Günlük yaşantımızda; insanlar arası ilişkilerde ve sosyal olaylarda karşılaştığımız her türlü zorluk ve engellemelerin iç dünyamızda yarattığı olumsuz ve sıkıntı verici duygular topluluğuna stres adını veririz. Stres faktörleri başlıca felaketler, günlük zorluklar, çevresel faktörler ve önemli hayat değişiklikleri sayılabilir.
Modern tıbba göre insan organizması birbirine zıt iki sistemin etkisi altındadır. Bu sistemlerden bir tanesi sempatik sistem diğeri parasempatik sistemdir. Sempatik sistem kişiyi mücadeleye hazırlar. Bir tehdit karşısında faaliyete geçer ve kişide savaşma veya kaçma eylemlerinden gerekli olanı devreye sokar. Bu dönemde kuvvetli bir adrenalin salınımı vardır.
Adrenalin etkisi altında kalp hızlanır, nefes sayısı artar, kan şekeri artar, tansiyon yükselir, kol ve bacaklara giden kan hacmi artar, metabolizma hızlanır, kaslar mücadeleye hazır hale gelir. Parasempatik sistem kişiyi gevşemeye, rahatlamaya, tüketmiş olduğu enerji depolarını yerine koymaya yönlendirir. Bu amaçla kalp ve solunum yavaşlar, kan kol ve bacaklardan karın içine doğru çekilir, hazım faaliyeti hızlandırılır. Kişi uykuya dinlenmeye hazır hale gelir. Sempatik sistemin belirgin bir tehdit ve tehlike anında faaliyete geçmesi gerekli ve hayat kurtaran bir özelliktir. Ancak bu sistemin belirgin bir tehdit dışında faaliyetini sürdürüyor olması kişide gerilim yaratır. Kişi rahatlayamaz daima mücadeleye hazır bekler. Kaslar gergindir gevşeyemez. Beyin tetiktedir rahatlayamaz. Kalp ve solunum düzeni bozuktur. Bu bozuk düzen tüm sistemleri alarmda tutar. Bu durum aylar hatta yıllarca sürebilir.
Akupunktur ilmine göre bu iki sisteme yin ve yang ismi verilir. Yin parasempatik sistemi, yang sempatik sistemi temsil eder. Bu iki sistem dengede ve her ikisi de yeterince kuvvetli olmalıdır. Stres; meridyenlerde bulunan yang enerjinin artması, yin enerjinin de zamanla azalması anlamına gelir. Akupunktur yin ve yangı dengeler.
Stres öfke (sempatik sistemin savaş yanıtı), kaygı(sempatik sistemin kaç yanıtı), depresyon ve bağımlılıklara yatkınlık oluşturur. Stresin belirtileri fiziksel ve psikolojik olarak ikiye ayrılır.
Stresin psikolojik belirtileri:
Unutkanlık
Kolayca sinirlemek ve karamsar olmak
Kontrolü kaybetme ve boğulma hissi
Zihni dinlendirmede zorluk
Kendini yalnız, değersiz ve depresif hissetme Dengesiz ruh hali,
Depresyon
Huzursuzluk,
Uyku bozukluğu,
Zihinsel performans eksikliği,
Konsantrasyon güçlüğü
Kaygı
Unutkanlık ve düzensizlik
Yarışma düşüncesi
Odaklanma sorunları
Kararsızlık
Karamsar olma,
İştah değişiklikleri
Sorumluluktan kaçma
Artan alkol ya da sigara kullanımı
Tırnak yeme
Ayak ya da bacak sallama
Stresin fiziksel belirtileri:
Düşük enerji
Baş ağrısı
Mide rahatsızlıkları (reflü, midenin üst kısmında ağrı)
Kas ağrısı
Göğüs ağrıları, hızlı kalp atışı
Sık soğuk algınlığı, enfeksiyon
Uykusuzluk, uykunun bölünmesi
Cinsel ilgi kaybı ya da işlev bozukluğu
Soğuk veya terli eller-ayaklar, kulakta çınlama, titreme
Ağız kuruluğu, yutma güçlüğü
Diş gıcırdatma
İştahın azalması ya da fazla yemek yeme,
Değişken bağırsak alışkanlığı, ishal ya da kabızlık nöbetleri, iritabıl kolon,
Tiroid problemleri,
Adet düzensizlikleri,
İnfertilite,
Stese bağlı obezite
Nefes alıp verme sorunları
Astım,
Çarpıntı,
Migren, baş ağrısı
Terleme
Ürtiker,
Ağrı,
Panik atak,
Kilo alma,
Kabızlık
Bu belirtilerin bir veya birden fazlası sizde bulunuyorsa öncelikli olarak hayatınızdaki stres faktörlerini ortadan kaldırmanız gerekir.
Bazı hallerde ise o stres faktöründen kaçmak mümkün değildir. İşte bu aşamada, bunun etkilerini en aşağı düzeye çekmek tek başına mümkün olmayabilir.
Akupunkturun Stres Tedavisinde Etkileri:
Akupunktur Sempatik ve Parasempatik Sinir Sistemlerin dengeli çalışmalarını sağlar.
Akupunktur; insan beyninde limbik sistem olarak adlandırılan ve bir yandan stresle boğuşan ve bir yandan otonom sinir sistemi üzerinden organ fonksiyonlarımızı yöneten bölgeyi daha güçlü hale getirir.
Ayrıca; stresli olma halinin üstesinden gelerek kişinin kendini daha sakin, huzurlu ve rahat hissetmesine yol açar.
Akupunktur nöroendokrin (sinir-hormon) sistemini etkileyerek bu olumsuzlukları ortadan kaldırır.
Akupunktur dolaşımda serotonin ve endorfin seviyelerini artırarak kişiye huzur ve keyif verir, kaygılarını azaltır ve sedasyon sağlar.
Akupunktur hastanın ağrı eşiğini yükselterek strese bağlı ağrılarını ortadan kaldırır.
Akupunktur ile stres tedavisi en az 20 seans olarak planlanması gerekir.
Seanslar 20-30 dakika arası sürer.
Uygulama sıklığı, stresin klinik yoğunluğuna göre belirlenir.
Yılda bir kez, üç seanslık hatırlatma tedavisinin uygulanması yararlıdır.
Akupunkturun bilinen hiçbir yan etkisi yoktur.
