OKUMA BOZUKLUĞU / GÜÇLÜĞÜ (DİSLEKSİ) NEDİR?

Okullar açıldı. 1. Sınıfta çocuğu olan ailelerde tatlı bir heyecan. Acaba ne zaman okumaya geçecek bizim çocuk. İlk “E” harfini öğrendi. Sonra “L“yi birleştirdi, okudu “el” oldu. Şimdi “Ela Lale el ele”yi öğrendi. Ama fark ettiniz ki çok zor öğreniyor. Okuması hızlı değil. Arkadaşlarından geri kaldı. Öğrendiği harfleri ertesi güne unutuyor... Zorda olsa okumayı öğrendi ama şimdide okurken sık sık yerini kaybediyor, harfleri atlıyor, birbirine karıştırıyor, yanlış, eksik ve yavaş okuyor. Aslında çok zeki ama “Niye okuyamıyor bu çocuk?” diye soruyor annemiz.

Okuma bozukluğu bir çeşit öğrenme güçlüğüdür. Özel öğrenme güçlüğü, çocuğun ilkokulda bazı akademik alanlarda zekası düzeyinde performans – başka bir psikiyatrik veya nörolojik bir neden olmadan - başarı gösterememesiyle kendini gösterir. Çocuk okuma, yazma veya matematik becerilerinde öğrenme güçlüğü yaşayabilir. Ve dikkatli bir aile hayatın diğer alanlarında başarılı olan bu çocuğun (Disleksi olan bir çocuk matematikte çok iyi olabilir veya sosyal ilişkileri çok iyi olan bir çocuk okuma güçlüğü yaşayabilir) akademik alanda başarısızlığına anlam veremez. Bazı aile ve öğretmenlerde ne yazık ki çocuğa geri zekalı ve tembel damgası vururlar. Halbuki yapılan testler ve klinik değerlendirme sonucu çocuğun zekası normal çıkar. Bu tamamen biyolojik ve yapısal bir sorundur. Beyindeki öğrenme merkezlerinde işlev bozukluğuna bağlı oluşmaktadır. Hafıza, organizasyon, dikkat ve olayları uygun bir düzen içerisinde anlama yetisi sıkıntılıdır.

Tedavide klinik test ve gözlemler sonucu uzman tarafından özel eğitim programı uygulanır. Eğitim programına aileler sabırla devam etmeli; çocuğu hırpalayıcı, suçlayıcı, küçük düşürücü, özgüvenini zedeleyici davranışlardan kaçınmalıdırlar. Çünkü zaten çoğu öğrenme güçlüğü olan çocuklarda özgüven eksikliği görülmektedir. Aileler çocuğa moral anlamda destek olmalı, bunun yapısal bir sorun olduğunu sık sık kendilerine hatırlatmalılardır. Eğer çocuğun zeka düzeyi çok iyiyse öğrenme güçlüğü ilk yıllarda fark edilemeyebilir ama dersler ağırlaştıkça problem belirginleşir. Öğrenme güçlüğü dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile birlikte görülebilir. Erken teşhis ve tedavi önemlidir.

DİSLEKSİ OLAN ÇOCUĞUNUZA NASIL YARDIM EDEBİLİRSİNİZ?

Okuma bozukluğu olan çocuklar okumayı sevmez, ders çalışmak istemez, okuma sırasında çok sıkılırlar. Sesli okuma çalışmaları yapılmalı, okuduğunu anlatması ve özet çıkarması istenmelidir. Okurken çocuk takip edilmeli ve okumak istemediğinde bazen kolaylaştırarak “bir sayfa sen sesli oku, bir sayfa ben okuyayım” diyerek okuma sevdirilmeli, düzenli okuması teşvik edilmeli, okurken de yanlışları düzeltilip tekrar okutulmalıdır.

EĞER ÇOCUĞUNUZ

Harfleri yanlış okuyup karıştırıyor (b-d, m-n, c-ç, s- ş gibi),

Okurken harfleri, heceleri veya kelimeleri atlıyor,

Kelime içinde harflerin yerini değiştiriyor,

Okurken sık sık duruyor, yerini kaybediyor ve yavaş okuyor,

Okuduğunu anlama ve anlatmada zorlanıyorsa DİSLEKSİDEN şüphelenilmeli.

DİSGRAFİ (YAZMA BOZUKLUĞU)

Birbirine benzeyen harfleri karıştırıp, birinin yerine diğerini yazıyorsa (b-d, m-n, c-ç, s-ş)

Noktalı noktasız harfleri karıştırıyor (o-ö, u-ü, ı-i)

Noktalama işaretlerini kullanmıyor,

Karışık ve kötü yazıyor,

Kelimeleri ayırmadan bitişik yazıyorsa YAZMA BOZUKLUĞUNDAN şüphelenilmelidir.