Soliter Rektal Ülser Sendromu nedir?
Soliter rektal ülser sindirim sistemimizin son kısmı olan rektumda meydana gelen bir ülser veya yaradır. Kanama, mukuslu akıntı, dışkılama sonrası yetersiz boşalma hissi ve zorlu dışkılama, ağrı ve halsizlik ile kendini gösterir. 40-50 yaşlarında daha sık görülmekle beraber 14-76 yaş aralığında da görülmektedir. Anal girimden (makatın ağzından) yaklaşık ilk 10cm içinde sıklıkla görülür. Kolonoskopik görünümü nedeni ile sıklıkla barsak (rektum) kanseri, iltihabi barsak hastalığı ile karışır. Bu nedenle mutlaka biyopsi ile bunlar dışlanmalıdır. Rektal kanama, ıkınarak dışkılama, pelvik ağrı, inkontinens, dışkılama hissi sık görülen semptomlardır. Nedenleri tam olarak aydınlatılmamış olmasına rağmen sıklıkla suçlanan rektal prolapsus (makat sarkması) ve paradoks puborektal kasılma (rektal inerşia-beyin ve makat arasındaki koordinasyon bozukluğu yani dışkılalama için tuvalete gidildiğinde tuvalet yapmak için ıkınmaya rağmen makat kaslarının gevşememesi) kabul edilmektedir.
Tanı klinik, rektal muayene, kolonoskopi ve patoloji sonucu ile konulmaktadır. Ayırıcı tanıda hemoroid-basur, anal fissür-çatlak, Ülseratif Kolit, Crohn hastalığı, malignensi, amip, kolsistitis sistika profunda ve endometriozis dışlanmalıdır.
Defekografi ve anal manometri gibi testler ile rektal prolapsus (makat sarkması) ve anal kanal dinlenme-sıkma basınçlarının yüksekliği saptanabilir.
Tedavide rektal prolapsus denilen barsak sarkması varsa rektopeksi ameliyatı düşünülebilir. Ama öncelikli tedavi konservatif yani medikal tedavidir. Tedavide hedef kabızlığı ve uygunsuz puborektal kasılmayı önlemek ve düzeltmektir. Uygun posalı beslenme ve biofeedback tedavinin temelini oluşturmaktadır. Biofeedback, isminden de anlaşılabileceği gibi bir fonksiyonun kişiye geribildirimidir. Anal bölgenin gevşemesinin (aslında bazı hastalıklarda da kasılmasının) derecesinin hastaya gösterilerek bu fonksiyonu geliştirmesini sağlamak/provoke etmektir. Bu amaçla örneğin audio-visual biofeedback aletleri kullanılagelmiştir. Anal kanala ince bir basınç probu/basınç ölçer yerleştirilir. Hastaya kasması ve gevşemesi söylenir. Hasta ve hekim cep telefonu büyüklüğünde bir monitörden kasma ve gevşemenin derecesini hem ışıklı/şematik olarak görürler; hem de bu işleve uyarlanan bir sesin artıp azalmasıyla işitirler / buna görsel-duysal biofeedback denir. Son zamanlarda daha gelişmiş software'ler yardımıyla bilgisayar yardımlı EMG biofeedback (FemiScan) sistemleri kullanıyoruz. Hekim yerine, daha iyi ayarlanmış ve sürekli bir bilgisayar kontrolu ve kaydı ile biofeedback uygulanabiliyor. Tüm bunlarda amaç, hastanın ne kadar kasıp gevşediğini ona anında ve doğru ileterek doğru egzersiz yapmasının sağlanmasıdır/ve tabii, gelişimin kaydedilmesidir.
Cerrahi olarak rektopeksi, lokal olarak ülsere alanın çıkarılması ya da barsağın karna ağızlaştırılması (stoma-kolostomi) açılması yapılmaktadır. Bu tedaviler konservatif tedaviye yanıt vermeyen hastalarda tercih edilmekte olup cerrahiye rağmen tekrarlama olasılığı yüksektir.
Sonuç olarak soliter rektal ülser sıkıntılı bir hastalık gurubu olup, bu konuda deneyimli kolorektal cerrahlar tarafından irdelenmeli, tedavi edilmelidir.
