopi güvenilir olamaz, belki de yapılamaz. Siz eğer barsak temizliğini yapamazsanız cerrahınızla irtibata geçin.
Genellikle kullanılan ilaçlara devam edilir. İlaçlarınız arasında aspirin, vitamin E, ağrı kesiciler, kan sulandırıcılar ve insülin varsa bunlardan cerrahınızı haberdar edin. Özellikle dişle ilgili girişimlerde antibiyotik ihtiyacınız oluyorsa bunu mutlaka cerrahınıza söyleyin çünkü kolonoskopi öncesi antibiyotik almanız gerekebilir.
İşlem sırasında sedasyon uygulanacağından randevunuza yalnız gelmemeniz önerilir. Sedasyon gün boyu sizin karar vermenizi ve reflekslerinizi zayıflatacağı için araba sürmemeli, makine kullanmamalı ve dikkat gerektiren işlerden ertesi güne kadar kaçınmalısınız.
Kolonoskopi sırasında neler beklenmelidir?
Prosedür genellikle kolay tolere edilir. Fakat karında basınç hissi, gaz hissi ve kramp tarzında ağrı sıklıkla hastalarca hissedilir. Cerrahınız sizi rahatlatmak için işlem öncesinde rutin olarak damardan sedasyon ilaçları verir. Kolonoskopi sırasında kalın barsağın incelenebilmesi için sizden yan veya sırt üstü yatmanız istenecektir. Kalın barsağın dikkatli incelenmesi için bazı yardımcı aletler kolonoskopun içerisinden yerleştirilebilir. Kolonoskopi 15 ile 60 dakika arasında sürecektir. Ender de olsa bazı durumlarda kolonoskopide görüntüleme sağlanamayabilir. Böyle durumlarda kalın barsak grafisi ile inceleme planlanacaktır.
Kolonoskopide anormal bir görünümde ne yapılır?
Eğer cerrah bir bölgenin detaylı incelenmesini istiyorsa o bölgeden biyopsi alır. Biyopsi patolojide detaylı olarak değerlendirilir. Biyopsi kolonoskop içerisinden ilerletilen özel aletlerle alınır, işlem ağrısızdır. Polipler genellikle çıkartılırlar(Polipektomi).. Cerrahınız aksi bir görüş bildirmediği sürece polipler genellikle iyi huyludur. Polipektomi yakma veya snare(özel bir metal halka) yardımıyla yapılır. Biyopsi alımı kanser oluşumuna yol açmaz, bununla birlikte kalın barsak polipleri çıkartılması gelecekte oluşacak kanserlerin önlenmesi için önemlidir.
Kolonoskopi sonrası ne yapılmalıdır?
Cerrahınız sonucu işlemden hemen sonra veya bir sonraki kontrolünüzde size bildirecektir. İşlem sonrasında hafif düzeyde kramp tarzında ağrı ve işlem sırasında verilen havadan dolayı karında şişlik ve gaz hissi duymanız normaldir. Bu hislerin çoğu hızlı bir gaz çıkışı sağlandıktan sonra kaybolacaktır. Normal yeme-içme aynı gün içerisinde olacaktır. Ancak kullanılan sedatif ilaçlar nedeniyle araba kullanmamalı dikkat gerektirici işlerden kaçınmalısınız. Sedatif ilaçlar dikkati ve refleksleri zayıflatır.
Eğer Kolonoskopide polip bulunmuşsa işlemin tekrarlanma ihtiyacı olabilir. Cerrahınız kolonoskopinin ne kadar sıklıkla yapılacağını size açıklayacaktır.
Gelişebilecek komplikasyonlar nelerdir?
Kolonoskopi ve biyopsi özel eğitim almış deneyimli cerrahların elinde son derece güvenli bir işlemdir. Komplikasyon çok nadir de olsa gelişebilir. Bunlar biyopsi sahasında kanama, barsak duvarında perforasyon(delinme)dur. Eğer perforasyon gelişirse cerrahınız deliğin onarılması için sizi acil karın ameliyatına alabilir. Kanamalarda çok nadir olarak kan transfüzyonu gerekir. Sedatif ilaçlara karşı reaksiyon nadiren de olsa gelişebilir. Damar yolunda sık olmamakla birlikte ilaçlara karşı reaksiyon ve şişme meydana gelebilir.
İşlem sonrası ciddi karın ağrısı, ateş, titreme olursa ve yarım bardaktan fazla makattan kanama veya birkaç gün süren kanamalarda doktorunuzu acilen arayın.
