Yemek borusunun alt ucunda gıdaların mideye geçişini düzenleyen yapının bu geçiş esnasında gevşememesinden kaynaklanan bir hastalıktır. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bazen yavaş gelişir ve yakınmalar tam olarak anlaşılamayabilir. Alt uçtaki bu bozukluk tedavi edilmez ise zaman içinde tüm yemek borusu fonksiyonlarını etkiler ve yemek borusu kasılmaları ortadan kalkar. Bu durumda yemek borusu aşırı geniş ve gıdaları hiç itme gücü kalmamış bir boruya döner. Hastalık genç yaşlarda başlar ve kadınlarda biraz daha fazladır.
BELİRTİLERİ NELERDİR ?
Yutma güçlüğü : Genellikle hem sıvı hem de katı gıdalara karşı oluşur. Ancak gazlı, soğuk, kafein içeren gıdalar bu bölgedeki basıncı arttırdığından yakınmalar daha fazla ortaya çıkabilir.
Ağrı : Özellikle hastalığın ilk evrelerinde yemek borusunun kasılmaları nedeniyle göğsün arka tarafında ağrı hissedilebilir.
Kusma : İleri evrelerde yemek borusunun fonksiyonlarını kaybettiği evrede yiyecekler yemek borusunda birikir ve sindirilmeden kolayca çıkarılır.
Beslenme bozukluğu : Yine ileri evre hastaların bulgusudur.
Solunum sistemi enfeksiyonları : Yemek borusunda biriken gıdaların soluk borusuna kaçmasıyla oluşur.
NASIL TANI KONUR ?
İlaçlı yemek borusu filmi : Akalazyanın görünümü tipiktir. Alt uçta kuş gagası biçimini almış genişlemiş yemek borusu görülür.
Endoskopi : Yutma güçlüğüne neden olan diğer hastalıkların ayırt edilebilmesi için mutlaka yapılmalıdır.
Manometri : Yemek borusunun ve alt ucunun basınçlarının ölçülmesidir. Oldukça tanı koydurucudur. Her hasta da gerekmese de tanı konmada zorluk içeren hastalarda uygulanır.
NASIL TEDAVİ EDİLİR ?
İlaç tedavisi : Çok az sayıda hastada sadece yakınmaları azaltmak amacıyla kullanılır. Kullanılan ilaçların yan etkileri yüksektir.
Botox uygulaması : Ameliyat edilemeyen yaşlı hastalarda uygulanabilir. Ancak etkinliği 6 ay sürelidir.
Balon ile genişletme : Genellikle ilk uygulanan ve teklif edilen tedavi şeklidir. Endoskop ile girilerek yemek borusunun alt uçundaki kasların bir balon yardımıyla yırtılması şeklinde uygulanır. 2 yıllık başarı oranı %65 civarındadır. Günü birlik yapılır ve tekrarlayan uygulamalar mümkündür(en fazla 3 kez). Nadirde olsa yemek borusunda yırtılmalar olabilir. Yine genç kas yapısı kuvvetli kişilerde başarı oranı düşüktür.
Ameliyat : Günümüzde ideal yöntem kapalı(laparoskopik yöntemle) yapılmasıdır. Balon ile kontrolsüz olarak yırtılan kaslar görerek daha uygun bir şekilde kesilir. 2 yıllık başarı oranı %90’lar civarındadır. En önemli dezavantajı cerrahi olmasıdır. Deneyimli cerrahların yapması esastır.
LAPAROSKOPİK(KAPALI) AKALAZYA CERRAHİSİ(MİYOTOMİ)
Laparoskopik miyotomi nedir ?
Bu girişim karın duvarında 5 adet en büyüğü 1 cm’lik delikler açılarak kamera ve uygun aletler kullanılarak yapılır. Bu bölgedeki kaslar yemek borusunun sadece uç takası sağlam kalacak şekilde yaklaşık 6-8 cm boyunca kesilir.
Ameliyata hazırlık
En az 3 hafta önce sigarayı bırakın.
Ağrı kesici almayın. Aspirin kullanıyorsanız 1 hafta önce kesin.
Ameliyat öncesi yürüyüş programı uygulayın(günlük 3-4 kilometre).
Ameliyattan en az 3 gün önce sulu gıdalarla beslenin. Alkol ve katı gıdalardan kaçının.
Yukarıda belirtilen ilaçlar hariç kullandığınız ilaçları ameliyat öncesi doktorunuza bildirin.
Ameliyat sabahı hiçbir şey yememelisiniz.
Ameliyat ve sonrası
Ameliyat genel anestezi altında yapılır ve yaklaşık 2 saat kadar sürmektedir.
Ameliyat sonrası burnunuzda bir hortum olabilir. Bu ameliyat esnasında yerleştirilmiş ve midenizdeki hava-sıvıyı dışarı almaya yarar. Rahatsız edici olabilir. Olabildiğince erken çekilecektir. Ameliyat sonrası size yeterli ağrı kesici verilecektir. Sizden istenen olabildiğince erken kalkıp yürümenizdir.
Hastanede yatış süresi ortalama 1-2 gündür.
Hastaneden çıkmadan yaralarınızdaki pansuman değiştirilecektir.
Ameliyattan 48 saat sonra duş şeklinde banyo yapmanızda bir sakınca yoktur.
Olabildiğince erken günlük aktivitenize dönün . Ancak en az 1 ay boyunca özellikle ağır kaldırmak(4 kg üstü) şeklinde egzersizleri yapmayın.
Ameliyat sonrası 2-3 gün boyunca ağrı kesici araç kullanmayın.
Yaklaşık 1 hafta sonra kontrole çağrılacaksınız.
Hangi durumlarda tekrar hastaneye başvurmalıyım ?
38 derecenin üzerinde ateş
Karın ağrısında ve rahatsızlık hissinde artış
Yara yerlerinde belirgin şişlik, ağrı ve kızarıklık
Yutmada güçlük
Bulantı, kusma, ishal gibi yakınmalar
CERRAHİ SONRASI DİYET
İlk 2 gün
Bu dönemde önerilen yalnızca berrak sıvılardır. Bunun anlamı içinde posa bulunmayan içeceklerin tüketilmesidir. Tüm içecekler ılık olmalıdır. Bu gruba en iyi örnekler.
Su
Bitki çayları
Elma suyu, limonata, vişne-kızılcık suyu gibi içeceklerdir.
Bu dönemde katı, gazlı, kafeinli ve alkollü içecekler asla önerilmez.
Ameliyat sonrası ilk hafta(3-7. gün)
Bu dönem tam sıvı gıda dönemidir. Bu dönemde her türlü çorba, sütlü tatlılar, puding yoğurt, dondurma türü gıdalar alabilirsiniz. Ekmek olarak beyaz ekmek çok küçük parçalar halinde iyice çiğnenerek alınmalıdır.
Ameliyat sonrası ilk ay (7-30. Gün)
Bu dönemde sıvı diyete ilave olarak makarna, pilav, balık, haşlanmış patates, iyice pişirilmiş sebzeler, muz, şeftali, yumuşak armut, kavun, karpuz gibi meyveler tüketebilirsiniz.
Sert et, hamburger, sandviç, sert ekmekler ve gazlı içecekler tavsiye edilmez.
Ameliyattan 1 ay sonra
Normal beslenme rejimine geçebilirsiniz. Ancak gazlı, yutması zor sert gıdalardan mümkün olabildiğince uzak durun. Genel bir alışkanlık olarak gıdaları küçük parçalar halinde, yavaş ve iyice çiğneyerek tüketin.
