GÖZLÜKSÜZ GÖRME VE DR. BATES’ İ ANLAMAK
1920 Amerika. Dr. William Bates gözlükten kurtulmayı, gözlüksüz görmeyi uygulamaya başlıyor, tüm göz doktorlarını da karşısına alıyor. Diğer göz doktorlarının aksine “Odaklama yapma görüntü zihinde kendiliğinden oluşsun.” diyor.
Bates egzersizlerine ilk defa başlayınca “düz mantık” yürüterek bunu neden yaptırıyor, ne alakası var diyorsunuz. O kadar enteresan ve düz mantığa sığmayan konular var ki ama giderek olayı çözmeye başlıyorsunuz.
GÖZLÜKSÜZLÜK
Bates egzersizlerinde gözlük takılmıyor. Gözlük takmak tedaviden sonuç almamak demektir. İlk günlerde Gözlüksüzlük zor gelecektir çünkü siz odaklayarak, uyum yaparak görmeye alışmışınızdır. Bates’ te görme görüntünün serbestçe zihinde oluşması ile sağlanmaktadır. Çok yüksek numaralar daha düşük numaraları gerektikçe kullanabilir ama onlara da gözlüksüz anlarınızı giderek çoğaltın demektedir.
Bates’ e göre gözlük bağımlılık demektir.
Gözlüğe bağımlılık: Gözlük sizin düşmanınızdır. Kullandıkça ona bağımlı olursunuz. Bir uyuşturucu gibi. Gözlük göz fonksiyonlarını giderek tembelleştirir. Fonksiyonlar zayıfladıkça daha fazla numara ile görme ihtiyacı doğar. Her 6 ayda bir hasta göz doktoruna gittikçe azalan fonksiyonların telafisi gözlük numarasının artışı ile sağlanır. Bu göz numarasında devamlı artış demektir. Göz numarası arttıkça gözlüğe bağımlılık da artar.
Kendini koy vermek: Görmeyen göz bir gayret ile görmeye çabalar. Bu baş ağrısı ve yorgunluğa neden olur. Gözlük takılmaya başladığı andan itibaren göz bu gayretten vazgeçer ve rahatlar. Hasta artık daha önce gözlüksüz gördüğü bazı şeyleri gözlük takmadan göremez. Gözlük artık ihtiyaç haline gelmiştir. Gözlük kullanmayarak bu bağımlılıktan kurtulmalısınız. Gözlüksüzlük gözü tembelleşir diye düşünebilirsiniz. Göz fonksiyonları canlı tutulduğu için gözlerde tembelleşme olmaz. Beyin gözlüğe de gözlüksüz görmeye de uyum sağlayacak özelliklere sahiptir. Gözlük taktıkça beyin bu duruma uyum sağlıyor. Çözüm gözlük takmamakta ama beraberinde göz fonksiyonlarını da işler tutmaktadır.
ÖNCE ZİHNİ BOŞALTMAK
Günlük uğraşılar, kaygılar, gerginlikler, bedensel yorgunluklar, aşırı ışık ve gürültü, iş ve okul stresi, hesaplar, kitaplar, okumalar, çizmeler zihindeki karmaşanın başlıca nedenlerindendir. Kaygılar dedik, kaygılar, kaygılar, kaygılar demeliydik. Buna vesveseleri, aşırı titizlikleri de eklemek gerekir. Ve bir anda zihin fesadı, zihnin iflası… Hani kafa karışıklığı derdik ya! İşte zihindeki dolgunluk, yorgunluk, anlatılanı anlamama, konuyu kavramama en önemlisi görememedir. Görmemezliği de gözlük gibi yapay yollarla düzeltmeye çalışmaktayız. Boşatmadan yeniden dolmaz, önce boşalt. Zihni nasıl boşaltırsınız? Bates egzersizlerinde gözler kapatılarak sadece siyah düşünülür. (Palming) Bu kara tahtayı siyahla silmek gibidir. Tüm yazı ve şekilleri silmektesiniz, siyah üzerinde yazı ve şekil olmayan bir tahta ortaya çıkmaktadır. Yeniden yazabilirsiniz, çizebilirsiniz. Palming bu tedavini anahtarıdır.
GÖRMEK
Bates göre “Görme olayını zihinde çözmek gerekir, odaklayarak veya egzersizlerle değil.” “Ama bazı egzersizler gözlük takarak bozulan değerlere gözlerin yeniden kavuşması ve durumunu koruması için gerekmektedir.” Dr. Bates’ e göre; görmemezlik zihinsel bozulma sonucudur. Zihinsel bozukluğu düzeltmek görmeyi de düzeltecektir. Göz sadece bir duyu organıdır, görüntüyü beyne ulaştırır. “Bakmak ayrı görmek ayrı, bakarken başka bir şeyi görebilmek gerekir.” “Renklere bakarken şekli değil rengi görmelidir.” “Bates zihin egzersizidir, görüntüyü zihinde oluşturmaktır, metni baktıktan sonra bir süre sonra beyinde oluşmasını sağlamaktır.” “Görme bozuk görüntüden netleşmeyi sağlamaktır.” “Görmede merkezi görme önemlidir, küçükten büyüye büyükten küçüğe giden yazılarla merkezi görmeyi geliştirmek gerekir.”
ZİHNİ ÇALIŞTIRMAK
Görmede püf noktası: Biz görmeyi odaklama ve uyum yapma zannediyoruz. Görüntünün serbestçe zihinde oluşmasını sağlamıyoruz, metni süzmüyoruz, odaklamaya çalışıyoruz. Manzaraya gözümüzü dikiyoruz, zihinde serbestçe oluşmasını sağlamadığımız için o güzel manzara ile gözümüzü dinlendirecekken yoruyoruz.*Bakınca, bir yazıyı süzünce görüntü zaten kendiliğinden beyinde oluşur. Görme gayretine girmek, odaklamak gözü gerer, zihni yorar ve bozar.
a.Görüntüyü zihinde oluşturmak: Görme zihinseldir, görüntü zaten zihinde oluşmaktadır. Odaklama gayreti görmede bozulmaya neden olur.”
b.Odaklama yapma: Yazıyı süz, görme gayretine girme. Okurken odaklama, süz, bırak görüntü zihinde oluşsun.
c.Görüntüyü geri çağırmayı öğren: Gözünüz kapatın, biraz önce okuduğunuzu cümleden birkaç kelimeyi zihninizde tekrar oluşturun. Gözünü kapalı olduğu halde görüntüyü tekrar beyinde görme alanınıza getirmektesiniz. Zihinde oluşturmak gözlüksüz görmenin temelidir ve bu yetenek geliştirdikçe gözlüksüz görme de gerçekleşecektir. (Visual memory/Görsel hafıza)
d. Visual memory/Görsel hafızayı güçlendirin: Zihinsel güç çalışır hale getirilmelidir. Biraz önce gördüğün ve geçtiğin görüntüyü tekrar çağırarak zihni güçlendirmektedir. Bu zaten beynin bilinen “Görüntüyü geri çağırma “ fonksiyonudur. Herkes tarafından yapılabilmektedir. Bates bunun daha güçlü çalışır duruma gelmesinin sağlanmasını istemektedir.
e.Zihni daraltmak: “Zihninizi daraltmayın görüşünüzü karartmayın.” “Görmekten kaçındığınız şeyler çoğaldıkça görmeniz de azalmaktadır.”
f.Merkezi görmeyi geliştirin: Küçükten büyüye büyükten küçüğe giden yazılarla merkezi görmeyi geliştirmek
BEDENLE ZİHNİ BÜTÜNLEŞTİRMEK
Bedendeki enerjiyi de boşaltmak: Olayı sadece zihni boşaltmak olarak düşünmeyin. Tüm bedenin de enerjisini boşaltması yarar sağlayacaktır. Palming egzersizinde dirsekler, beden özel bir pozisyonda tutulmaktadır. Bu olayın tüm beden olarak düşünülmesi gereğini anlatmaktadır. Zihni durultmada palming: Zihnin duru olması sağlanmalıdır. Palming yaparken göz kaslarının gerginliği alınmakta, retinadaki görmeyi sağlayan hücreler elektriği olarak boşalmakta siyah şeyleri düşünerek zihin kirli, yorucu görüntülerden kurtulma sağlanmaktadır.
ZİHNİ YORMAMAK
Görme gayreti gözü yorar. Odaklayarak görme de gözü yorar. Zihin egzersizleri ile önce zihni durultmak sonra duru zihinde görüntünün kendiliğinden oluşmasını sağlamalısınız.
ODAKLAMAK
Bates “Odaklamayacaksın, bakınca zihinde oluşmasını sağlayacaksınız.” diyor. Görmek için odaklamanın gerekmediğini söyleyerek o dönemdeki göz doktorlarını karşısına aldı. Ama Bates odaklama egzersizlerine de yer vererek göz fonksiyonlarının gerilemesinin önüne geçiyor, onları canlı tutuyor. Gözlüğün üstlenmesi sonucu gerileyen göz fonksiyonlarını yeniden canlandırıyor. Odaklama net görmektir. Güçlü olması gözlükle düzelebilecek (yani refraktif) her türlü az görmeyi gidererek mükemmel görmektir. Gözlüksüz görmektir. Gözün ön arka çapının uzunluğundan kısalığından doğan görmemezliğin üstesinden gelmektir. Güçlü odaklama iyi bir göz tembelliği tedavisidir. (Gözü kapattırmak saflıktır, olayı anlamamaktır.) tersten düşünürsek yetersiz odaklama gözde tembelleşme demektir. Güçlü bir odaklama miyopta ilerlemenin önüne geçer. Hipermetropta uzak ve yakın her mesafeyi net görmenizi sağlar. Uzakta gözlük kullanılmasına gerek bırakmaz.
UYUM
Bates uyumu gevşetiyor, boş boş bakarak görüntünün zihinde oluşmasını sağlıyor. Uyum gayret ister, gözü yorar, baş ağrısına neden olur. Uyum fonksiyonunu egzersizle canlı tutturuyor ama görmeyi uyumla sağlamayı hedeflemiyor. Akomodatif lag uyum gevşemesi veya gecikmesidir. Az görmeye neden olur. Uyum gevşemesi hipermetropta daha yüksek numara ile görmeye, miyopta ilerlemeye neden olur. Gözleri tembelleştirir, mükemmel görmenin önündeki engeldir. Dışa şaşılık nedenidir. Yetersiz uyum az görme ve gözde tembelleşme nedenidir. Hipermetropta, orta ve yüksek miyopta yetersiz uyum gelişir. Yetersiz uyum dışa şaşılığa, konverjans yetmezliğine neden olur ve gözleri okuduğumuz noktada toplayamayız.
Uyumu güçlendirmeyeceksiniz. Beynin “uyum yap “ uyarısı ile gözlere zararlı olan “uyum güçlenmesi” gelişir. Uyum güçlendikçe içe şaşılık riski doğar, miyop ilerler.
ŞEKİLLERİ ORTADAN KALDIRMAK
Renk günleri gülünç geldi. Gün boyu aynı renkleri görmek için uğraşıyorsunuz. Villanızın önünden gürültüyle geçen akarsuyun sesini bir süre sonra duymaz olursunuz, sesin verdiği rahatsızlık gündeminizden çıkar. Suyun aniden kesildiği anda akan su aklınıza gelir.
STRES
Egzersizler arası devamlı “Neden gevşe diyor? Stres tüm bedeni geriyor, zihni geriyor, göz, göz kapağı, baş ve boyun kaslarını geriyor. Gevşemek bu tedavinin temelidir. Yurt dışında yazılan bir kitabın ismi ”Gevşe ve gör”
GÖZ ÇEVRESİNE MASAJ
Dr. Bates “Neden göz çevresine masaj” tavsiye ediyor? Göz kapağı ve yüz kaslarını gevşetiyorsunuz. Bölgeye daha fazla oksijen gelmesini ve toksik maddelerin ortamdan uzaklaşmasını sağlıyorsunuz.
IŞIĞI DOYASIYA KULLANMAK
Bates ışık egzersizi yaptırıyor. Işıksız günlerde lambanın karşısına geçip göze ışık vermeyi istiyor. Güneşe çıkılarak başa değişik pozisyonlar verilerek gözün tüm yapılarına güneşin girmesini sağlıyor. Işık net görmedir. Işık daha düşük numara ile görmedir. Işık azlığı miyop’ u ilerletir. İzbe ışıksız iş yarlerinde çalışanlarda miyop ilerler. Hipermetrop daha yüksek numara ile görür. *Işıksızlık gözü görme gayretine sokar, gerdirir, astigmatı ilerletir. Gözdeki kasılma astigmat oluşmasına neden olur.
*Uzak doğuda miyop ilerlemesinin önüne geçmek için ışıklı camdan sınıflar yapılmaktadır.
*Işık azlığı hipermetropta gözleri görme gayretine sokar güçlü uyuma neden olur. Daha yüksek numara ile görmek zorunda bırakır.
*Dopamin: Işık dopamin üretimini sağlayarak siniriler arası iletişimi hızlandırır.
*Işık göz dibindeki görmede etkili hücreleri uyarır.
GÖZ YAŞI
Bates göz yaşına önem veriyor. Göz kuruluğu görmeyi bozar. Sık sık göz kırpma egzersizi vererek göz yaşı salınımını artırıyor ve odaklama egzersizi ile retinayı uyarıyor, görmeyi netleştiriyor, berraklaştırıyor.
GÖZE SICAK UYGULAMA
Bates göz yeterince beslensin diye göz çevresine sıcak uyguluyor. Palming ile eller ısıtılarak göz kapakları üzerine konması damarları genişletiyor, göze çok fazla kan gelmesini sağlıyor. Toksik maddeler gözden bu vesile ile uzaklaştırılmaktadır. Soğuk kasar sıcak gevşetir. Sıcak uygulaması göz kaslarını da gevşetmektedir.
NEFES ALMA VE VERME
Tedaviye neden nefes eklenmiş? Egzersiz içinde çok sayıda derin nefes alma ve verme var. Nefes alıp vermek özellikle beynin olmak üzere tüm bedenin oksijenlenmesini sağlıyor. Başlıca karbondioksit olmak üzere zararlı maddeleri bedenden uzaklaştırıyor. Yavaş alıp veriyorsunuz. Alıp verirken de Stresi gideriyorsunuz Yüzeysel değil derinden, karın kasları ve diyaframınızda olaya katılarak nefes alıp veriyorsunuz.
GÜN BOYU EGZERSİZ
Gün boyu gözleriniz kasılıyor. Bunu gevşetmek gerekiyor. Ama bu egzersizler çevrenizdeki kişilerin fark etmeyeceği kadar kolay egzersizlerdir.
BEDEN EGZERSİZİ
Bates’ te beden egzersizlerini görünce “Ne alaka ?” demiştim. Sağa sola, yukarı aşağı baş hareketleri, bedeni sağa sola döndürmeler, sallanmalar… Göz hastalıklarını okudukça bazı şeylerin nedenini de kavrıyorsunuz. Biz göz dibinde merkez alanları daha çok kullanıyor, çevreleri az kullanıyoruz. Çevrelerde tam odaklama olmuyor, görüntü silik kalıyor. (Defokus) Bu miyopta ilerleme, hipermetropta daha fazla numara ile görme nedenidir. Yani dolu dolu görmüyoruz, göz dibinde çevreler az gördüğü için beyin devamlı uyarım gönderiyor ve bunu göz karşılayamayınca yapısal bozukluklar gelişiyor. Bates egzersizinde çeşitli yönlere bakarken göz dibinde her alanda görüntü oluşmaktadır.
Neden baş boyun egzersizi derseniz? Baş ve boyunun kasılması gözleri geriyor. Baş ağrısı nedenidir.
Neden beden egzersizi? Beynin oksijenlenmesini sağlıyorsunuz, zihni durultuyorsunuz. Uzak doğu kültürü görmenin fiziksel değil zihinsel olduğunu anlatıyor
Yıllarca Bates’ le uğraştım anladıklarım bu kadar.
Dr. Selim Hüsrevoğlu
