Gözü gözlükle bozmak

Gözlük gösterir, ama gözü de bozar. Beceriksizce verilen gözlük şaşılığı artırır, gözlüğe bağımlı kılar, numarayı artırır, daha yüksek numara ile görmeye neden olur.  Gözlük vermedeki püf noktaların iyi değerlendirilmesi gerekir. Burada yanlış gözlükle değil doğru verdiklerine inanılan gözlüklerle gözlerin bozulmalarını anlatacağız.
Olayı kavramak: Doktor olayı “Gözlük yazıp göndermek” gibi basit düşünüyorsa başka doktora gitmelisiniz. Çoğu yurt dışı yayınlarda “Doktoru seçmek”  yayının başına konmuştur. Hastaya ayrılan zamanın az olduğu ülkemizde çoğu gözlükler yanlıştır, hedefsizdir, sadece “Gözün önüne konulan cam” durumundadır. Hani vezir de rezil de anlatımı var ya, burada da geçerlidir. 
 Sağlam gözün önüne cam koymak:
* Sağlam gözün önüne -3.00 cam koyarsanız görüntü sarı noktanın arkasına -3,00 miyop kadar geriye düşer. 
*Sağlam gözün önüne +3.00 gözlük camı konursa görüntü retinada +3.00 gözlük numarası kadar öne düşer.
* Göz uyum, odaklama, konverjans, fiksasyon ve göz yapılarında değişikliğe giderek görüntüyü gören noktaya düşürür. Bu göz fonksiyonlarında ve göz yapılarında olumsuz bozukluklar demektir. Hatalı gözlükteki durum maalesef budur.
Gözlük tedavi etmez: Gözlük baston gibidir, hastalık devam eder ama yürürken size destek sağlar. Bastonu alma, bastona kalma.  Siz gözü tedavi ettirmelisiniz. Gözlüğü çıkardığınız zaman yine görmezsiniz. Demek ki gözünüz gözlükle tedavi olmuyor.
Gözlük verme becerisi: Makine ölçer, doktor cam tutar ve gözlüğü yazar. Bu iş bu kadar kolay ve basit değil. Hem gözlük vermek sanat, hem de gözlükçülük.
Boş yere gözlük kullananlar: Artı gözlük kullananların çoğu gözlüksüz görebilirdi. Sadece yüksek numaralarda yakında gözlük gerekebilirdi. +7.0 numaraya kadar artı gözlüksüz görebilir ama özel uygulamalardan sonra…
Çocuk gözlük takmadan duramıyor: Hatalı gözlüklerde bile çocuk önceleri direnir, sonra göz uyum sağlar. Devamlı gözlük kullandırılarak gözdeki fonksiyonlar köreltilir.  Anne de seviniyor, çocuk gözlüğe alıştı, uyum sağladı diye… Bilmiyor ki çocuk gözlüğe bağımlı oldu.
Gözü gözlükle tembelleştirmek: Cam kalınlaştıkça gözde tembelleşme riski de artar. Çocuk küçük gözlük numarası ile görebilir, gözünüzde tembellik de oluşmazdı. Kalın gözlüğün çirkinliğinden, ince cam masrafından da kurtulabilirdiniz.
*Miyop: Miyop’ta ilerlemeyi durdurmayı bilmeyen göz hekimi gözde tüm fonksiyonlarda gerilemeye neden olur.
*Hipermetrop: Artı numaralarda bulanıklaşama noktasından sonrası netliği bozar. Numara ilaçlı değere ulaştıkça netsizlik de çoğalır. Bu gözde tembelleşme ve şaşılıkta artma demektir.
*Astigmat: Astigmatta ölçülen değerin 2/3 ü gözlüğe eklenmelidir. Fazlası netliği bozar, hastayı rahatsız eder.
*Bağımlılık: Gözlük göz fonksiyonlarını üstlendikçe giderek göz fonksiyonları da geriler. Çocuk gözlük takmadan duramaz, gözlüğe bağımlı kalır.
Kalın çirkin gözlüğe mahkûm etmek: Ağır ve gözleri iri gösteren bir gözlük. Ve onun mahkûmları. Camı incelttirdiniz ama bazı özelliklerini de kaybettirdiniz, yeterince de incelmedi. Camı incelterek çözüm bulmaya çalışmak işin özünü kavramamak demektir. Çözüm düşük numara ile görmeye yönelik egzersizlerdir.
Şaşılığa neden olmak: Doktor hastasının şaşılığına neden olur mu? Olur. Çünkü göz fonksiyonları geliştirilmedi ve yük gözlüğe verilerek aksine geriletildi. Ara sıra kayan göz gözlüğü takınca devamlı kaymaya başlar. Burada göz hekiminin önemli hatası vardır.
*Füzyon gücü şaşılığa direnme gücüdür. Şaşılığa neden olan durumlara karşı göz ve beyin direnir. Füzyon gücü giderek azalır. Ara sıra kayma başlar. Füzyon gücü sıfırlayınca belirgin şaşılık ortaya çıkar. Füzyon gücünün azaldığı durumda gözlük verilince göz direnmeyi ve kendini bırakır, şaşılık ortaya çıkar. Göz hekimi önce göze egzersizle destek verip sonra gözlüğe geçmeliydi.
Uyumu ve odaklamayı bozmak: Gözlük numarasına göre ilgili bölümlerde geniş olarak anlatılacaktır.
Füzyonu bozmak: füzyon sağ ve sol gözden gelen görüntülerin beyinde birleştirilmesidir. Yatay, dikey, verev füzyon değerleri vardır. Füzyon azalınca gözlerde ara sıra kayma, füzyon sıfırlayınca belirgin kayma ortaya çıkar.
     Göz hekimine füzyonu önce bozmamak sonra düzeltmek görevi düşmektedir. Bunda başarılı olmazsa gözde tembellik, şaşılık, yüksek numara ile daha net görme sıkıntıları ortaya çıkar.
*Görmeyen göz kayar. Hipermetropta bulanıklaşma noktası aşılınca net görme de bozulur, bu şaşılığın artmasına neden olur. Astigmatı yüksek tutmak görmeyi bozar, gözde tembelleşemeye ve şaşılıkta artmaya neden olur.
*Kalın gözlük füzyonu bozar, incelmiş cam değil düşük numara ile görme uygulanmalıdır.
*İki göz arasında numara farkında fonksiyonların çalışırlığını eşitleyerek sorunların ortaya çıkmasını önlemelidir.  Bu geniş bir konudur.
*Aberasyonu gidermeyen doktor: Gözlük camındaki yanılgılardan doğan kalitesiz görmedir. Sferik ve astigmatik aberasyon görme kalitesini bozar, şaşılığı artırır. Göz hekimi düşük numara ile görme ve astigmatı giderme egzersizlerine başlamalıydı.

     Özel durumlar özel uygulamalar:
     Doktor var doktor var… : Gözlük verme sanattır, göz doktoru gözlük verme yönünden bir sanatçıdır. Sanatın en önemli sanat alanı da hipermetropidir. Nerede o sanatçılar?
     Hipermetropta gözü gözlükle bozmak
      Artı gözlüklerde yakın/uzak, dinlenme, bulanıklaşma noktası gibi özellikler vardır. Gözlüksüz görme, gözlüğe bağımlı kılmama ve şaşılığı kontrol altında tutma yönünden göz doktoruna çok özel görevler düşmektedir.
Gözü gözlükle bozmak: En tipik örneği hipermetroptur. Hipermetropta göz numarasını ne kadar yüksek tutarsanız görüntü sağa sola bakışlarda o kadar zıt yöne gider, çocuğu rahatsız eder. Yüksek gözlük iri gösterir. Büyüteçle bakıyor gibidir.
Gözlüğe bağımlılık: Aşağıdaki uygulamalara özen göstermeyen bir göz doktoru hastasını gözlüğe bağımlı kılar ve hasta gözlük takmadan duramaz. Burada göz fonksiyonlarını gözlük üstlenmektedir.
Uzak /yakın noktası: Bir metni alın okuyabildiğiniz kadar uzağa götürün burası sizin uzak noktanızdır. Okuyabildiğiniz kadar yakına götürün burası sizin yakın noktanızdır. Hipermetrop bir hastada da egzersizle bu noktalara eşitlemeniz gerekmektedir.
Bulanıklaşma noktası:+5.00 ilaçlı ölçümü olan bir kişide göz numarası artırılarak bulanıklaştığı nokta bulunur ve bu numaradan bir öncesi gözlük olarak yazılır. Fazlası görmeyi bozar.
Dinlenme noktası: Bir metni eline alınca uzak ve yakın arasında en net ve rahat gördüğü noktadır. Kişiye göre değişir. Hipermetropta çok ileridedir. Egzersizle uzaktaki dinlenme noktasını normal kişi dinlenme noktasına getiren doktor hastanın uzakta gözlük takmasını ortadan kaldırır. (İyi doktor, kötü doktor meselesi..)
     Uzağı gözlüksüz görmek için göz doktorunuz hipermetropta çok ilerde olan dinlenme noktasını egzersizle normal kişinin dinlenme noktasına eşitlemelidir. Aksi halde hasta gözlüğe bağımlı olur ömür boyu uzakta da gözlük takar.
Konverjansı korumak: Yakına bakarken her iki noktada gözleri toplama gözün konverjans fonksiyonudur. Hipermetropta gözlük verme kurallarına uyulmazsa konverjans bozulur, gözler yeterince aynı noktada toplanamaz. Fazla bozulmalarda parmak 40 cm.den göze yaklaştırılırken gözün biri tam merkeze gelmez veya gecikerek gelir. Hipermetrop bir gözlüğü yüksek vermek konverjans yetmezliğine sokar.
Sağlam gözü dışa itmek: İçe şaşılıkta ilaçlı muayenenin tamamı verilerek gözlerin dışa itmesi sağlanır. Bir süre sonra sağlam göz de dışa kaymaya başlar. Yani bozuğu düzeltirken sağlamı da bozmaktasınız.  Bu gözlüğe dayalı şaşılık tedavisinin zararlarından biridir.
Her iki gözü kullandırmamak: Farklı gözlük numarası, göz fonksiyonlarını farklı gelişmesine neden olur. Göz hekimi mutlaka göz fonksiyonlarını eşitlemek zorundadır. Astigmat ve göz tembelliği varsa gidermelidir. Bunlar yapılmazsa hasta iyi gören, az numaralı, az astigmatlı gözünü kullanır. Tek göz net görmez.
Göz tonusunu bozmak: Tonus gözlerin canlı, kasların zinde durumudur. Zıttı gevşekliktir, insanın kendini bırakmasıdır, kaslarını hareketsiz sıfır pozisyonda tutmasıdır. Gözün bir an baka kalması, uyumsuzluğu, odaklamama durumu olarak düşünebilirsiniz. Tonusun fazlalığını da sinirlenip kasılan adama benzetebilirsiniz. Verilen hipermetrop gözlük göz tonusunu olumlu veya olumsuz yönde bozmamalıdır. Bu hipermetrop gözlük verme kurallarını uygulayarak sağlanır.
Odaklamayı bozmak: Hipermetrop’u yüksek tutarsanız odaklama da bozulur.Odaklama net görmeyi sağlar. Bu hapishanede volta atan adamı köşeye sıkıştırmak, hareketsiz bırakmaya benzer. Gidip gelemez, isyan eder.  Odaklamayı ne kadar güçlü tutarsanız görme o kadar nettir ve daha düşük numara ile görür.
Uyumu bozmak: Hipermetropta uyum yetersizliği gelişir gözler dışa kayar.  Özellikle bebekler görme zahmetine girmez, uyumu yeterince kullanmaz. Bu gözde tembelleşmeye neden olur. Hipermetropta uyum güçlenir, içe şaşılık gelişir. Bebeğin uyum yapma zahmetine girmemesi gözde tembelleşmeye neden olurken beynin devamlı uyum yap uyarısı uyumu güçlendirir, içe şaşılığı doğurur. Gözlük verme kurallarına uymak ve odaklamayı güçlendirmek normal uyum için çözümdür.
İlaçlı muayenenin tamamını vermek: Göz kekimin hatasıdır, göz tembel veya şaşı diye numarayı yüksek tutmaktadır. Bulanıklaşma noktasından fazlası zaten görmeyi bozar. Şaşılığı baskı altına alırken sağlam gözü de dışa kaydırır. Göz fonksiyonlarını gözlük üstlenir ve çocuğu gözlüğe bağımlı kılar.
Görüntüyü gözlükle bozmak: Gözlük gösterir, net gösterir. Püf noktalar bilinmezse artı gözlük iri gösterir, görüntü göz hareketleri ile ters tarafa gider hastayı rahatsız eder. Kenarlarda uçuşma, yansıma ve görüntü oynamaları olur. Düşük numaralı gözlük uygulamasını bilen bir göz doktoru hastanın bu sıkıntılarını giderecektir.
Kalın çirkin gözlük: Bunun mimari maalesef göz doktorudur. Hastasını kalın çirkin gözlüğe mahküm etmiştir. Hipermetropta oldukça önemlidir. Artı gözlük gözü iri gösterir. Bu durum gözü gözlükle bozmanın estetik yönüdür.
     Miyopta gözü gözlükle bozmak
     Miyop göz doktorunun en fazla hata yaptığı diğer bir alandır. Miyop çıkmasını önlemeyen, miyop’un ilerlemesini durdurmayan, miyopta numara azaltma uygulamaları yapmayan göz doktoru gözü gözlükle bozmaktadır.
*Miyop cam gösterir ama gözü tedavi etmez.
*Göz doktorları tarafından dayatılan “Gözlük takmazsa göz numarası artar” düşüncesi tamamen yanlıştır. Evde oturulduğu zaman gözlüksüz saatler artırılmalıdır. Yani gözlük takmamak gözün yararınadır.
*Aşırı netlik göz numarasını artırır. Hastanın bu mu iyi bumu iyi diye fikrini alırsanız o en net ve parlağı seçecek ve göz her seferde ilerleyecektir.
*Göz doktoru özel uygulamalarla miyop’u başlatmamalıdır.
* Göz doktoru miyop’u ilerletmemedir.
*Göz doktoru göz numarasını düşürmek zorundadır. 
Göz doktorlarımız bu konuda maalesef yetersiz.
*Hastalara miyopta yaşam tarzı ile ilgili broşür verilerek hasta uyarılmalıdır. Miyop’u genetik değil yaşam tarzı ilerletir. Miyopta irsiyet oldukça azdır. Bizim göz doktorları gözlük verip gönderirler. Anlatacak zamanları ve bilgileri yok.
*Siliyer tonus kavramı: Çocuğa ilaçlı muayene yapıp ona göre gözlük verirseniz siliyer tonusu bozarsınız, hatalı gözlük verirsiniz.
Uyumu bozmak: Miyopta aşırı netlik uyumu bozar, hasta yakını daha bulanık görmeye başlar.
Odaklamayı bozmak:  3 haftalık 8 bebek maymuna bir süre
 -3.0 dpt.lik lens takılmış ve bu süre sonunda gözün ön arka çapının uzadığı ve gözlerde miyop oluşturduğu görülmüştür.
Odaklama bozulmuş ve kalıcı miyop ortaya çıkmıştır.
 Yanlış gözlüğün miyop oluşturması: Hatalı verilen gözlük gözde miyop geliştirir. Ülkemizde hastaya muayenede ayrılan zamanın azlığı önemli miktarda hatalı gözlük numaraları hastalara yazılmasına neden olmaktadır. Gözlükçü hataları daha azdır. Göz ve beyin hatalı gözlüğe uyum sağlar, ömür boyu gözlük takma durumu ortaya çıkar.
     Astigmatta gözü gözlükle bozmak
      Astigmat net görmenizin önündeki en önemli engellerdendir.
*Astigmat egzersizle giderilebilir. Uygulanmayan egzersizler sonucu ömür boyu gözlük kullanma zorunda bırakır.
*Astigmatın ekseni aletin ölçümü ile aynı olmayabilir. Beynin görmede farklı algılaması yapması buna nedendir. Mutlaka muayene çerçevesinde cam döndürülerek netlik uygulaması yapılmalıdır.
*Bakış hataları ve konverjans yetmezliği, küçük şaşılıklar eksen kaymalarına neden olur.
*Aletin ölçtüğü astigmatın 2/3 ü verilmeliydi. Fazlası göz yorgunluğu, baş ağrısı, inişli çıkışlı görmeye neden olur.
*Düzensiz astigmat ancak skiyaskopik muayene ile belirlenebilir.

     İçe şaşılıklarda gözü gözlükle bozmak
       Gözlük baskısıyla şaşılığı düzeltmek gözün tüm düzenini bozar. İçe şaşılıkta şaşılığı baskı altına almak için artı numaralarda ilaçlı muayenenin tamamı verilmektedir. *Hipermetropta bulanıklaşma noktası: Bulanıklaşma noktasını aşmak görmeyi bozar. Yani gözü gözlükle bozmak demektir.  Görmeme şaşılık nedenidir ve şaşılığı artırır.
*Gözlüğe bağımlılık oluşturmak:
*Sağlam gözü dışa itmek:

     Dışa şaşılıklarda gözü gözlükle bozmak
       Dışa şaşılıkta genellikle miyop olur. Hipermetrop (artı) numara daha azdır.
*Miyop yüksek tutulursa dışa şaşılığa düzelme yönünden baskı yapılmış olur. Ama yakın görme bozulur, miyop ilerler, gözlüğe daha fazla bağımlı hale gelir.
*Hipermetrop’un sferik kısmı düşük tutulmalıdır. Normal değerlerde tutulması gözün dışa kaymasını artırır yani gözlükle gözü bozmak demektir.

     Dr. Selim Hüsrevoğlu