TUVALET EĞİTİMİNDE NELERE DİKKAT ETMELİ?
Öncelikle şunu bilmek gerekiyor ki, her eğitimde olduğu gibi tuvalet eğitiminde de bunu çocuğa vereceğiniz belirli bir yaş yoktur. Birkaç kalemde değerlendirmeden sonra tuvalet eğitimine başlamak daha doğru olacaktır. Her zaman bireysel farklılıkları gözetmek ve kardeşler arasında dahi karşılaştırma yapmadan bireysel ihtiyaçlara göre çocuklara muamelede bulunmak, hem sizi rahatlatacaktır hem de çocuğunuzla aranızdaki bağı kuvvetli ve daha yumuşak kılacaktır.
Öncelikli olarak çocuğumuzun fiziksel olarak bu eğitimi almaya uygun hale gelmesini beklemek gerekir. Çocukta 9 ay civarlarında refleks kas kontrolü gelişir ve 18 ay dolaylarında da sinirsel uyarı yolları gelişir. Bundan dolayı çocuğun fiziksel olarak tuvalet eğitimini almaya hazır olmasını beklemek şarttır. Tuvalet eğitimine uzmanlara göre, 18-30 ay arasında başlanılabilir tabi fiziksel bir gecikme yada gerilikten söz etmiyorsak. Çünkü çocuk kakasını yada çişini tuvalete yapmaya hazır değilse yapılan bu çabalar çocuk için maalesef cesaret kırıcı olabilir. Şimdi bu eğitimi verirken işimizi kolaylaştırmak adına çocuklarla ilgili başka nelere dikkat etmemiz gerekiyor bir bakalım.
Çocuklarınıza tuvale eğitimini verirken, sizi anlıyor olmaları önemlidir. Yani vereceğiniz basit yönlendirmeleri anlıyor olmaları gerekir. Bazı kavramları biliyor olmaları da işinizi kolaylaştıracaktır. Mesela ıslak, kuru, kirli, temiz, tuvalet, lazımlık, kaka, çiş gibi kavramların anlamlarına sahip olmaları gerekir.
Ayrıca kısa bir süreliğine kakasını yada çişini tutabiliyor olması da iyiye işarettir ve eğitim için kasların istenilen gelişmişlik düzeyine ulaştığını düşündürebilir bize. Bu zamanlarda çocuğun kakasını, çişini hangi aralıklarda yaptığı ne kadar süre kuru kalabildiklerini gözlemleyip, her an çocuğa tuvalet hatırlatılmadan, odak haline getirilmeden bir yaklaşım sergileniyor olması gereklidir. Tüm gündem bu olursa çocuk gündemde kalmak için eğitim süresini uzatacaktır. Rutin, olması gereken bir şey olarak algılarsa eğitim daha kısa sürede bitirilebilir.
Bu yaş çocukları etrafını memnun etmekten ve onay görmekten oldukça haz aldıkları için eğitimi verirken çocuğu onure etme de işimize sıkça yarayacaktır.
Eğitim sırasında muhakkak ufak tefek kazalar yaşanacaktır. Şunu unutmamak gerekir ki çocuklar ne ahlak gelişimi nede fiziksel gelişimleri açısından biz yetişkinler kadar yetiye ve anlayışa sahip değillerdir. Bu yüzden onları çocuk kategorisinde değerlendirerek ufak tefek kazalara büyük tepkiler vermemek gerekir. Verilen bu büyük tepkiler çocuğu daha fazla korkutabilir hatta bazı çocuklarda neye kızıldığı, bağırıldığı tam olarak anlaşılmadığından çişini, kakasını dışarı bırakmama, tutma şeklinde davranışlara yol açabilir. Bu davranışlar ise ileriye dönük fiziksel rahatsızlıklar, fobiler, aile ilişkilerinde özellikle ergenlikte patlak veren sorunlar olarak karşımıza çıkabilir. Çocuklar için, Korkutma hiç bir zaman başarıya ulaştıran bir yol değildir.
Çocuğunuzu çok uzun süre boyunca lazımlık yada tuvaletinde tutarak, kakasını, çişini yapmaya zorlamaktan, yapmadan kalkamayacağı uyarısını vermekten kaçının. Bu onun kendini geriye çekmesine, korkmasına yada inatlaşmasına neden olabilir. Ayrıca normal zamanlarda da bu onu daha agresif ve sinirli yapacaktır. Çünkü burada doğrudan bir nüfus söz konusudur.
Çocuğa eğitimi klozette veriyorsanız, çocuk klozetin üzerindeyken sifonu çekmeyin. İşini bitirdikten sonra sifonu birlikte çekmek, hatta bu esnada biraz mizah kullanmak daha doğru olacaktır.
Bu yaş çocukları ebeveynleri ile sık sık güç savaşına girerler, bu zamanlarda çocuklarla inatlaşmamak önemlidir. Çocuğu ne kadar zorlarsanız size o kadar direnç gösterecektir ve savaşı kazanmak için elinden geleni yapacaktır.
Eğitimlerin geneli için geçerli olduğu gibi tuvalet eğitiminde de çocuğun normal alışkanlıklarının devam ettiği önemli değişiklerle karşılaşmadığı zamanlarda verildiğinde daha az stresli olacaklardır.
Erken yaş çocukları çok meraklıdır bu meraklarından istifade ederek sizinle birlikte tuvalete girmesini sağlayıp orada tuvaletin nasıl kullanıldığını anlatabilirsiniz. Fakat bunu görsel olarak göstermeden kaçının. Mahremiyet alanlarını tanıması açısından bu önemlidir.
İki eğitimi aynı döneme getirmemeye çalışın mesela sütten kesme ve tuvalete eğitimini aynı dönemde vermek gibi. Bu çocuğa ağır gelebilir ve ikisinde de uzun süreli bir sürece girmenize neden olabilir. Bundan dolayı en güzeli sıra ile gitmektir.
Aslında bizde eğlenerek öğrenmekten hoşlanırız çocuklar içinde eğitimleri eğlenceli hale getirmek işinizi kolaylaştıracaktır. Mesela sevdiği bir oyuncağı lazımlığa oturtarak ona oyuncağının da tuvaletini kendi tuvaletine yaptığını söyleyebilirsiniz. Günün belli saatinde çocuğun oyuncağını tuvalete götürüp tuvaletini lazımlığa yaptırmasını ondan isteyebilirsiniz. Bu hem onu eğlendirir hem de nasıl yapması gerektiğini gösterir.
En son olarak çevredeki insanların yorumları eleştirileri ve yönlendirmelerinden ziyade çocuğuna vermek istediğiniz eğitimlerde sizin hissiniz çok önemlidir çocuğum hazır mı bu eğitime başlamaya diye kendinize soru sormayı ihmal etmeyin gelişimsel olarak çocukların yapabileceği davranışlar uzmanlar tarafından bir yaş aralığı verilerek belirtilir bu annelere örnek olması açısından tabi ki de önemlidir fakat her çocuğun bireysel bir gelişim hızı vardır siz bu hızı takip ederek çocuğunuzun bu eğitime hazır olup olmadığı ile ilgili fikirlerinizi önemseyin
Psikolojik Danışman Gülşah ALCAN ÇAPRAZ
