GÜVENSİZ BAĞLANMA STİLLERİ
Kaçıngan bağlanma davranışlarını gösteren bireylerde çocukluk döneminde yaşadığı duygusal ihmal, bakım veren tarafından tutarsız, ilgisiz, duygusal uzaklık, her işini kendi halledebilme baskısı, aile içi ilişkilerde tutarsız ve belirsiz olması, bakım verenin bağlanma sorunları yaşaması, çocuk ilk aylarda o güveni sağlayamazsa bakım verene karşı da güven duymasını, bazen çocuklukta yaşanılan travmalarda kaçıngan bağlanma davranışının oluşmasına neden olur. Toplumda özgür ruhlu, yalnızlığı seviyor ya da ismine aşina olduğumuz filmin ismi “Issız Adam” olarak tanımlanır. Uzun süren ilişkilerden kaçınırlar. Tek başlarına her şeye yetebildiklerine inanır ve bu düzeyde mutlu olduklarını güçlü hissettiklerini anlatırlar. Terk edildiklerinde, boşanma, engelli bir çocuğun doğumu, askeri bir travma gibi gergin durumlarla karşılaştıklarında kaçıngan insanların savunmalarının kolayca yıkıldığını ve ardından tıpkı kaygılı bağlanma stiline sahip insanlar gibi görünüp davrandıklarını ortaya çıkardı. Bazen uzun süren evlilikler ve ilişkiler içinde de bulunabilirler. Genelde ilişki içinde ne kadar yalnız olduklarını anlatırlar, sürekli partnerin kusurlarını anlatırlar, daha önce ayrıldıkları sevgiliye ya da zihninde oluşturduğu hayalet bir sevgiliye hayranlık duyabilir. İçinde yaşadığı gerçek durumdan kaçınmayı tercih edebilirler. İlişki içine bulunduğu partneri ile bağ kurmakta zorlanır, onun duygusunu anlamayabilir, kendince mantıklı bir çerçeveye oturtsa da gerçekte bağ kuramadığı için empati duygusu da gelişmemiştir. Kimseyi memnun etme gibi bir gayretleri yok, genelde şikâyet eden taraftır. Birlikte yaşarken bile partnerinden ayrı gibi davranabilir. Partnerine sürekli bağlanmaya hazır olmadığını belirtirken ilişkiyi yıllarca sürdürebilir. İlişkinin başından olan ama sonradan sorun etmeye başladığı özellikler örneğin;partnerinin yemek yeme şekli giyinme şekli gibi bahanelerle ondan uzaklaştığını anlatabilirler. Fiziksel yakınlıktan kaçınmak – örneğin, aynı yatağı paylaşmayı istememek, cinsel birliktelik istememek ve partnerden birkaç adım ileride yürümek gibi davranışlar sergileyebilirler.
Kaçıngan davranış örüntülerinin gelişiminde özellikle ebeveynler tarafından söylenen “her işini tek başına yap”, “kimseye ihtiyaç duyma”, “tek başına üstesinden gel” ya da aile içinde “sen işlerini kendin daha iyi yapıyorsun” gibi söylemlerle kendi kendine yetebilmeyi öğretirken, çevrenin de güvenli olmadığı anlatılırken bireyin çevreden zarar görme ya da ruhsal olarak yıpranma, travma yaşantısı da bu durumu destekleyebilir. Bir kaçıngan olarak zihin ilişkiler konusunda partneri ile bağını koparmaya yol açan ve mutluluğuna engel olan inanç ve algılar tarafından yönetilebilir. Kaçıngan biri olarak, partnerinizin yaptığı ve söylediği şeylerle ilgili çarpık bir bakış açısına sahip olabilirler. Bu yıkıcı düşünce döngülerinin neredeyse tamamı bilinçdışı olabiliyor. Kişi bu davranışları farkında olmadan yapabilir. İlişki içinde bulunduğu partneri kaçıngan bireyden şikâyet ederken şu cümleleri duyabilirsiniz: “anlayış kıtlığı var, beni anlamıyor”, “duygusal olarak ihtiyaç duyduğum hiçbir anda yanımda olmadı, beni anlamadı”, “sanki ben tek evliyim ve bu ilişkiyi tek başıma sürdürüyorum”, “Yıllardır evliyiz hala bir türlü alışamadım diyor, gitmeyi yalnız yaşamayı özlediğini anlatıyor.” …. Bunun gibi cümleler kaçıngan biri ile yaşamanın zorluğu olarak da görülebilir. Bunu bir vaka üzerinden anlatırsak: Sosyal hayatta, iş hayatında çok pozitif ilişkiler geliştiren 39 yaşında hiç evlenmemiş erkek, daha önce hayranlık duyduğu partnerine evlilik teklif eder nişanlanırlar, nişanlılık sürecinde kızın mesaj atarken kullandığı “efendi” kelimesinden rahatsız olduğunu bu yüzden nişanlısından soğuduğunu iddia ederek düğün günü, nişanlısını terk eder.
Partnerinin ondan bir açıklama beklemesine ise:
“Sağ gözünü kapat, sol gözünü aç bak onun yerine görebiliyor musun, göremiyorsun değil mi, işte böyle insanlar da güvenilmezdir. Sen de bundan sonra kimseye güvenme.”
Kendi içinde mantıklı gerekçeler barındırsa da vakadaki erkeğin tam olarak güvensiz bağlanmış kaçıngan bağlanma stiline sahip olduğu görülmektedir. İçinde yaşadığı durumun normal olmadığını fark edenler, psikolojik destek alarak farkındalıklarını geliştirebilirler. Daha güvenli bağlar kurabilirler.
