KAYGI BOZUKLUKLARI: MODERN ZAMANLARIN GÖRÜNMEYEN YÜKÜ
Kaygı Nedir?
Kaygı, herkesin zaman zaman deneyimlediği doğal bir duygudur. Tehlike ya da tehdit algısı karşısında vücudun verdiği bir alarm tepkisidir. Ancak bu duygu sürekli hale geldiğinde, yaşam kalitesini düşürdüğünde ve işlevselliği bozduğunda “kaygı bozukluğu” halini alır.
Kaygı Bozukluğu Nedir?
Kaygı bozuklukları, bireyin günlük yaşamını, ilişkilerini ve işlevselliğini olumsuz etkileyen aşırı ve kontrol edilemeyen endişe, korku ya da huzursuzluk durumlarıyla karakterizedir. Bu durum genellikle fiziksel belirtilerle de kendini gösterir: kalp çarpıntısı, nefes darlığı, terleme, mide bulantısı, baş dönmesi gibi...
En Sık Görülen Kaygı Bozuklukları
Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB): Sürekli ve kontrol edilemeyen genel bir endişe hali. Birey, çoğu zaman belirli bir neden olmadan kaygı hisseder.
Panik Bozukluk: Aniden başlayan yoğun korku atakları (panik atak) ile karakterizedir. Kişi kalp krizi geçirdiğini ya da öleceğini düşünebilir.
Sosyal Anksiyete Bozukluğu: Toplum içinde yargılanma ya da küçük düşme korkusuyla sosyal ortamlardan kaçınma hali.
Fobiler: Belirli nesne ya da durumlara (örneğin yükseklik, uçak, örümcek vb.) karşı duyulan yoğun ve mantıksız korkular.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Travmatik bir olay sonrası gelişen, tekrar yaşantılama, kabuslar ve tetikleyici uyaranlardan kaçınma gibi belirtilerle seyreden kaygı türüdür.
Kaygı Bozukluğunun Nedenleri Nelerdir?
Kaygı bozuklukları tek bir nedene bağlı değildir. Genetik yatkınlık, çocukluk travmaları, stresli yaşam olayları, kişilik özellikleri ve beyin kimyasındaki dengesizlikler bu bozukluğun oluşmasında rol oynayabilir.
Kaygı Bozukluğu Nasıl Anlaşılır?
Aşağıdaki belirtiler uzun süreli ve yaşamı zorlaştıracak düzeydeyse, bir uzmandan destek alınması önerilir:
Sürekli endişe hali
Konsantrasyon güçlüğü
Kas gerginliği
Uyku problemleri
Kaçınma davranışları
Fiziksel şikâyetler (mide, baş ağrısı, nefes darlığı vb.)
Tedavi Süreci Nasıldır?
Kaygı bozuklukları tedavi edilebilir ruhsal problemlerdir. Psikoterapi, özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT), bu bozukluklarda oldukça etkilidir. Gerektiğinde psikiyatrist desteği ile ilaç tedavisi de uygulanabilir. Mindfulness, nefes egzersizleri ve yaşam tarzı düzenlemeleri de tedaviye destek olarak kullanılabilir.
Unutmayın:
Kaygı bozukluğu bir zayıflık değil, tedavi edilebilir bir sağlık problemidir. Erken müdahale, hem sürecin kısalmasını hem de bireyin yaşam kalitesinin artmasını sağlar. Kendinizi dinleyin, ihmal etmeyin.
