GENÇLERDE UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞI
2015 Dünya raporuna göre (UNODC), 246 milyon kişi 15- 64 yaş arası her 20 kişiden biri geçtiğimiz yıl en az bir kez madde kullanmıştır. Her ne kadar her yaşta görülebilse de, uyuşturucu kullanımı ve bağımlılığı en yaygın olarak ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde ortaya çıkmaktadır.
Uyuşturucu madde bağımlılığının büyük oranda fiziksel, psikolojik ve sosyal zararları vardır. Uyuşturucu madde bağımlılıklarında tüm bağımlılıklara uyan tek bir neden sel sıra yoktur. Kişinin kullanmaya başlamasında en çok görülen üç neden; merak, arkadaş baskısı ve keyif almadır. Yaşamın stresinden kurtulma, kişisel uyumsuzluk, çevresel ve sosyokültürel etkenler gibi başka nedenlerde bağımlılıkta rol oynar.
Uyuşturucu kullanmaya başlayan birçok bağımlı genç zamanla; daha çok içine kapanma, arkadaşlarına karşı ilgisiz(uyuşturucu grubunda olanlar hariç), cinselliğe ilgisiz, duygularında tutarsızlıklar, okul başarısında düşüş, okula devamsızlığında artış, başarıya yönelik rekabete dayalı çabalarda belirgin bir düşüş gösterme gibi davranışlar sergilerler.
Uyuşturucu madde kullanmaya başlayan gençlerde maddenin etkisinden kaynaklı davranışlar ise; kilo kaybı, zayıflama hali (İştahsızlık), halsizlik, yorgunluk, konuşmada güçlük veya konuşmada peltekleşme görülür. Okulda sınıf içerisinde; dikkatini toplayamama, dalgınlık, uykulu bir hal ya da fazla hareketli olması, derse odaklanmada güçlük gibi davranışlar görülür. Giderek okuldan uzaklaşır ve sonrada hiç gelmemeye başlar.
Uyuşturucu madde bağımlısı olan gençlerde yoksunluk belirtileri maddeyi kullanım süresi ve miktarı ile ilişkili olarak hafif veya şiddetli olabilir. Yoksunluk (madde etkisini kaybettiğinde tekrar alınmadığı zamanki hal) halinde kullanılan maddeye göre yaşadıkları ise şöyledir;
Amfetamin yoksunluğu belirtileri; yorgunluk, uykusuzluk, aşırı iştah hali, huzursuzluk, sinirlilik ve hoş olmayan rüyalardır. Morfin ve benzeri madde yoksunluğu belirtileri; sıklıkla bacaklarda ve sırtlarda ortaya çıkan kas ağrıları, sıkıntı, huzursuzluk, sinirlilik buna sürekli madde arama ve ilaç arama davranışı, ağrı hassasiyetinde çoğalma eşlik eder. Bulantı ve kusma, göz yaşarması veya burun akıntısı, göz bebeği büyümesi, tüylerin dikleşmesi, ishal, aşırı terleme, ateş, uykusuzluk görülür. Kokain yoksunluk sendromu belirtileri; iştah artması, uykusuzluk ya da aşırı uyku, isteksizlik, yorgunluk, hoş olmayan rüyalar, sıklıkla madde arama gibi belirtilerin yanında depresyon, bitkinlik, intihar düşüncesi ve intihar davranışı da görülebilir. Ağır esrar bağımlılarında yoksunluk belirtileri; uykusuzluk, huzursuzluk, mide bulantısı, sinirlilik görülmektedir.
Uyuşturucu madde bağımlılığı Tedavisi
Başlangıçta bağımlıya fiziksel ve psikolojik desteği ve yoksunluk döneminde yardım etmeyi içeren tedaviler uygulanır. Bağımlılar çoğunlukla yoksunluğun yarattığı rahatsızlıklardan korkarlar ancak hastanede çoğunlukla bu rahatsızlığı yatıştırmak için ilaç verildiğinden bu durum birden bire yaşanmaz. Tedavide, fiziksel yoksunluk döneminin bitmesinden sonra, önceden bağımlı olan kişinin yaşadığı topluma yeteri kadar uyum sağlar hale gelmesi ve ileride de uyuşturucu kullanımından kaçınmasına yönelik terapilere ağırlık verilir.
Psikolog Duygu Yakupoğlu