Hipotiroid, troid bezi hormonunun az çalışması demektir. Yapılan çalışmalar, ülkemizde 100 kişinin 30’unda hipotiroid olduğunu gösteriyor. Dünyada ise bu oran % 4,6. Hastalık, kadınlarda erkelere oranla daha sık görülüyor.
İnsanların kilo vermek için denediği birçok yol vardır. Bazıları, kilo almamak için çok az yemek yeme yolunu benimser ve yediklerine çok dikkat eder. Buna karşın ya hiç kilo veremez, ya da çok az kilo verir. Çevresindekilerin yorumu ise genellikle şu şekildedir: “Beslenme programına uymuyor, kaçamaklar yapıyor.”
Oysa tiroid hormonu “metabolizma hızımızı” belirleyen ana hormondur. Tiroid bezesinin yetersiz hormon salgıladığı durumlarda metabolizma yavaşlar ve şişmanlık ortaya çıkar. Hipotroid hastalığı olan bir kişinin metabolizma hızı % 35-40 oranında düşer. Bu nedenle de bu tip hastalar, bir kilo verme programına girmeden önce mutlaka bir endokrinoloji doktoru tarafından kontrolden geçmeli, ardından da bir diyetisyene başvurmalıdırlar.
Hipotiroid belirtileri
Diyete karşın kilo vermekte zorluk
Ani kilo alımı
Âni kilo kaybı
Kalp çarpıntısı
Kalp atım ritmi bozukluğu
Aşırı sinirlilik hâli
Âni öfke patlamaları
Saç dökülmesi (kadınlarda)
Âdet düzensizliği
Çabuk yorulma
Uykusuzluk
Ciltte pullanma ve kuruluk
Tırnaklarda kırılma ve soyulma; beyaz lekeler ve çizgilenmeler
Ellerde titreme
Cinsel performansta düşüş
Kısırlık Yüksek tansiyon (özellikle genç yaşta ve ailesinde yüksek tansiyon olmayanlarda)
Gizli şeker hastalığı (özellikle genç yaşta ve ailesinde şeker olmayanlarda)
Unutkanlık
Uykuya meyil (gündüz saatlerinde)
Omuz, boyun, bel, bacak, kol sırt ağrısı
Sıcağa tahammülsüzlük
Çabuk üşüme
El ve ayak üşümesi
Kabızlık
Bulantı (kusturmayan ısrarcı bulantı)
Devamlı hafif ishal
Sık dışkılama
Gözlerin dışarı fırlaması
Göz çevresinde sabahları belirgin olan şişme ve ödem
Saçlarda kepeklenme
Selülit
Hipotiroid tanısı konulan kişinin metabolizma hızı, medikal tedaviye başladıktan 15 ilâ 30 gün sonra düzene girmeye başlar. Doktor kontrolü altında düzenli ilaç kullanımı zorunludur. Her ne kadar tedaviyle birlikte kilo verme süreci başlasa da, hastaların % 17’si kilo verememektedir. Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda bu duruma daha sık rastlanır. Yapılan çalışmalar, hipotroid hastalığı olan kişilerde vitamin ve mineral yetersizliklerini saptamıştır. Özellikle selenyum, çinko, demir, kalsiyum, magnezyum, çinko ve krom eksikliği sık olarak görülür. Aynı zamanda kolesterol,trigliserit,LDL değerlerinde yükselme ve insülin hormon işevinde bozulma söz konusudur.Bu yüzden hipotroid hastaların beslenmeleri farklıdır.Bunun için glisemik indeksi düşük besinler tüketmeleri kilo vermelerineyardımcı olur aynı zamandan vitamin ve mineral yetersizliği görülmez. Bunlar: bulgur, tam buğday ekmeği, nohut, yeşil mercimek, çavdar, yulaf, badem, ceviz, yufa, süt ürünleri, sebzeler, elma, armut… Glisemik indeksi yüksek besinleri bunlar patates, beyaz ekmek, pirinç, şeker, kuru üzüm, incir, muz, tatlı, hazır meyve suları gibi besinleri tüketmemelidir. Hem vitamin ve mineral eksikliği oluşur hem de kilo vermelerini engeller.
Omega 3 ile süt ve süt ürünleri, kilo vermeye yardımcıdır. Yapılan çalışmalar demir yönünden zengin kaynakların,kırmızı et, yumurta, yeşil yapraklı sebzeler ve kurubaklagillerin hem kişinin depresyonunu azalttığını, hem de kilo vermeye yardımcı olduğunu göstermektedir.
Selenyum ve çinko da kişinin bağışıklık sistemini güçlendirir ve kilo vermeye yardımcı olur. Yağlı tohumlar badem, ceviz, fındık, et, tavuk gibi besinlerdir. Ancak vitamin suplemantı kullanırken Avitaminine dikkat edilmesi gerekir. Avitamininin fazla alınması toksik etkiye sebep olur.A vitamininden zengin besinler,yumurta,havuç,kayısı,portakal vb besinlerden zengindir.Örneğin 1 bardak havuç suyu tükettiğinizde havuç suyunun yapımı için 5 tane havuç kullanılır.Günlük A vitamini ihtiyacının 5 katı alınması vücutta vitamin doz oluşmasına neden olur ve bu da toksik etki oluşturur.
Tüm bu besinler tüketildiği hâlde hipotiroidi olan kişi yine de kilo veremeyebilir. Çünkü herkesin günlük olarak aldığı enerji eşit değildir. Harcanan enerjiden daha az enerji alınmadığı takdirde kilo verilmesi mümkün değildir.
Hipotiroid tevadivisinde önemli olan diğer unsurlar ise kişinin hastalık özgeçmişi (hipertansiyon, gut, böbrek, kalp, mide rahatsızlıkları…), yaşam biçimi, var olan beslenme kültürü ve kullanmakta olduğu (özellikle mide ve depresyon) ilaçlarıdır. Bu ilaçlar, hipotiroid tedavisi için kullanılan ilaçların emilimini olumsuz yönde etkileyebilir.
Kilo alma ya da verme, tıbbi beslenme tedavisinin bir parçasıdır; yukarda sıraladıklarımızdan ayrı olarak düşünülemez ve kişiye özeldir.
