OBEZİTE TEDAVİSİNDE BOTOKS KULLANIMI: NE KADAR ETKİLİ ?
Obezite sıklığı giderek artan kronik bir hastalıktır. Şiddetli obezitenin günümüzde bilinen en etkili ve kalıcı tedavisi cerrahidir. Ancak daha basit ve kolay girişimler kullanarak bu sorunun çözümü her zaman ilgi odağı olmuştur.
Botulinum(botoks), klostridium botulinum adlı bakteri tarafından oluşturulan uygulandığı yerde kas felcine neden olan bir toksindir. Tıpta birçok alanda kullanılmaktadır. Yapılan deneysel çalışmalar mide kası içerisine yapılan botoks uygulamasının mide boşalmasının geciktiği, iştahın azaldığı ve kilo kaybı oluşturduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar sonrası insan uygulamaları 2005 yılından sonra başlamıştır. Aşağıda bu çalışmalar ve sonuçları özetlenmiştir.
1-Yapılan çalışmalara bakıldığında olgu sayıları çok azdır(on civarında) ve sonuçları belirsizdir. Olgu bildirimi şeklindeki çalışmaların çoğunda etkili bulunmamıştır. Sınırlı sayıda yapılan karşılaştırmalı çalışmaların sadece birinde kilo kaybı görülmüştür. Bu çalışma da botoks ve saline serum(tuzlu su) enjeksiyonu karşılaştırılmış, her iki grup 1200 kalorilik diyetle desteklenmiştir. Bu çalışmada her iki grupta da kilo kaybı gözlenmiş, mide çıkışına 200 ünite botoks yapılan grupta salin uygulanan gruptan yaklaşık 5 kg daha fazla kilo kaybı görülmüştür(~11 kg a karşılık ~ 5 kg). Ancak diğer çalışmaların hiçbiri bu sonuçları doğrulamamıştır.
2-Uygulama dozu çalışmalar arasında çok değişiktir(100-200-300-500 ünite gibi). Bu nedenle ne kadar uygulanması gerektiği net değildir. Ancak 300 üniteyi aşan dozların mide boşalması üzerine daha fazla etkisinin olmadığı bu nedenle daha fazla dozun gerekli olmadığı kabul edilmektedir.
3-Mide içerisinde hangi alana uygulanacağı tartışmalıdır. Mide boşalmasını azaltmak için bir çok çalışma da mide çıkışına uygulanmıştır. Ancak tüm mideye, mide girişine de yapılması gerektiğini belirten çalışmalarda vardır(mide girişi-fundus iştah hormonu-ghrelin salgılandığı alan).
Sonuç olarak botoks uygulamasının mide boşalmasını geciktirmesi ve iştahta bir miktar azalma etkisi gibi teorik avantajları insan uygulamalarında kilo kaybına neden olmamıştır. Genel olarak bu teorik altyapı klinik bir yarara dönmemektedir. Uygulama sonuçlarının belirsizliği, çelişkili sonuçlar, elde edilen başarı miktarı, sonuçların geçici olması ve maliyet göz önüne alındığında şu an ki bilgiler ışığında obezite tedavisinde endoskopik botoks uygulaması etkin bir tedavi yöntemi değildir.
