Sesi kişinin yaş, cinsiyet, fiziksel görüntü veya mesleğine uyumlu olacak şekilde “daha normal” ve kulağa ”daha estetik” duyulan bir sese dönüştürmek için yapılan işlemlere denir. Bu bazen sesi inceltme bazen de sesi kalınlaştırma şeklinde olabilir.
Ses İnceltme
Hormonal bozukluk veya hormon tedavisi sebebiyle sesi kalın olanlar, yapısal olarak sesi kalın olanlar, cinsiyet değişimi geçiren transseksüellerde (erkekten kadına değişim) ses inceltme ameliyatı gereklidir. Uzun süreli sigara kullanımına bağlı bazı kadınlarda gözlenen ses kalınlaşması durumunda da ses inceltme ameliyatı yapılabilir.
Ses inceltme ameliyatı nasıl yapılır?
Sese istenilen inceliği kazandırmak için farklı ameliyatlar yapılabilmektedir. Bu ameliyatlarda ses telinin gerginliği arttırılabilir, boyu kısaltılabilir veya kalınlığı azaltılabilir.
1. Ses telinin boyunun kısaltılması ameliyatı (Wendler glottoplasty): Ağız içerisinden, genel anestezi ile mikroskop ile büyütme altında yapılır. Ses tellerine dikişler konularak ses teli boyunun ayarlanması sağlanır.
2. Ses telinin kalınlığının azaltılması ameliyatı (Laser reduction glottoplasty): Ağız içerisinden, genel anestezi ile mikroskopla büyütme altında yapılır. Ameliyatta lazer kullanılarak ses teli katmanları inceltilerek adeta akortlanır.
3. Ses teli gerginliğinin arttırılması ameliyatı (Cricothyroid approximation): Boyundan ufak bir kesi ile, lokal anestezi altında yapılır. Böylece ameliyat sırasında hastanın sesi dinlenerek uygun olan ses perdesi saptanabilir.
Ses Kalınlaştırma
Sesin yaş, cinsiyet, fiziksel görünüm, veya mesleki pozisyona uyumlu olacak şekilde daha kalın, tok bir sese dönüştürülmesidir.
Sıklıkla “mutasyonel falsetto” denilen fonksiyonel bir bozukluğu bulunan kişiler ses kalınlaştırmaya ihtiyaç duyar. Mutasyonel falsetto erişkin veya ergenlik sonundaki erkek hastalarda görülen bir durumdur. Burada kişinin fiziksel görünümü ve gırtlağının yapısı tamamen normal erkek yapısındadır, ancak sesi adeta çocukluk çağında kalmış gibi incedir. Bu kişiler ses kalınlaştırma tedavisinden fayda görürler, burada uygulanan tedavi ses terapisidir. Genellikle uygulanan birkaç seans ses terapisiyle kişi sağlıklı, kulağa hoş gelen kalın sesine ulaşır. Uzun zamandan beri bu şekilde ses kullanımı olan hastalarda ses terapisi ile sesde kalıcı kalınlaşma sağlanamaz, bu durumda ses kalınlaştırma ameliyatı yapılabilir.
Ses kalınlaştırmaya ihtiyaç duyan diğer bir hasta grubu ise daha kalın ve tok bir sese sahip olmak isteyen, çoğunlukla yönetici, CEO, politikacı gibi meslek gruplarındaki erkeklerdir. Bu kişilere ses kalınlaştırma ameliyatı ile otoriter, karizmatik bir ses sağlanabilir. Yönetici pozisyonundaki kişilerde ses kalınlığındaki artış ile yıllık kazançta artış olduğu ile ilgili bilimsel veriler bulunmaktadır.
Ses tellerinde yarık (sulkus vokalis) bulunan hastalarda sesde oluşan sorunlardan biri sesin fazla ince olmasıdır. Bu, erkek hastalarda “feminen”, kadın hastalarda ise “çocuksu” ses olarak algılanır. Özellikle erkek hastalarda bu ince-feminen ses problem oluşturabilir. Sesi kalınlaştırma ameliyatı ile sulkus hastalarında ses perdesinin kalınlaştırılması mümkün olabilmektedir.
Testosteron tedavisine rağmen sesi erkek sesi olarak algılanmayan transerkeklerde de ses kalınlaştırma ameliyatı yapılabilmektedir.
Ses kalınlaştırma ameliyatı nasıl yapılır?
Sese kalınlık kazandırmak için yapılan ameliyatlarda temel amaç, ses telindeki gerginliği azaltmaktır. Gerginliği daha az olan ses telleri ile daha kalın bir ses üretilebilir.
Ses kalınlaştırma ameliyatı (relaxation laryngoplasty) lokal anestezi altında yapılır, böylece ameliyat sırasında hastanın sesi dinlenerek uygun olan ses perdesi ayarlanabilir. Ameliyatta gırtlakta ses tellerini çevreleyen kıkırdağa bir pencere açılarak bu pencerenin yerleşimi değiştirilir, ve ses tellerinin gevşemesi sağlanır. Böylece daha kalın ve tok bir ses elde edilir.
