Panik Atak ve Panik Bozukluk Nedir?
Panik Atak Nedir?
Panik ataklar, aniden ortaya çıkan ve kısa süreli olan yoğun anksiyete ve korku dönemleridir. Tipik olarak birkaç dakika süren bu ataklar, kişide kontrol kaybı hissi, ölüm korkusu, terleme, titreme, nefes darlığı gibi belirtilerle birlikte görülür. Panik ataklar, bir panik bozukluk teşhisi gerektirmez ve birçok insan yaşamları boyunca en az bir kez panik atak deneyimleyebilir.
Panik Bozukluk Nedir?
Panik bozukluk ise, tekrarlayan panik ataklarla karakterize olan ve kişinin normal işlevselliğini etkileyen bir anksiyete bozukluğudur. Panik bozukluk yaşayan bir kişi, sürekli panik ataklarla baş etmek zorunda kalır ve bu ataklar genellikle beklenmedik zamanlarda ortaya çıkar. Panik bozukluk, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir ve günlük yaşam aktivitelerini kısıtlayabilir.
Panik Bozukluk ve Panik Atak Nedenleri
Birçok faktörün bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkabilir. Genetik yatkınlık, biyolojik faktörler, çevresel stresörler ve yaşam olayları gibi çeşitli faktörler bunların gelişiminde rol oynayabilir. Travmatik deneyimler, aşırı stresli yaşam olayları ve çocuklukta yaşanan olumsuz deneyimler gibi psikososyal faktörler de panik bozukluğunun ve panik atağın ortaya çıkmasında etkili olabilir.
Panik Atak Belirtileri
Panik ataklar, genellikle birkaç dakika içinde ortaya çıkar ve birkaç saat boyunca devam edebilir. Panik atakların yaygın belirtileri şunları içerebilir:
- Kalp çarpıntısı, hızlı kalp atışı veya düzensiz kalp atışı hissi
- Terleme veya titreme
- Nefes darlığı veya boğulma hissi
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissi
- Baş dönmesi, sersemlik veya bayılma hissi
- Titreme veya sarsıntı hissi
- Ölüm korkusu veya kontrol kaybı hissi
Karşılaştırma
Süre: Panik ataklar genellikle birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürerken, panik bozukluk tekrarlayan panik ataklarla karakterizedir ve uzun süreli bir durumdur.
Teşhis Gereksinimi: Panik ataklar tek başına bir bozukluk olarak değerlendirilmez, ancak panik bozukluk, teşhis gerektiren bir anksiyete bozukluğudur.
Etkiler: Panik ataklar, kısa vadeli ve beklenmedik dönemlerde ortaya çıkabilirken, panik bozukluk yaşayan bir kişi, sürekli olarak panik ataklarla baş etmek zorundadır ve bu durum günlük yaşamını etkileyebilir.
Kabul ve Adanmışlık Terapisi ile Panik Bozukluk & Panik Atak Tedavisi
Panik bozukluk ve panik ataklarının tedavisinde Kabul ve Adanmış Terapi (ACT) etkili bir terapi seçeneğidir. ACT, bireylere duygusal acıyı kabul etmeyi, değerlerine dayalı bir yaşam sürmeyi öğretir ve panik semptomlarına direnmek yerine kabul etmeyi vurgular. Bu terapi, bireylere kendi içsel deneyimleri ile kabul içinde olmayı ve yaşamlarını anlam dolu bir şekilde yaşamayı öğretir.
Sonuç
Panik bozukluk ve panik atak, her ikisi de anksiyete bozukluklarıdır ve ciddi bir etki yaratabilirler. Ancak, doğru tanı ve uygun tedavi ile bu durumların üstesinden gelinebilir. Kabul ve Adanmış Terapi gibi terapi yaklaşımları, bireylere etkili bir şekilde yardımcı olabilir ve daha sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemelerine olanak tanır.
Kurucu Psikolog Öznur Mandacı Şahan
Referans Listesi
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental
disorders (5th ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.
Barlow, D. H., Craske, M. G., Cerny, J. A., & Klosko, J. S. (1989). Behavioral treatment of
panic disorder. Behavior Therapy, 20(2), 261-282.
Hayes, S. C., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (2012). Acceptance and commitment therapy:
The process and practice of mindful change (2nd ed.). New York, NY: Guilford Press.